Kunst op Zondag | Bewogen stilte

Het is niet zo heel ongebruikelijk dat meerdere kunstdisciplines samen gaan. Maar er is één kunstdiscipline die hoogst zelden geheel op zichzelf staat: de dans. Ze bestaan wel: dansstukken zonder muziek. Voor zover ik weet is er nog geen choreograaf geweest die het waagde een choreografie te maken op het de bekende stiltecompositie 4’33” van John Cage. Zelfs zijn levensgezel, danser en choreograaf Merce Cunnighham, heeft die compositie nooit gebruikt. Terwijl  veel van Cunningham’s 202 choreografieën wel op muziek van Cage zijn gemaakt. Cunnighham en Cage huldigden het principe dat alle kunstvormen op zichzelf kunnen staan. Cunningham trok dat door in zijn werk: binnen een en dezelfde voorstelling zijn muziek en dans onafhankelijke elementen. De choreografie was niet langer vastgeketend aan het ritme en de vorm van een muziekstuk. Merce Cunningham maakte zestien muziekloze choreografieën. De eerste stukken waren ‘Before Dawn’ (1951) en ‘Boy Who Wanted to be a Bird’ (1952). Zijn laatste muziekloze dansstukken dateren uit 2002 (‘Overpopulation’) en 2004 (Monk’s Tail’). Cunningham heeft zijn lesje geleerd bij Martha Graham, een van de vier grondleggers van de moderne dans. De andere drie waren Doris Humphrey, Charles Weidman en Hanya Holm. Een van de leerlingen van Hanya Holm is Lucinda Childs, die tijdens haar studie met Merce Cunningham in aanraking kwam. Op het Holland Dance Festival In februari jl. werd haar muziekloze dansproductie ‘Works in silence’ uitgevoerd. Zie het presentatiefilmpje. Er zijn mensen die niet tegen stilte kunnen. En er zijn mensen die dans zonder muziek ‘vloeken in de kerk’ vinden. Zijn dat puristen? Niet in de meest letterlijke zin van het woord. Immers, pure dans is ontdaan van decors, attributen én muziek. Hier een stukje uit een muziekloos ballet, dat eigenlijk per toeval ontstond. Componist Aaron Copland had moeite een stukje muziek voor elkaar te krijgen. Choregraaf Jerome Robins besloot het stuk zonder muziek uit te voeren. ‘Moves’ ging in 1959 in première. https://www.youtube.com/watch?v=7HTFNzLKU8Q Om eens helemaal in stilte en dans op te gaan eindigen we met een langer stuk: Silent ballet van Emanual Gat. In 2008 in première gegaan. https://www.youtube.com/watch?v=bDT0RUXhi98&t=2s Prettige zondag verder.

Door: Foto: zaldi64 (cc)
Foto: Veronica - Ilaria (cc)

Afgestoft | Stilte

Zelfs het ‘Stille nacht, heilige nacht’ maakt haar akoestische ambities nooit waar. Het mag dan in alle Kerstherrie nog het meest bescheiden geluid zijn, stil is het absoluut niet. Naast het oorverdovende kerstgejingel, worden we de laatste decemberdagen ook geteisterd door allerlei top-zus-en-me-zo’s.

Kan iemand daar een eind aan maken a.u.b.?

Daar zijn wel pogingen toe gedaan. Vanwege Sargasso’s 20-jarig bestaan snuffelden we wat in het verleden. Diep in het spinrag troffen we een postje van een van onze vele gastauteurs. Dat postje even afgestoft en het ging zo:

Hier weer een bijdrage die we overnemen van Osocio. Deze site volgt wereldwijd “social adverting and non-profit campaignes”.

Do you also find the Christmas charts very annoying? In England they do. Last year they had a great action to break through the dominance of the X-factor mess. It was a victory, Rage Against the Machine became No. 1.

This year it can be even more obscure.

Cage Against The Machine started as a joke. And now the joke is so close to becoming a reality.

Cage Against The Machine is a campaign to get John Cage’s “silent” masterpiece, 4’33” [Wikipedia], to Christmas No 1 for 2010. At the time of writing, over 86,000 people have joined the Facebook Group. The ultimate goal: make it a silent night on Radio 1.

In case you don’t know, 4’33” is a piece of music containing 4 minutes and 33 seconds of silence.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Museum de Fundatie met de keramische wolk © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op zondag viert de herfst in Museum de Fundatie

VERSLAG - Het is zover: de musea in ons land presenteren hun nieuwste herfstcollecties. Museum de Fundatie in Zwolle bijt het spits af met drie tentoonstellingen: Chae Eun Rhee, Jeroen Krabbé en Lotta Blokker. Kunst op Zondag nam er een kijkje.

Video-indruk herfstcollectie Museum de Fundatie © video/fotografie Wilma Lankhorst

In ‘The Moment Your Smiles Fades Away’ verbindt Rhee beelden uit verschillende werelddelen en tijdslijnen met elkaar. Links boven zweept de Koreaanse popster V zijn publiek op, terwijl rechts de vrouw van Giovanni Arnolfini in alle sereniteit is te zien (1434, Jan van Eyck) opduikt. Tussen door dansen cabaret-dansers in witte petticoat rokken met zwarte stippen. Op de voorgrond staan drie kleurrijke Koreaanse zangeressen. Scenes van politionele acties en Koreaanse vechtkunst maken de assemblage compleet. In 2020 kocht Museum De Fundatie dit schilderij aan voor de kunstcollectie van de Provincie Overijssel.

