Erfenis van een recessie

Nederland komt langzaam uit de recessie: de economie groeit, de werkloosheid neemt af en de overheid hoeft niet langer te bezuinigen. Maar niet alles wordt weer zoals het was. Met de economische conjunctuur verandert ook onze psychologie, soms met langdurige gevolgen.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

‘Wall Street moet betalen voor de recessies die ze veroorzaakt’

Mark Thoma, macro-econoom aan de Universiteit van Oregon, stelt dat gedurende de laatste eeuwen paniek op de financiële markten forse impact heeft gehad op de economie. Er brak bijvoorbeeld iedere 10 tot 20 jaar financiële paniek uit in de 18e, 19e en 20ste eeuw. Veel daarvan eindigde in zware recessies.

To combat this instability, new rules and regulations were imposed on the financial sector after the Great Recession, and for approximately 50 years this seemed to be very successful. The bank panics that had caused so much trouble appeared to be over. But in recent years there has been a return of financial instability in the relatively unregulated shadow banking system, and a “Great Recession” associated with a financial meltdown.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Chris (cc)

De economie is mensenwerk

OPINIE - Ik heb me al eens eerder verbaasd over de vreemde manier waarop we naar economie kijken: alsof het een natuurfenomeen is zoals het weer. Hoogstens kun je je goed kleden, maar je kunt er niets aan veranderen. Een artikel in het Financieel Dagblad van 27 augustus: ‘Europese economie groeit zo matig dat recessie sowieso niet ver weg is’, is een mooi verbeeld hiervan.

Twee bankiers mogen hun mening geven over de stand van de economie. Han de Jong, hoofdeconoom van ABN Amro en Hans Stegeman van de Rabobank. ‘Het goede nieuws van de afgelopen achttien maanden,’ aldus Stegeman, ‘was dat de economie van de eurozone weer groeide, de tegenvaller was en blijft dat de groei trager is dan we hadden verwacht.’ Omdat de groei zo gering is, is hij is bang voor een nieuwe recessie. Groei kan zomaar omslaan in krimp, bijvoorbeeld door de crises in Oekraïne en Irak. Han de Jong is niet zo somber. Hij heeft ‘een heel simpele redenering […] de Europese conjunctuur volgt doorgaans de conjunctuur in de VS. In de VS zet het herstel nog steeds door, dus waarom zou het in Europa niet doorzetten?’

Ondanks het optimisme van de Jong is er is wel degelijk reden tot somberheid want de vooruitzichten zijn niet best. ‘Vrees voor derde recessie neemt toe’ kopte en twitterde het FD vorige week.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Afschrijvingen | Weg met ‘recessie’

COLUMN - Wat betekent de term ‘recessie’ eigenlijk nog?

De Franse economie is in het tweede kwartaal met 0,5 procent gegroeid in vergelijking met een kwartaal eerder. Dat maakte Insee, het Franse bureau voor de statistiek, vandaag bekend op basis van een voorlopige raming. Daarmee is Frankrijk dus ‘officieel’ uit de recessie. Nederland zit ‘er’ volgens nieuwe cijfers van het CBS nog ‘in’. De term ‘recessie’ geeft cachet aan een nieuwsbericht. Het gaat ergens om, mensen!

Maar betekent ‘recessie’ eigenlijk nog wel iets? De Franse economische groei oscilleert al twee jaar rond het nulpunt – het is een reeks miniplusjes en miniminnetjes waar gewoon niet zoveel over te zeggen valt. Maar omdat we nu eenmaal hebben afgesproken dat twee kwartalen krimp ‘recessie!’ betekent, en één kwartaal groei ‘recessie afgelopen!’, kan een minimale verandering ineens groot nieuws zijn, als het nulpunt maar even wordt gepasseerd.

Ik zeg ‘afgesproken’, maar dat is nooit gebeurd. Er is geen ‘officiële’ definitie. Hoe je economische groei – de verandering van het BBP – meet is een internationale afspraak waar de CBS-en van deze wereld zich aan houden. Maar dat een recessie twee opeenvolgende kwartalen krimp is, is meer een gewoonte die er vooral bij de pers is ingesleten. De oorsprong is ook niet helemaal duidelijk – vele lijntjes lijken te lopen naar een artikel in de New York Times in 1974, waarin de Amerikaans overheidsstatisticus Julius Shiskin meerdere voorstellen deed om een recessie te definiëren. Op de een of andere manier is twee kwartalen krimp dominant geworden, tegen de wens van Shiskin in overigens.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

‘Rusland op rand van recessie’

Afgaande op economische indicatoren, lijkt Poetin wel degelijk een prijs te betalen voor de annexatie van de Krim en zijn gerotzooi in Oekraïne, schrijft zakenblad Forbes.

