Iedereen ongewenst

Heel geleidelijk is een moderne vorm van sociaal darwinisme de dominante denkstroom aan het worden in Nederland, noem het sociaal economisch darwinisme. Latent racisme vertaalt zich in institutionele overfocus op "afwijkende" groepen. Zij die niet kunnen meekomen in het systeem en steun nodig hebben, zijn fraudeurs tenzij ze steeds het tegendeel bewijzen. Mensen boven de 65 moeten niet zeuren als ze wat eerder doodgaan door een virusje, ze leefden toch al in reservetijd en zijn niet meer economisch productief. Iedereen met een beetje overgewicht of af en toe een sigaret zou uitgesloten moeten zijn van gezondheidszorg. Mensen met een dwarslaesie moeten ieder jaar opnieuw aantonen dat ze nog steeds niet kunnen lopen om in aanmerking te komen voor een bijdrage. Jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg, eigenlijk alle vormen van zorg zitten in de knel, want waarom zou je geld steken in "zwakkeren"? Een handjevol vluchtelingen opnemen uit een afgebrand kamp wordt met grote tegenzin uitgevoerd, met daarbij de overtuiging dat die mensen toch vooral zichzelf in die slechte omstandigheden hebben gebracht. Misschien zit er in het nostalgische verlangen naar normen en waarden van vroeger een zeer enge definitie van "norm" en "normaal". En alles wat daar buiten staat, heeft dus eigenlijk geen plaats in de samenleving, of moet maar wat harder streven. Veel dubieuze politieke bewegingen, hier, elders en in het verleden, hebben een element van sociaal darwinisme in zich. Je moet passen in het plaatje, je kop houden en meedoen met de rest, of juist in staat zijn heel luid te verkondigen dat alleen jij alle traditionele rechten hebt. Anders ben je een verrader, outcast of op zijn minst een (over)last. Er is een regering opgestapt omdat ze er niet onderuit kon dat tijdens hun regeren de instituten doorschoten in discriminatie en ontmenselijking. Maar de partijen geven geen blijk van wezenlijk inzicht in hun rol. En de partijen lijken er straks bij de verkiezingen nauwelijks op afgerekend te worden. Daar komt bij dat de enige partijen die een wezenlijke bedreiging vormen voor de al dubieuze zittende orde, een nog sterkere overtuiging hebben dat "minderwaardige" of "andersdenkende" mensen geen plek hebben in dit land. Op deze manier zal het uiteindelijk heel stil worden in Nederland. Want de enige normale mens ben je uiteindelijk alleen zelf. De rest is afwijkend, ongewenst, ongemakkelijk, bedreigend en oncomfortabel. Het geeft een onmenselijk guur politiek en sociaal klimaat in Nederland.

Door: Foto: João Lavinha (cc)

Quote du jour | onvoorwaardelijke bijstand in Noorwegen

QUOTE - In Noorwegen heeft een gemeente besloten om een bijstandsexperiment te houden, waarbij deelnemers meer geld kregen en aan minder voorwaarden hoefden te voldoe… hee, wacht, dat klinkt bekend! Wat een goed idee! En natuurlijk is het dan heel interessant wat de bevindingen zijn van deze studie. Toch? Als het antwoord ja is, dan heb je geluk, want de resultaten zijn zojuist gepubliceerd. EN WAT ER TOEN GEBEURDE DAT VERWACHTTE NIEMAND:

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Prayitno / Thank you for (12 millions +) view (cc)

‘Portugal het Miami van Europa’

ELDERS - Steeds meer miljonairs vestigen zich in andere landen. Ook Portugal is populair. Ondanks dat het land een van de meest linkse regeringen van Europa heeft.

Meer dan honderdduizend miljonairs zijn in het afgelopen jaar verhuisd, een stijging van 14% vergeleken met een jaar eerder en een verdubbeling vergeleken met 2013. Dat meldt Bloomberg op basis van het onderzoeksinstituut New World Wealth. Rijken worden steeds mobieler en laten zich niet aan een land binden. Belastingvoordelen, economische en politieke spanningen zijn redenen om zich elders te vestigen. Wereldwijd zijn vooral Russische en Chinese rijken op de vlucht.