Chae_Eun_Rhee opening tentoonstelling Museum de Fundatie © Wilma Lankhorst

Opening tentoonstelling ‘Schilderijen’ Chae Eun Rhee © foto Wilma Lankhorst.

Chae Eun Rhee in de wolk(en)

De Koreaanse kunstenaar Chae Eun Rhee is voor haar eerste expositie in Zwolle in de wolk(en). Haar kleurrijke schilderijen zijn te zien op de bovenste verdieping van het museum. Dit is de iconische wolk van 55.000 keramische tegels uit Makkum, een ontwerp van Henket. En Chae Eun Rhee is zelf ook in de wolken met haar eerste museumtentoonstelling in Nederland. De Koreaanse ambassadeur in ons land was er om haar expositie te openen. Een feestje voor de kunstenaar, haar werk is een feest voor het oog van de bezoeker.

Foto: Wally Gobetz (cc)

Kunst op Zondag | Robert Rauschenberg

De vorige Kunst op Zondag mondde uit in stilte. Met name de stilte compositie van John Cage. Het stuk ging in 1952 in première in de Maverick Concert Hall, een houten bouwsel op het terrein van de Maverick Art Colony, een kunstenaarscentrum in het enige , echte Woodstock.

John Cage heeft bekend dat zijn stilte-experimenten geïnspireerd waren door twee ervaringen: zijn bezoek aan een anechoïsche kamer (dode kamer) van de Harvard Universiteit. Daarbinnen is het zo stil dat je alleen het ruisen van je eigen bloedsomloop hoort) van de Harvard Universiteit en de ‘White Paintings’ van zijn goede vriend, de kunstenaar Robert Rauschenberg.

John Cage bekende in 1961: “The white paintings came first; my silent piece came later.”(in zijn voorwoord van zijn essay “On Robert Rauschenberg, artist, and his work.“, terug te vinden in het boek “Silence: Lectures and Writings by John Cage” (een in 2012 gedigitaliseerde versie is hier in te zien).

Cage kende Rauschenberg van het Black Mountain College, waar zij beiden in diverse experimenten en projecten samenwerkten met o.a. Cy Twombly (abstract-expressionistische kunst) en Merce Cunningham (moderne dans),

In dat broeinest van ongebonden, vrije kunstinnovatie maakte Rauschenberg zijn ‘witte schilderijen’.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: © Sargasso route Bethel Woodstock kaart

Kunst op Zondag | Woodstock in 4’33”

Deze maand zal het 50 jaar geleden zijn dat het roemruchte Woodstockfestival werd gehouden. Het geplande verjaarsfeestje gaat definitief niet door. Teveel tegenslagen met zich terugtrekkende artiesten tot gevolg.

Nostalgisch zwijmelen bij de ‘meer dan complete’ Woodstock (38 cd’s, video, boeken en wat extra’s) is er niet bij, want  uitverkocht. Bij de uitgever kunt u wat magerder varianten van dit historisch popfestivalletje verkrijgen.

Dat Woodstock vooral bekend is van popmuziek komt natuurlijk omdat de vercommercialisering van dat soort muziek en van het toenmalige hippiegebeuren de bekendheid levend houdt onder een groot publiek. Maar de geromantiseerde idealen van ‘vrijheid, blijheid’ zouden nooit op dat weiland van een boerderij in Bethel zijn geland als niet op anderhalf uur rijden in noordoostelijke richting de Maverick Art Colony was gesticht in, jawel, Woodstock.

Nu wil het toeval dat het Mute-label ook met een bijzondere verzamelbox uitkomt. In het najaar mogen we een box met vijf vinylplaten verwachten waarop 58 versies staan van 4’33”, de vermaarde stiltecompositie van John Cage. In augustus 1952 werd het werk voor het eerst uitgevoerd in de Maverick Concert Hall, in Woodstock dus.

De Maverick Concert Hall staat bekend als Amerika’s oudste zomerpodium voor kamermuziek, waar sinds 1915 tot nu nog steeds concerten worden georganiseerd. De kunstenaarskolonie Maverick is gesticht door schrijver/dichter Hervey White, die Amerika’s eerste echte hippie, annex goeroe zou zijn. Kunstenaars van alle disciplines konden er wonen en werken

Foto: © Ketefactory stil tentoonstellingsfolder 2019 copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Kunst op Zondag | Stil

Wie alleen de bekende musea bezoekt om kunst te bewonderen, mist een hoop. Er is een scala aan expositieruimten en galerieën, waar veel boeiende kunst te zien is.

Ik bedoel niet de commerciële galerietjes waar de Corneilles als warme broodjes over de toonbank gaan en nep als kunst wordt verkocht. Ik doel op galeries die nog levende en werkende kunstenaars presenteren. En de talrijke, vaak door kunstenaars gedreven projecten en exposities die een bijna museaal karakter dragen.

