Kiezen en Delen | Verplaats u in de ander – maar met mate

In de serie Kiezen en Delen kijken Joël en Eva met een gedragseconomische blik naar alledaagse beslissingen. Vandaag een bonusaflevering. Ik was zeven en speelde verstoppertje in het zwembad. In het bad was iemand moeilijker te vinden dan op de kant, stelde ik vast. Daarom wilde ik gaan watertrappelen achter de glijbaan. Tot ik me realiseerde dat mijn vriendje me daarom juist in het water zou zoeken. Ik moest me dus ergens op de kant verstoppen. Of zou hij bedenken dat ik dit ook had bedacht en dat ik dus toch het beste het water in kon gaan? Of zou hij zelfs bedenken dat ik ook deze volgende gedachtestap had gemaakt en moest ik daarom eigenlijk toch de kant op? Het duizelde me, en ik werd gevonden voor ik uitgedacht was. Jaren later kreeg ik college over speltheorie en leerde ik dat deze duizeling theory of mind wordt genoemd. John Maynard Keynes, de beroemde Britse econoom, zag het belang van de theory of mind voor de economie. Hij beschouwde de hele economie als een beauty contest, een schoonheidswedstrijd zoals die in het interbellum populair was.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: Duopolie

Duopolie | Pokeren met Poetin

De effectiviteit van de sancties tegen Rusland hangt niet alleen af van de economische pijn die ze toebrengen.

Nu Russische troepen zich om Oekraïne samentrekken zijn de EU en VS tot voorzichtige sancties overgegaan, en dreigen met uitbreiding daarvan. De vraag is daarbij of sancties ‘werken’: doen ze Rusland economisch genoeg pijn om Poetin te laten terugkrabbelen?

De voortekenen daarvoor zijn niet gunstig. Economische sancties hebben historisch een laag rendement. De meest gezaghebbende studie, die 174 gevallen van economische sancties bestudeert, zegt dat de sancties in 34% van de gevallen hun doel bereikten, en dit lijkt nog een te optimistische schatting. Hoewel sancties effectiever zijn als er intensief handelsverkeer is, zijn succespercentages lager als het gaat om tegenstanders die groot en autocratisch zijn (‘it is hard to bully a bully,’ zeggen de auteurs).

In het geval van Rusland zijn er zelfs weldenkende mensen die zeggen dat sancties Poetin’s macht zullen versterken. Onder het volk creëren ze gemeenschapszin, en ze kunnen Poetin helpen in zijn doel de oligarchen te bewegen hun geld binnen Rusland te houden, de-offshorizatsiya in Poetin’s woorden. Daarnaast zijn sancties duur voor het Westen. Ze kosten banken rijke Russische klanten, en naar verwachting zal Rusland met gelijke munt terugslaan, met wellicht één hand al op de gaskraan.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Kevin Cawley (cc)

Hoe het driedeurenprobleem mij tot waanzin drijft

Het driedeurenprobleem drijft mij tot waanzin. Niet een klein beetje waanzin, maar waanzin waarbij  ik mij schuimbekkend gillend de haren uit de kop wil trekken. Daarom wil ik er nooit aan denken. Je hebt een boel mensen, zoals blogger Bob de Duitser, die dat niet hebben, die het vatten en aanvaarden. Daar ligt het volgens mij ook in: in dat aanvaarden. Ik vertik het om het te aanvaarden. Ik schreeuw: ‘Maar als een alien binnen komt, die niet weet dat er een eerste deur open is gemaakt, dan is het toch 50/50 voor hém, en dus ook voor óns?’ Maar de logica van het driedeurenprobleem overrulet mij genadeloos.

Afgelopen week was het weer bingo met  de Nationale Wetenschapsquiz op tv. Vraag 6 (de goochelaar) had mij weer schreeuwend op het puntje van mijn stoel. ‘DAT  IS THEORIE! In de praktijk gaat het niet zo!’ Het deed me weer denken aan het driedeurenprobleem. Oei.

Ik zou willen dat ze die vraagstukken nou op miljoenen mensen zouden testen. Kijken of het werkt. Dat soort dingen.

Een paar dagen later, op de eerste dag van het nieuwe jaar, werd er om 9 uur ’s ochtends aangebeld. Welke idioot belt nou om 9 uur ’s ochtends op 1 januari bij mensen aan? Het bleek mijn oudste zoon te zijn, die terug kwam van een feestje en mij wou feliciteren. Zijn gezicht was versierd, als de moderne jonge krijger die hij is. Terwijl wij onze ramen slurpten (beste remedie tegen katers), kwam het gesprek al snel op het… jawel… driedeurenprobleem. Mijn zoon maakte korte metten met mijn ongeloof: mocht ik bewijzen dat de praktijk van het driedeurenprobleem, of van die vraag over de goochelaar, verschilde van de wiskundige oplossing, dan moest ik maar mijn gang gaan en het wereldkundig maken, ik zou terstond als een grote geest aangemerkt worden. Hij had wel een paar tips om de voorstelling van zaken wat makkelijker te maken:

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Weekendcollege | Egoïsme loont

De Finnen bedingen speciale voorwaarden, andere landen willen dat ook. De banken wordt gevraagd om mee te betalen, maar willen garanties. Banken lenen niet meer aan elkaar uit, want wie weet hoe ze er echt voor staan. Het is een understatement om te zeggen dat het vertrouwen op dit moment ver te zoeken is. En misschien is dat maar goed ook. In onderstaande korte documentaire van Adam Curtis wordt de Game Theory belicht. Conclusie: egoïsme loont en leidt uiteindelijk tot stabiliteit. Altruïsme haalt de bestaande orde overhoop. Helaas niet te embedden, daarom hier de link.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Atheïsten zijn asocialer

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Shavuot festival op een kibbutz (foto: flickr/delayed gratification)

Hoewel atheïsten als Richard Dawkins graag volhouden dat religie de menselijke neiging tot wangedrag jegens anderen versterkt, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek eerder het tegenovergestelde, stelt een overzichtsartikel in The Economist deze week.

Verschillende onderzoekers hebben bekende economische spelletjes om altruïstisch gedrag te meten toegepast om het effect van religie daarop te meten. Ara Norenzayan van de University of British Columbia achterhaalde zo dat mensen zich altruïstischer gedragen als ze vlak voor het spel blootgesteld zijn aan religieuze teksten.

Hoe strenger de religieuze regels in een gemeenschap, hoe hechter die is, ondervond Richard Sosis van de University of Connecticut. In religieuze kibutzim, waar mannen tenminste driemaal daags in groepsverband moeten bidden, blijken die mannen altruïstischer dan de vrouwen, die minder religieuze verplichtingen hebben. In seculiere kibutzim bestaat dat verschil tussen de seksen niet.

Ook het beeld uit neurologisch onderzoek aan religie wordt diffuser. Er waren wat aanwijzingen dat religieuze gevoelens in het emotionele centrum van de hersenen zaten, maar die gedachte is vals gebleken. Er zijn inmiddels ook experimenten waaruit blijkt dat juist het rationele centrum van de hersenen zich met religie bezig houdt. Geloof valt niet op één plek vast te pinnen.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.