In Europa zijn naast Zwitserland Spanje, Griekenland en Portugal in trek. Die landen hebben elk vorig jaar zo’n duizend miljonairs als nieuwe inwoners verwelkomd. Het waren altijd al populaire vakantielanden natuurlijk, maar de globalisering maakt ze nu ook tot aantrekkelijke vestigingsplaats. Overheden spelen daarop in met het aanbod voor een tweede paspoort tegen een bedrag waar miljonairs geen problemen mee hebben. Aantrekkelijk voor niet-EU ingezetenen die willen profiteren van de vrije markt en dus ook voor Britten die niet willen lijden onder de gevolgen van de Brexit voor hun vermogen.

De vastgoedsector pikt een graantje mee. “Portugal is het Miami van Europa aan het worden“, zei Ricardo Costa, de baas van internationaal vastgoedbedrijf Luximo’s, in 2018 tegen The New York Times. Wat de Portugezen er mee opschieten is niet helemaal duidelijk. De landen die hun miljonairs zien vertrekken missen in elk geval de nodige belastinginkomsten.

Foto: Henry Burrows (cc)

Maak extreme rijkdom onderdeel van het sociaal beleid

COLUMN - Het sociaal beleid gaat doorgaans over de armen en de kwetsbaren in de samenleving. Ingrid Robeyns pleit ervoor om de superrijken mee te nemen in de discussie over het sociaal beleid. Want, zo stelt zij, een andere houding tegenover extreme rijkdom zou het sociaal beleid kunnen versterken en rechtvaardiger maken.

Elke samenleving heeft impliciet een sociaal contract – de afspraken die wij met elkaar maken over hoe we samenleven. Dit gaat niet alleen over rechten en vrijheden zoals die in de grondwet staan, maar ook over hoe we de koek die we in een land met z’n allen produceren eerlijk verdelen. En precies daar laten empirische studies zien dat de ongelijkheid toeneemt (Piketty, 2016; Kremer et al., 2014). Het vermogen wordt steeds geconcentreerder en er ontstaat een groep mensen die extreem rijk is.

Vanuit maatschappelijk oogpunt is extreme rijkdom vanwege een aantal redenen problematisch (Robeyns, 2019). Een paar daarvan zijn zeer relevant voor het sociaal beleid.

Extreme rijkdom is een gevaar voor de democratie

Ten eerste is extreme rijkdom een gevaar voor de democratie: wie extreem rijk is, heeft meer mogelijkheden zijn stempel op de politiek te drukken, en kan daardoor zorgen voor beleid waardoor de extreem rijken nog rijker worden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: European Parliament (cc)

In EU betalen sociale investeringen zich dubbel en dwars terug

ANALYSE - In de Europese Unie is behoefte aan een agenda waar behalve begrotingsnormen ook sociale investeringen een belangrijke plaats hebben, aldus hoogleraar Anton Hemerijck.

De afgelopen jaren is de Europese economie van de ene crisis in de andere getuimeld. Wat begon als een hypothecaire crisis in de Verenigde Staten in 2007, is in vijf jaar tijd omgeslagen in een eurocrisis, mede als gevolg van een ontwerpfout in de architectuur van de Europese Unie (EU). In de oorspronkelijke (monetaire) beleidstheorie was de Europese Centrale Bank (ECB) een zekere mate van onafhankelijkheid toebedeeld op het terrein van prijsstabiliteit. Die bevoegdheid zou in combinatie met afspraken tussen de ECB en de lidstaten over de begrotingsdiscipline de concurrentiedruk tussen de Eurozone economieën intensiveren. Toegenomen concurrentie, zo was de verwachting, zou als vanzelf worden doorvertaald naar ‘structurele hervormingen’ van arbeidsmarkten en verzorgingsstaten, met als uiteindelijk resultaat economische groei in alle gebiedsdelen van de EU.