Een mooi voorbeeld is de Schiedamse Ketelfactory. Weliswaar een gevolg van drankgebruik, maar dankzij de grondleggers Kim Zeegers en Winnie Teschmacher nu al weer 10 jaar een mini-museum met bijzondere tentoonstellingen en projecten als ‘Door het beeld’ en ‘Snapshot of an larger order’.

De Ketelfactory viert het 10-jarig bestaan met de tentoonstelling ‘stil’ (tot 14 juli nog te zien). Alle kunstenaars die eerder in de Ketelfactory te zien waren, zijn gevraagd ‘stilte’ uit te drukken in een werkje van niet groter dan 30 cm2. Het resultaat: 64 visies op een hoogst uitzonderlijke expressie. Want heeft u wel eens werkelijke stilte waargenomen? Of echte stilte geproduceerd?

Misschien is het een kwestie van oefenen. Performancekunstenares Marina Abramović geeft regelmatig workshops en leert anderen zich voor te bereiden op het uitvoeren van performances. Het zijn oefeningen in stilte. Eén zo’n oefening is ‘kijken naar primaire kleuren’: een uur lang naar een geel, rood of blauw vlak kijken (in dit filmpje te zien op 4 min. 23”).

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Zo kan het ook. copyright ok. Gecheckt 01-03-2022

Stilte

COLUMN - Terwijl ik dit schrijf zijn in de achtertuin van de achterburen twee tuiniers bezig. Een ervan heeft een motorzeis die voldoende lawaai maakt om de muziek in mijn kamer te overstemmen. Ik kan mijn koptelefoon opzetten, die het geluid wat dempt, maar dat is de oplossing niet. Het probleem met geluidsoverlast zit namelijk niet in de decibellen.

Het zijn, als ik het wel heb, twee problemen tegelijk. Eén ervan is dat je er geen invloed op hebt. Ik kan niets doen aan de tuiniers. Evenmin kan ik verhinderen dat Schiphol op regenachtige dagen vliegtuigen over Amsterdam laat binnenkomen. Ook kan ik niets uitrichten tegen gesprekken in de trein. Mensen aanspreken in de stiltecoupé is theoretisch mogelijk, maar het levert je meestal een gesprek op met een welbewust onbeschoft persoon. Mensen die in de stiltecoupé zitten te praten, weten namelijk doorgaans heel erg goed waar ze zijn en “elkaar aanspreken” – zoals de Nederlandse Spoorwegen ons adviseren – haalt niks uit. Dat beschavingsoffensief is mislukt.

Het tweede probleem ligt in het verlengde van het vorige. Het geluid waar je geen vat op hebt, is niet alleen niet af te zetten, het kan ook een confrontatie zijn met informatie die je niet wil hebben. Maandag in de trein moest ik meeluisteren naar een gesprek over de verlenging van een contract.

Foto: Heiloo Online (cc)

Stil voor mijn buurman

COLUMN - “We stonden met het hele gezin op de binnenplaats. Mijn vader en moeder, tien broers en zussen en ik. Ook al was ik nog maar vier jaar, de beelden zal ik nooit vergeten. Het was een avond met een prachtige zonsondergang. Rondom ons stonden overal Duitse soldaten.

De silhouetten van vrachtwagens en een motor met zijspan. Mannen in uniformen liepen het huis in en uit en keken ook in de beide schuren op het erf. Ze praatten voor mij onverstaanbaar met elkaar. Overal zag ik het licht van zoeklampen.

We hebben er gestaan tot ze gevonden hadden wat ze zochten: een radio en onverwacht op de koop toe ook nog een geweer met patronen. Mijn vader moest in het zijspan van de motor gaan zitten, mijn beide oudste nog thuiswonende broers werden in één van de vrachtwagens geladen.

Zo zag ik ze vertrekken. Een film die ik telkens weer zie, met mijn ogen open of dicht het maakt niet uit. De lichten van de wegrijdende colonne doofden langzaam uit.

Ons huis leek er weer net zo uit te zien als elke avond. Het huis en erf met schuren opgenomen in de nacht, alleen in de kamer zag ik een lampje branden. We gingen naar binnen. Mijn broers werden de daaropvolgende dag vrijgelaten, mijn vader keerde nooit terug.”

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Foto via Wikimedia.

De stilste plek op aarde

Ze zeggen dat zwijgen goud is – maar er is een kamer in de Verenigde Staten die zo stil is dat het ondraaglijk wordt na een korte tijd. De langste tijd die iemand doorstaan heeft in de ‘echoloze kamer’ van Ortfield Laboratories in South Minneapolis is maar 45 minuten. Hij absorbeert 99,99% van het geluid, het is ’s werelds rustigste plek, maar verblijf er te lang en je begint te hallucineren.

Als het stil is, passen je oren zich aan. Hoe stiller de kamer, hoe meer je hoort. Je hoort je hart slaan, soms hoor je je longen, je maag hard knorren. In de echoloze kamer word je zelf het geluid.


Header foto via Wikimedia.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Volgende