Kunst op Zondag | Poëzie van pijn

Dat de slachtoffers van een verscheurde samenleving niet letterlijk afgebeeld hoeven worden om een ieder er aan te herinneren wat verdeeldheid, haat en geweld tot gevolg heeft, bewijst de Colombiaanse kunstenares Doris Salcedo. Monumentaal maar eenvoudig, soms bijna poëtisch, geeft ze in haar werk plaats aan de vele mensen die uit samenlevingen verdwijnen, gestorven door geweld of vertrokken om het geweld te ontvluchten. Het lijkt logisch voor iemand geboren in een land dat bezig is een burgeroorlog te boven te komen en nog dagelijks met drugsgerelateerd geweld kampt. Een hopeloze situatie? Voor Doris Salcedo niet. Ze aanvaardde een opdracht om een monument te maken ter herinnering aan de burgeroorlog en de vredesovereenkomst van 2016. Die overeenkomst leidde er o.a. toe dat de FARC-beweging haar wapens inleverde. Een groot deel is omgesmolten en gebruikt als vloer voor het museum ‘Fragmentos’, dat vorig jaar is geïnstalleerd (lees meer hierover in El Pais). Doris Salcedo zei daarover : “We’ve destroyed 37 tons of weapons through dialogue. We are capable of this. We don’t have to kill each other. “ Haar hele oeuvre draait om haar standpunt “Our ignorance is not innocent: we choose not to know”.

Door: Foto: Loz Pycock (cc)
Foto: ChiralJon (cc)

Alleen elkaar

, door

COLUMN - Abraham kwam uit Ethiopië en woonde lang in Amsterdam. Daar begon hij een restaurant: Ibssa. Het liep goed, maar de maaltijden waren zo spotgoedkoop dat Abraham alle zeilen moest bijzetten. Zijn broer Ephraïm en diens vrouw Maureen, die ook in Amsterdam woonden, hielpen vaak een handje in het restaurant, al zat Maureen vaak in Oeganda om daar ontwikkelingswerk te doen.

Stuk voor stuk zijn ze buitengewoon gastvrij. Arne, een collega van me, die in Oeganda goed bevriend was geraakt met Maureen, kreeg direct hun zolderkamer toen hij na zijn verblijf in Oeganda terugkwam en zonder woonruimte zat. Uiteindelijk heeft Arne acht maanden bij hen op de zolder gewoond. En natuurlijk at hij geregeld in Ibssa.

Abraham kon het steeds moeilijker bolwerken. Bovendien miste hij zijn vrouw, die in Londen werkte, en hun kind. In 2016 verkocht hij de zaak. Restaurant Ibssa kreeg een nieuwe naam – het heet nu Taytu, naar een Ethiopische keizerin – en Abraham vertrok naar Engeland. Met zijn vrouw Turufat en hun inmiddels vijfjarige zoon Abem bouwde hij een nieuw leven op in Londen. Het ging ze goed. Bovenal: ze waren eindelijk weer bij elkaar.

Tot die vroege ochtend, nu bijna een week geleden, waarin hun flat in mum van tijd in een vuurzee veranderde.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Waan van de dag

Gebrekkige beeldvorming

, door

Beeldvorming is allesbepalend.

Heel veel mensen zullen nog wel de beelden van het Syrische jochie Aylan Kurdi herinneren. Levenloos aangespoeld en opgeraapt op een Turks strand wist het beeld de harten en zielen van vele mensen in het westen te raken. Het bracht het conflict in Syrië bij wijze van spreken in onze huiskamers.

Heel weinig mensen zullen het beeld herinneren van een naamloos Palestijns jochie (schokkend beeld alert) dat net ervoor met zijn vriendjes op het strand aan het voetballen was toen hij werd stuk geschoten. Een ultiem wreed beeld. Toen ik het zag was ik er kapot van, maar bijna niemand om me heen kende het beeld.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Politiek kwartier | Slachtoffers knuffelen

, door

COLUMN - Waarin Klokwerk vermoedt dat de VVD zó dol is op slachtoffers, dat er haar niet genoeg van kunnen zijn.

Uitkeringstrekkers knuffel je niet. Asielzoekers al helemaal niet. Maar slachtoffers… ja, die kunnen volgens de VVD niet hard genoeg geknuffeld worden. Vandaar dat de partij pleit voor meer rechten voor slachtoffers.

Meer meeleven met slachtoffers, minder met daders. Onder deze leus heeft de VVD de afgelopen jaren de reclassering teruggedrongen en het gevangenisregime versoberd. En weer zit er een nieuwe slag aan te komen. Het is immers vooral niet de bedoeling dat we daders van misdrijven gaan knuffelen. Daarom is iedere extra begeleiding die we ze geven uit den boze.