Enkele recente ontwikkelingen op een rij:

Earlier […] Standard and Poor’s cut Russia’s sovereign debt rating one step to BBB-, the lowest investment grade and one level above “junk” status. […] S&P based its decision on slowing economic growth, geopolitical tensions, and capital flight that reached $70 billion(!) in just the first quarter. […]

Another indiction of just how seriously the Russian economy is deteriorating was provided by the Russian Central Bank. At a previously scheduled meeting, it raised its key interest rate from 7 percent to 7.5 percent citing rouble weakness and high inflation risks. […]

And amidst all of the bad press, Russia’s stock and currency markets are still reeling. […]

Inflation is above-target and increasing. Capital flight is near an all-time high and is also increasing. Already-low levels of domestic investment are falling. It doesn’t matter where you look in Russia’s eocnomy, there just isn’t anything to counterbalance the weakness in the ruble of the sell-off in the MICEX. Things are falling apart, and unless there’s a dramatic de-escalation of the situation in Ukraine this has the chance to turn into a genuine rout.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De populistische puinhopen van Rutte 1

Mark Rutte heeft het slechtste economische beleid in jaren gevoerd. Zijn grootste blunder was het in zee gaan met de PVV.

Terug naar de campagne van de verkiezingen in 2010. Mark had één speerpunt: Nederland uit de crisis helpen. In verkiezingsspotjes zagen we Bos en Balkenende niets doen, terwijl het land ten onder dreigde te gaan. Had weinig met de werkelijkheid van doen, maar wie maalt er om de feiten?

Met nipte voorsprong op de PvdA won Mark de verkiezingen van 9 juni. Een nieuwe paarse coalitie leek in de maak en bood ook de beste vooruitzichten op economisch herstel. Immers, onder de Paarse tandem Kok-Zalm was er in de jaren ’90 een sober maar sociaal hervormingsbeleid gevoerd. Het gevolg? Voor het eerst in jaren wisselden bescheiden begrotingsoverschotten de traditionele tekorten af.

Mark koos voor een rare gedoogconstructie. Veiligheid werd een speerpunt, de economie werd vergeten. Als we kijken naar veiligheid en immigratie was de keuze voor Geert overigens een logische keus. Hogere straffen, minder tolerantie en strengere immigratieregels: dat vonden zowel Mark als Geert prima.

Op economisch gebied verschilden de PVV en de VVD echter behoorlijk. Om die reden was de keuze niet alleen merkwaardig, maar ook bijzonder onverstandig. Hoe kun je hervormen als je gedoogd wordt door een oerconservatieve partij?

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Europese economie: vooral aanbod, geen vraag

To say that Europe has a growth problem is an understatement. Almost four years since the outbreak of the global financial crisis, only a handful of EU countries (Austria, Belgium, Germany, Slovakia, Sweden and Poland) have seen their economic output return above pre-crisis levels. In all the others, output is still below its peak in 2008 – in some cases dramatically so. Greece, Ireland and Latvia have endured catastrophic declines. But even in Italy, Spain and the UK, where the downturns have been less dramatic, output has already taken longer to return to pre-crisis levels than it did during the Great Depression of the 1930s. If this were not bad enough, many economies contracted in the final quarter of 2011 and will fall back into recession in 2012. How to explain this debacle?

Ask European policy-makers what their growth strategy for the region is, and chances are they will identify two ingredients. First, they will say, countries across the EU must push through structural reforms to improve the supply-side performance of their economies. Labour markets must be reformed; goods and services markets opened to greater competition; spending on research and development boosted; the EU’s single market deepened (notably in areas such as the digital economy); and so on. Second, they will argue, governments must restore confidence and lift ‘animal spirits’ in the private sector by consolidating their public finances. In combination, structural reforms and fiscal austerity will restore the region to long-term ‘competitiveness’, and consequently to economic growth.

Nederland uit de recessie! Groei van 0,1%!

Wat zou de foutmarge zijn?

Overigens bevat het persbericht van het CBS verder weinig opbeurend nieuws:

-Economie groeit in derde kwartaal met 0,1 procent ten opzichte van tweede kwartaal

46 duizend banen minder dan in tweede kwartaal

Ten opzichte van een jaar eerder:

    – krimpt de economie met 0,6 procent
    – zijn de investeringen 3,0 procent lager
    – is de uitvoer 2,1 procent hoger
    – is de consumptie door huishoudens 2,3 procent lager en
    – zijn er 160 duizend banen minder

LONGREAD: De langzame ondergang van ‘Big Law’

Of all the occupational golden ages to come and go in the twentieth century — for doctors, journalists, ad-men, autoworkers — none lasted longer, felt cushier, and was all in all more golden than the reign of the law partner.

Grote Amerikaanse advocatenkantoren boden ooit een glanzend carrièreperspectief, maar dankzij een combinatie van een slopende economische recessie, toenemende automatisering en een overaanbod aan afgestudeerden met een (duur!) rechtendiploma, komt inmiddels ook hieraan een einde. Grote aantallen afgestudeerde advocaten komen tegenwoordig niet verder dan een onzekere, slecht betalende McJob:

Volgende