Spanning stijgt in Zimbabwe

Het leek even rustig in Zimbabwe, maar de verkiezingen komen er weer aan. Dat betekent grote spanningen. En de eerste voortekenen beloven weinig goeds. Slechts een paar jaar geleden leek Zimbabwe af te glijden naar totale chaos. ZANU-PF, de partij van president Robert Mugabe, had de verkiezingen verloren, maar weigerde afstand te doen van de macht. De belangrijkste oppositiepartij, de MDC van Morgan Tsvangirai, was opgejaagd wild: partijleden moesten vrezen voor de veiligheidsdiensten en ook Tsvangirai kreeg een goed pak slaag. Ondertussen bleef de economische situatie verslechteren en had Zimbabwe de twijfelachtige eer het eerste land te zijn met louter miljardairs. De Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki onderhandelde slim en wist een ongemakkelijke deal te bewerkstelligen. Wat weinigen toen verwachtten: de deal beklijfde. ZANU en de MDC delen sinds 2008 de macht. Maar het is een ongelukkige combinatie. De laatste jaren was onder leiding van de MDC, die het ministerie van Financiën beheert, de economie uit het diepste dal gekropen.  Zimbabwe voerde de dollar in wat een einde maakte aan de hyperinflatie. De groeiende politieke rust bracht enkele buitenlandse investeerders terug.

Robert Mugabe overleden

Robert Gabriel Mugabe (21 feb. 1924 – 6 sept. 2019) hielp de voormalige Britse kolonie Rhodesië in 1979 bevrijden van een blank minderheidsregime, maar ontpopte zichzelf als meedogenloze en corrupte tiran, die zijn land (Zimbabwe) vrijwel volledig naar de knoppen hielp met wanbestuur, politieke repressie en vriendjespolitiek.

Wat Mugabe’s levensloop vooral leert: de vrijheidsstrijders van vandaag zijn vaak de dictators van morgen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kerken wensen Mugabe dood

Demonstranten aan de Zimbabwaanse grens (Foto: Flickr/Sokwanele-Zimbabwe)

Kerken in heel Afrika gaan op 25 januari bidden of God niet spoedig Robert Mugabe tot zich wil nemen, de president van Zimbabwe, het land waar het altijd nog erger kan. Volgens de kerken is Mugabes taaiheid een belangrijke oorzaak van de ellende. Ze verwijten andere landen en zichzelf gebrek aan daadkracht. De ‘Africa Day of Prayer and Fasting for Justice in Zimbabwe’ moet ook daar verandering in brengen.

Ondertussen is in Zimbabwe zelf sprake van een politieke impasse. Leden van de oppositie verdwijnen nog altijd op grote schaal, terwijl de onderhandelingen over het delen van de macht zo vast zitten als een muur. De regering heeft gedreigd met nieuwe verkiezingen. Het aantal choleradoden ligt inmiddels boven de duizend.

Het is de dreiging van cholera die in buurland Zuid-Afrika alle alarmbellen heeft doen afgaan. Militair ingrepen is geen taboe-onderwerp meer, al vindt de vermoedelijke nieuwe president Jacob Zuma, een verklaard tegenstander van Mugabe, dat nog een stap te ver, omdat van een oorlogssituatie geen sprake is.

De vraag is hoe lang nog. De hyperinflatie treft ook de onderste gelederen van het leger. Meldingen van muiterij en plunderingen nemen toe. De moordaanslag een paar dagen geleden op luchtmachtcommandant Perence Shiri, een neef van Mugabe, kon niet onmiddellijk geplaatst worden. De regering wees naar buurland Botswana waar oppositieleden guerrillatraining zouden krijgen, maar het land ontkent. Zimbabwe glijdt verder en verder.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Akkoord in Zimbabwe – wat nu?

Leeg stembureau bij geboycote presidentsverkiezingen (Foto: Flickr/Sokwanele-Zimbabwe)

Dictator Robert Mugabe en de eigenlijke president Morgan Tsvangirai zijn het eens geworden over het delen van de macht in Zimbabwe. Er komt een staadsraad van zes mensen waarin zij met elk twee aanhangers zitten. Daar zal de ultieme macht liggen. Scepsis overheerst echter of Mugabe werkelijk de macht wil delen of slechts wacht tot het economisch beter gaat voor hij Tsvangirai alsnog met geweld buitenspel zet.

De inflatie zit op 11.000.000 procent per jaar. Nu de centrale bank het gebruik van buitenlandse valuta eindelijk toestaat, kan die tot stand gebracht worden. De hongersnood blijft, maar ngo’s mogen slechts onder stricte voorwaarden helpen. Meer en meer wordt het vee afgemaakt, omdat er toch geen voer is. Tabak is dood. Bloemen leven nog een beetje.

Niet alleen de productie is dus geïmplodeerd, maar ook de productiemiddelen zijn verwoest. Zelfs als de buitenlandse hulp en investeringen weer komen, wordt het zwaar om de economie aan de praat te krijgen. De vraag is of een regering van nationale eenheid, die vooral intern een machtsstrijd zal voeren, daartoe in staat is. Alleen al politieke rust kan de economie echter een oppepper geven.

Een betere economie zal het leven van Tsvangirai’s arme achterban verlichten, maar het grote geld zal vermoedelijk belanden bij de corrupte kliek rond Mugabe. Het lijkt een catch22 voor Tsvangirai: gaat het slecht met de economie dan bewijst hij zijn volk geen dienst, maar gaat het goed dan bewijst hij zijn volk ook geen dienst, omdat het de kansen voor Mugabe op politiek overleven vergroot. Tsvangirai heeft anderhalf jaar om zijn Houdini-kwaliteiten te bewijzen. Dan zijn er weer verkiezingen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Paleisvete: pantservoertuigen op weg naar hoofstad Zimbabwe

De oude Robert Mugabe is fysiek aan het verzwakken, en de rivalen in zijn omgeving beginnen elkaar nu al de tent uit de vechten.

Vicepresident Emmerson Mnangagwa, Mugabes gedoodverfde opvolger, werd vorige week kaltgestellt. Mugabes vrouw Grace staat te trappelen om Mugabes rol over te nemen, maar daar ziet bevelhebber Constantino Chiweng blijkbaar geen brood in.

Geen volksopstand dus, maar een paleisvete.

Much ado about nothing, ofwel: anatomie van een Twitterrel

Ingrediënten: een maximum van 140 karakters, Quinsy Gario, De Telegraaf, Youp van ’t Hek, Frontaal Naakt en, last but not least, steenkolenengels.

De samenvatting: Gario tweet, naar eigen zeggen, (in het Engels) dat Robert Mugabe voorzitter dan de Afrikaanse Unie is geworden, ondanks alle ellende die hij de afgelopen jaren heeft veroorzaakt.

Helaas is het Engels van Gario niet 100% en hij doet dat nogal onhandig:

Robert Mugabe’s credit for his decolonization and anti-apartheid fight must really overshadow what he’s done since

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Wie is er hier de baas?

“I am not in Mr Mugabe’s government; I am in an inclusive government. I can?t be demoted by one principal without the other principals agreeing.”

Nelson Chamisa, de woordvoerder van Zimbabwes premier Morgan Tsvangirai, is door president Robert Mugabe vervangen als minister van telecommunicatie. Chamisa las over zijn ontslag in de krant. Ondertussen groeien de geruchten dat er een schaduwregering is die de werkelijke macht in het land heeft.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.