Waarom we zonder ‘zelfmoord’ zouden moeten

door Govert den Hartogh (Emeritus hoogleraar Universiteit van Amsterdam). Zelfmoord. We komen het woord dagelijks tegen, in de krant, in het journaal. Maar is iemand die zijn eigen leven beëindigt eigenlijk wel een moordenaar? Volgens het strafrecht is moord het doden met voorbedachten rade. En het is zeker zeldzaam dat iemand zichzelf zo impulsief doodt dat je niet van voorbedachten rade kunt spreken. Maar aan ‘moord’ zitten meer connotaties vast. In het Duitse wetboek van strafrecht is in de Hitler-tijd de volgende definitie van ‘moordenaar’ opgenomen: iemand die een mens doodt uit moordlust, ter bevrediging van de geslachtsdrift, uit hebzucht of uit enige andere minderwaardige beweegreden, heimelijk of gruwelijk of met middelen die gevaarlijk zijn voor anderen of om een misdrijf mogelijk te maken of te verdoezelen. Ja, de Nazi’s wisten waar ze het over hadden. Juristen kunnen weinig met deze definitie maar als opsomming van betekeniselementen van ‘moord’ in de dagelijkse taal is zij heel herkenbaar. Ga het maar na, van bijna geen enkel van die elementen is normaal sprake bij ‘zelfmoord’.

Door: Foto: Knar Bedian (cc)

Closing Time | Ghost Rider

, door

In 1977 bracht elektro-protopunkduo Suicide haar evenzo genaamde debuutplaat uit, volgens Entertainment Weekly een ‘mijlpaal in de elektronische muziek’. Eerste nummer was ‘Ghost Rider’.

Dit is zo’n band waarvan je vermoedelijk nooit gehoord hebt, maar die wel invloed uitoefende op tal van muziekartiesten. Suicide heeft bestaan tot de dood van Alan Vega in 2016. Die deed het al rustiger aan sinds een beroerte in 2012. Hij zou uiteindelijk 78 worden. Knap dus dat ‘ie tussendoor, in 2015, nog een concert gaf tijdens de Punk Mass in Londen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Andres Vallejos (cc)

Tien jaar Rotterdams daklozenbeleid: slachtoffers dodelijk geweld gehalveerd

, door

NIEUWS - Het aantal slachtoffers van suïcide en geweld onder daklozen in Rotterdam is de afgelopen tien jaar met ongeveer de helft afgenomen. Dat meldt het Erasmus Medisch Centrum in een persbericht. In 2006 lanceerde de gemeente Rotterdam een Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang. Dat moest niet alleen het aantal dak- en thuislozen in de stad terugdringen, maar ook zorg, werk en huisvesting organiseren.

Niet alleen de leefomstandigheden van daklozen en de veiligheid van de stad zijn daardoor verbeterd, maar zo stelt het Medisch Centrum, het heeft er mogelijk ook toe bijgedragen dat daklozen een stuk minder vaak overlijden aan suïcide of moord.

Het aantal sterfgevallen door ‘opzettelijk toegebracht letsel’ is sinds de invoering van het beleid gehalveerd. Dat blijkt uit onderzoek van huisarts en ‘straatdokter’ Marcel Slockers en onderzoekers van het Erasmus MC, waarover zij deze week publiceren in het wetenschappelijke tijdschrift European Journal of Public Health.

Kwetsbare groep

Daklozen zijn een kwetsbare groep in de samenleving: vergeleken met andere Rotterdammers hebben daklozen een hoger sterftecijfer bij alle doodsoorzaken. Volwassen daklozen in Rotterdam leven 11 tot 16 jaar korter dan andere Rotterdammers. Ook bij hen behoren hart- en vaatziekten en kanker tot de belangrijkste doodsoorzaken. De grootste verschillen zijn te zien bij niet-natuurlijke oorzaken, infectieziekten en psychiatrische aandoeningen.

Foto: Sam Wolff (cc)

Zwijgend ten einde?

, door

COLUMN - Vraag me maar niet waarom ik hier nu ineens over schrijf. Hou het maar op een combinatie van aanleidingen. Vraag me ook maar geen details – wat ik kwijt wil, staat hier onder. En nee, ik ben niet suïcidaal, dit is geen verkapte noodkreet. Maar ik breek me dus al een poos het hoofd over de vraag: als iemand denkt aan suïcide – zelfmoord in dat kale, kille Nederlandse woord – moet hij dan zijn omgeving daar over inlichten of niet? Een vrij duivels dilemma.

Want ga maar na: als je niks zegt en je stapt er ‘onverwacht’ uit, laat je dierbaren achter met duizend vragen. Afscheidsbrieven lossen dit niet, of slechts zeer ten dele op. De nabestaanden zullen zich tot in lengte van dagen blijven afvragen: hoe is het mogelijk dat ik dit níet heb zien aankomen?! Heb ik mijn familielid/partner/vriend dan zó verwaarloosd? Heb ik zó slecht geluisterd?! Bovenop het verwoestende verdriet van de suïcide sec geeft dat een extra kwelling. En een tipje van de sluier waarom ik hier over schrijf: ik spreek uit ervaring.

Maar als je wél aankondigt dat je ‘het niet meer ziet zitten’ zorgt dat voor angst en misschien zelfs paniek in je omgeving. Ook dat heb ik ervaren. In het beste geval leidt dat tot hulp waardoor je van je voornemen – of misschien pas vage idee – wordt afgehouden. In het slechtste geval vindt de suïcide wél plaats – en zit eenieder bovenop het verdriet met een immens schuldgevoel. ‘Hij/zij had het nog gezegd… en ik heb niks ondernomen’.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time | Waltz #2

, door

Elliott Smith, God hebbe zijn ziel – en dat is niet een wens, maar meer een sterk vermoeden: als er een God is, dan heeft Hij zich zeker bekommerd, vol erbarmen, om de ziel van Elliott Smith, die er voor koos om voortijdig (depressie) uit zijn leven te stappen.

Want iemand die zulke prachtige verzorgde liedjes maakte en ze zo mooi kon vertolken met zo’n passende stem, daar is plek voor in de hemel. Dit liedje, Walsje nummer twee, is ook een walsje. Erg plezierig om naar te luisteren. Maar met een deels bittere tekst die verhaalt over gekwetstheid, liefde, pijn, verleden (gescheiden ouders) en tevergeefsheid.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.