Amsterdam pakt het anders aan. In Amsterdam worden de zwaarste criminele jongeren extra op de huid gezeten, en wordt geïnvesteerd in de daders nadat ze hun straf hebben uitgezeten. Daarmee zijn we als samenleving veel goedkoper uit en vallen er uiteindelijk minder slachtoffers.

Dit is geen nieuw idee. Iedere criminoloog weet dat. En het werkt. Door dit beleid is het aantal misdaden dat deze groep pleegde met meer dan de helft afgenomen.

Helaas gaat het landelijke beleid hier recht tegenin. Daarbij lijkt zware willekeur de rechtsstaat binnen te sluipen. Wie detentie krijgt, lijkt meer en meer willekeurig te worden bepaald. En wat hebben we eraan als die steeds strengere straffen vaak niet eens worden uitgezeten? Het lijkt er bijna op dat we liever asielzoekers en probleemkinderen vastzetten dan criminelen, terwijl niemand daar iets mee opschiet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vierenzestig doden door invoering boerkaverbod Noorwegen

, door

[speld]

Een Noorse Burka (Foto: Flickr/K'vitsh)

De invoering van het boerkaverbod in Noorwegen heeft de eerste slachtoffers geëist. Tijdens de traditionele nieuwjaarstocht van de wandelclub te Tromsø werd de temperatuur van -36 graden celsius, gecombineerd met sneeuw en slecht zicht, het merendeel van de leden fataal. Het gebrek aan gezichtsbedekkende kleding had volgens de autoriteiten ook voordelen: “Het identificeren van de stijfbevroren lijken ging eigenlijk heel makkelijk.”

Het noodlottige ongeval komt op een ongelukkig tijdstip. Eerder deze maand overleden 14 patiënten in een ziekenhuis in Oslo omdat zuurstofmaskers ook als ‘gezichtsbedekkende kleding’ werden geclassificeerd. De directeur van het ziekenhuis licht toe: “We beseffen dat zuurstofmaskers belangrijk zijn voor patiënten. maar tegelijkertijd moeten we de invloed van het onherkenbaar zijn van de patiënt en het gevoel van dreiging dat uitgaat van een gezichtsbedekkend masker niet onderschatten. Zeker niet wanneer die mensen ook zo’n angstaanjagend Darth-Vadergeluid maken. Dat moeten we niet willen, in een vrij land.”

De kritiek op de maatregel zwol aan nadat 240 puntlassers permenante oogschade opliepen tijdens hun dagelijkse werkzaamheden. Ook de NAV (Norges Automobil Verbund) is allerminst blij met de maatregel: “Nu de motorhelm ook onder het boerkaverbod valt, verwachten wij op korte termijn een zeer snelle stijging van verkeersdoden, met name onder motorrijders.”

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vrijdagvraag | Slachtoffers van 911

, door

Het is al acht jaar geleden, maar het speelt nog steeds, de aanslagen in de Verenigde Staten op 11 september 2001.
Toen vielen er 2997 doden. In de jaren sindsdien zijn er daar aan “westerse” zijde onder de burgers nog eens 717 bij gekomen door diverse andere aanslagen. Dat maakt 3714 doden.
Met als motivatie het voorkomen van nieuwe aanslagen hebben we, de “coalitie”, nog eens het leven geofferd van 6035 militairen tot de dag van gisteren. Heel plat visueel krijg je dan dit:
slachtoffers_sec
Voor mij valt dat in de categorie onbegrijpelijk. Maar nemen we de burgerslachtoffers mee die zijn gevallen in de oorlogen in Afghanistan, Jemen en Irak, valt het allemaal ineens in de categorie waanzin
slachtoffersallen

Ik kan op geen enkele wijze een rechtvaardiging vinden voor die hele grote rode schandvlek. En er is geen enkele garantie dat er geen aanslagen meer komen. Sterker nog, er is voldoende voedingsbodem gelegd voor weer een nieuwe generatie terroristen. Bovendien is in Afghanistan gebleken dat het een illusie is te denken dat wanneer je een land “verovert” er in dat land geen terroristen meer zullen zijn. En het is ook een illusie gebleken dat staten dan zomaar spontaan volwaardige, stabiele democratieën worden.

De discussie is al vaak gevoerd en mijn standpunt staat nog steeds vast, maar toch aan u de vraag of de slachtoffers van na 911 te rechtvaardigen zijn?

Dit zijn de bronnen voor de diverse getallen. Ik heb alleen aanslagen meegeteld die duidelijk door islamitische terroristen gepleegd waren op westerse doelen of landen van de coalitie. Aanslagen binnen Irak en Afghanistan vielen binnen de oorlogshandelingen. Voor de burgerslachtoffers ben ik op ongeveer eenderde van de hoogrekening (1,2 miljoen) gaan zitten.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.