Wat politieke inhoud inhoudt

Rutte I zit er alweer een jaar, maar ondanks de macht die de oppositie in deze gedoogconstructie heeft, lijken de Grieken meer spanning op de coalitie te kunnen zetten dan de linkse wijsvingertjes. Die macht heeft de oppositie, gelijk met het hoofdpijndossier van de Euro, van diezelfde Grieken gekregen. Het Nee van Wilders tegen elke belastingcent die aan De Luie Griek wordt verkwanseld, geeft de oppositie een sleutelrol. Rutte heeft haar voor elke Europese actie nodig, maar ze lijkt niet te weten wat ze met die macht moet en dat is zonde.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vrijdenkersruimte is Haagse folklore

Klonk toen best sympathiek, zo’n vrijdenkersruimte. Een plek voor denkers, wier vrijheid van meningsuiting werd beknot, met werk van Gregorius Nekschot, Aram Tanis en natuurlijk Theo van Gogh. Maar het principiële probleem ervan – de maat van de ruimte – toont een wel heel oppervlakkig idee van democratie.

Een vrijdenkersruimte zegt: komt allen hier, door intolerantie achtervolgde kunstenaars, hier kunt u uw werk veilig tonen! En als een liberale moslim dat zegt onder het regime van de sharia, of een Duitser tegen Joodse kunstenaars onder de Nazi’s, dan is dat heldhaftig. Maar als een politicus van welke partij dan ook, dat zegt in het Nederland van nu, dan is hij vast als een onnozele uitzendkracht te werk gesteld in ons huis van de democratie. Want zo’n ruimte zegt: hierbinnen is het veilig. Maar impliceert: daarbuiten dus niet. En dat is in een democratie een probleem.

De vrijdenkersruimte van onze democratie dient niet voor de landsgrens op te houden. Het beschikbaar stellen van een VVD leeskamer en een gang van de PVV, binnen de beveiligde Haagse binnenwereld, was niets anders dan de capitulatie van het idee dat die vrijheid er in ons hele land moet zijn. De eerste die die conclusie moeten trekken en niet met minder dan dat genoegen moeten nemen, zijn diezelfde politici.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tegenzinnen | NRC – van vluchtstrook naar ambtenarenpaleis?


NRC Handelsblad wil verhuizen. Begrijpelijk voor iedereen die wel eens over de snelweg door de Alexanderpolder rijdt. Daar, op de vluchtstrook van de A20 richting Utrecht, bevinden zich sinds 1988 de redactionele burelen. Verder dan de vluchtstrook wist de krant blijkbaar niet te komen in een eerdere poging de moederschoot te verlaten, ingeklemd tussen jaren zestig wijk en meubelboulevard.

Een tweede poging dus, om zich te verwijderen van haar Rotterdamse roots, maar waarom? En waarheen?

Gelukkig legt de krant het zelf even uit. Uitgever Hans Nijenhuis: “Den Haag heeft een uitstekend eerste bod gedaan […] Ze wil aan onze belangrijkste verlangens gehoor geven.” Bepalend is niet de redactionele wens in een bepaalde stad te zitten, maar het verlanglijstje. Wie daaraan het meest tegemoet komt, bepaalt waar de krant gaat en staat. Het is nog even afwachten of ook Venlo en Almelo met een bod komen.

Duidelijk is wel dat de krant naar een stadscentrum wil, want “Het contact tussen lezer en krant kan daar letterlijk worden hersteld“, aldus hoofdredacteur Vandermeersch. Met de nu voorliggende opties – Den Haag en Amsterdam – betekent dat de keus tussen het contact met de Haagse kaasstolp of de grachtengordel. Saillant detail. Vanuit de huidige redactieruimte moeten de redacteuren basisschool annex stembureau De Horizon kunnen zien liggen aan de Goudkruid 107. Het aantal op de PVV uitgebrachte stemmen lag hier een derde hoger (20,7%) dan het landelijke gemiddelde (15,4%) en dat op steenworp afstand. Met die kiezers die nu de buren zijn, zou je ook zonder verhuizing zomaar dat contact kunnen herstellen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tegenzinnen | Het rechtse meerderheidskabinet Wilders I

Laten we duidelijke taal spreken, kijken naar de feiten en zeggen waar het op staat.

We tellen om te beginnen even de stemmen, als Verhagen de daad bij het woord voegt telt het kabinet er 76, een meerderheid in het parlement. Niet op alle punten misschien, maar wel waar het gaat over de 18 miljard bezuinigingen en zeker waar het iets met hoofddoekjes te maken heeft. Alle serieuze politieke onderwerpen zullen vallen onder deze twee categorieën. Dat betekent dat het grootste deel van het kabinetsbeleid door een meerderheid gesteund zal worden. Bovendien meldde Wilders gisteravond tussen neus en lippen door dat hij het wel oneens kan zijn met de afspraken in het regeerakkoord, maar dat hij ‘het kabinet er niet op naar huis zal sturen’.
Dus laten we het beestje gewoon bij de naam noemen, het wordt een meerderheidskabinet.