Burgers zijn aangespoord om zich in de schulden te steken

In het afgelopen decennium hebben de Europese instellingen, onder de neoklassieke leerstelling van efficiënte markten en ineffectieve overheden, de nationale economieën eenzijdig de maat genomen op het terrein van groei, inflatie en begrotingsevenwicht. Als gevolg van het gevoerde beleid wordt de Europese economie nu geconfronteerd met grote, destabiliserende handelstekorten in Griekenland, Spanje, Portugal, Ierland en Italië. Met vastgoedbubbels in Ierland, Spanje, Groot-Brittannië en Nederland, en handelsoverschotten in Duitsland, Nederland en de Scandinavische landen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe de overheid achter de buurt aanhobbelt

Kunnen we de energie in de samenleving planmatig gebruiken? Het is de vraag of dat moet. Maar als er een neo-liberale beweging gaande is in de politiek, is een kleinere overheid ons deel. Dat betekent  dat in de samenleving meer zelfregulerende mechanismen moeten groeien.

Mensen hebben vaak een rode draad in hun cognitieve en sociale bestaan. “Initiatiefnemers gezocht” was de titel van het congres en de redactie van Sargasso bedacht dat ik er heen moest. Dat was goed gezien.  Mijn rode draad begon met coax-kabel aan elkaar knopen in de Bijlmermeer, in de gigantische ruimtes tussen hoge flats. Dan vertelden wij elkaar dat we de relaties tussen mensen verbeterden en vielen in een cynische lachstuip: niet omdat het zo grappig was, maar omdat de ruimte zo totaal vervreemdend was. Sociaal kon je de Bijlmer niet noemen: de globalisering sloeg daar hard toe: talloze culturen en talen, massale immigratie uit Suriname en versnellende migratie de Bijlmermeer uit: richting Purmerend en later Almere. Daardoor was het lastig een sociaal bevredigend bestaan op te bouwen. Met de activisten lukte dat het beste.

Mijn werkgever had een redenering die activisme steunde: in het traditionele bestuur worden ambtelijke plannen in het geheim ontwikkeld. De bestuurder treedt er mee naar buiten en de discussie met de burgerij is dan meteen defensief, zo luidde de redenering. Moet het zo zijn? Neen, zeiden wij: waarom kan de ambtenarij niet in een open relatie staan tot de burgers? We zouden nu zeggen: “van buiten naar binnen werken”. Alleen: dat is niet zo simpel. De ambtenaar kan wel denken dat de burger zijn klant is, maar hij wordt betaald door de gemeente of de overheid die hij dient. Dat is bepalender dan de abstracte beoordeling van zijn rol.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Rellen VK geen gevolg falend sociaal beleid

“Falend sociaal beleid” is een veel te simplistische verklaring voor de rellen die Groot-Brittannië momenteel teisteren. Bezuinigingen op sociale voorzieningen en een hoge jeugdwerkloosheid hebben ongetwijfeld bijgedragen aan de extreme geweldsgolf, maar culturele verschijnselen hebben minstens zo’n belangrijke invloed.

Jarenlange blootstelling aan geweldsverheerlijking in films, videoclips en computerspelletjes; de als zeer dwingend ervaren druk om op de hipste sneakers te lopen en de meest fancy gadgets te hebben; de rebelse baldadigheid die nu eenmaal bij adolescenten hoort; de intensieve communicatie via sociale netwerken; een zucht naar aandacht en erkenning, ook al is die negatief en veroordelend van aard – het zijn allemaal dieper liggende oorzaken die bijdragen aan de voedingsbodem voor dit soort uitwassen. Ze zijn bovendien ‘geglobaliseerd’ en dus, helaas, allerminst uniek voor Engeland of de Parijse voorsteden en buitenwijken.

Natuurlijk kan een beter sociaal beleid ervoor zorgen dat de vlam minder snel in de pan slaat, maar het is naïef om te denken dat de overheid dit had kunnen voorkomen. Groepsdynamiek en vernielzucht laten zich nu eenmaal moeilijk voorspellen. En ook moeilijk corrigeren, tenzij je voorstander bent van een autoritaire politiestaat. We moeten met z’n allen ons hoofd (blijven) breken over manieren om dit te voorkomen, natuurlijk, maar laten we wel realistisch blijven en ons beseffen dat we sommige ontwikkelingen nu eenmaal moeilijk kunnen beïnvloeden of voorkomen, en dat de overheid, als onze collectieve vertegenwoordiging, daarop geen uitzondering vormt en allerminst almachtig is.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.