Dat meerderheidskabinet zal rekenen op alle partijen aan de rechterkant van het spectrum, waarschijnlijk zelfs de SGP. Een rechtser kabinet is simpelweg niet denkbaar. Dus in weerwil van Maxime’s PR-techniek kunnen we het niet anders dan een rechts kabinet noemen.

En dan de naam. Traditiegetrouw moeten we het vernoemen naar de man die de touwtjes in handen heeft en, tja, dat zijn niet Rutte en Verhagen. Buiten dat Wilders wel de credits zal opeisen voor ‘zijn beleid’, geen verantwoordelijkheid draagt voor het kabinet, of zijn bewindslieden en de vrijheid behoud naar hartelust te schieten, heeft hij nog een groot voordeel. Inhoudelijk kan hij vanuit de oppositie het kabinet zowel rechts als links inhalen. Rechts door zijn oude wijsheden over de islam te verkondigen en links door het over de zorg, de AOW-leeftijd en ouderen te hebben.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tegenzinnen | Het gelijk van Verhagen

Soms komt er uit het politieke spel iets boven water waarvan je niet begrijpt dat het net zo makkelijk weer onder het oppervlak van de voortkabbelende actualiteit verdwijnt.

Nadat Wilders begin september de stekker uit de formatie trok verklaarde Maxime Verhagen dat als volgt. Wilders had hem niet iets redelijks, of onredelijks gevraagd, nee, hij had hem iets onmogelijks gevraagd. Namelijk, of de CDA-dissidenten bij voorbaat akkoord konden gaan met het besluit van het CDA-congres over een aanstaand akkoord. Verhagen: “Een onmogelijke eis omdat […] het […] in tegenspraak is tot de grondwet waarin […] staat dat iedere volksvertegenwoordiger […] zonder last of ruggespraak gekozen is.

Direct na die persconferentie deden er echter geruchten de ronde dat de CDA-top zelf de dissidenten die vraag had voorgelegd. De reconstructie van ’t NRC van vorig weekend, maakt wel duidelijk dat dat geen geruchten waren. Drie fragmenten:


Klink, Koppejan en Ferrier kunnen het nauwelijks geloven als Verhagen een voorstel overneemt van De Rouwe: de drie moeten verklaren dat ze zich vooraf neerleggen bij het oordeel van het CDA-congres óf hun Kamerzetel zullen opgeven. Niet alleen het CDA-reglement, ook de Grondwet staat dit soort constructies niet toe. […]

Piet Hein Donner, CDA-minister van Sociale Zaken, moet het proces weer op gang krijgen. Op zijn ministerie ontvangt hij Klink, Koppejan en Ferrier. Weer weigert het drietal in te stemmen met een schriftelijke verklaring waarin ze op voorhand beloven dat ze de Kamer uitgaan als ze het oordeel van het CDA-congres niet volgen. […]

Maar bij voor- en tegenstanders van de dissidenten heeft de affaire diepe sporen getrokken. […] Het herhaalde aandringen van de partijtop op een schriftelijke verklaring van de dissidenten dat ze het CDA-congres blind zouden volgen, beschouwen ook sommige CDA’ers buiten de fractie als intimidatie.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Tegenzinnen 05 | En nu? Een centrumlinks minderheidskabinet met ministers van CDA en VVD?

Rutte heeft het initiatief verspeeld. In de onderhandelingen over paars plus heeft hij niet onderhandeld, maar piketpaaltjes geslagen. Door onderhandelingsamateurisme van PvdA, GroenLinks en D’66 werd pas na enkele weken de conclusie getrokken dat Rutte die 18 mld. aan bezuinigingen en de hypotheekrente-aftrek überhaupt niet wilde loslaten. Want door de ‘onderhandeling’ te rekken kon Rutte beweren dat hij wel degelijk onderhandelde terwijl deze piketpaaltjes een overeenkomst onmogelijk maakte. Dat was geen theater in het landsbelang.

Tijdens de onderhandelingen over rechts had Rutte, om het opkomend rumoer in het CDA te sussen, niet machteloos aan de kant hoeven staan. Als beoogd premier en liberaal had hij zich expliciet kunnen uitspreken voor de grondbeginselen van onze staat. “De ongerustheid binnen het CDA is te begrijpen, maar haar achterban moet zich realiseren dat de staatsrechtelijke verworvenheden ook voor de VVD een groot goed zijn. Vrijheden zijn ons lief, ook de vrijheid van godsdienst, en etnische registratie druist in tegen onze gezamenlijke ideeën over individuen met hun eigen verantwoordelijkheden”. Daarmee had hij niet alleen CDA-ers gerustgesteld. Hij verkoos echter de zijlijn.

Door z’n ene zetel voorsprong werd hem volgens een ongeschreven regel het initiatief gegund. Dat heeft hij met deze twee mislukkingen echter verspeeld. Daarom dient een volgende formatiepoging elders op het politieke spectrum te beginnen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.