Boekrecensie | Ongevraagd advies

Ester Naomi Perquin (spreek uit: perkwien), heeft een nieuwe dichtbundel uit, haar zesde: 'Ongevraagd advies'. En wat is-ie (spoiler alert, want dit blijft een recensie natuurlijk) goed. De bundel is intelligent, geestig tot zeer geestig, ontroerend, venijnig, actueel, persoonlijk, troostend, divers, toegankelijk en, dat is me zelden bij een dichtbundel gebeurd: ik heb ‘m van voren naar achteren in één keer uitgelezen. (Dude, 38 gedichten, zoveel is dat ook weer niet hoor, red.) Het werk van Ester Naomi Perquin ken ik, want ik heb al die dichtbundels. En ik heb haar enkele keren zien optreden. Dus dit is geen objectieve recensie. Enkele van haar gedichten zijn bij mij favoriet. Het gedicht dat ze schreef toen ze Dichter des Vaderlands was: Staat. Een smeekbede die het goed doet bij een voordracht, lekker uitbundig en rellerig. En er is een gedicht dat daar juist haast het tegenovergestelde van is. Dat staat in de gelimiteerde bundel ‘Lange armen’ Gedichten over de politie. Terug heet dat gedicht, het beschrijft de ervaring van een agent die ooit een klein kind niet heeft kunnen redden. Het verdronk. En soms overvalt hem dat. Vreet dat aan hem. Dat is gedicht is klein, pijnlijk, triest en goed geschreven. Ik wou maar zeggen, Perquin beheerst verschillende registers. Ester Naomi Perquin was in een vorig leven onder andere werkzaam in een gevangenis, als penitentiair inrichtingswerker, als cipres, zoals ze het zelf omschrijft. Die periode in haar leven inspireerde haar tot de bundel ‘Celinspecties’. In die bundel spreken allerlei delinquenten over hun verleden of wat hen bezighoudt. De bundel is, terecht, bekroond met de VSB Prijs 2013. Ester Naomi Perquin heeft een heel heldere stem, en dan bedoel ik op papier. Er is geen overdreven gedoe, er is geen highbrow, geen hermetica, het is gewoon een hele fijne en puntgave bundel om te lezen. Ik moet zeggen, u kunt dat niet zien vanaf daar, maar ik heb tot nu toe de hele tijd de neiging om complete gedichten te citeren, uit Ongevraagd advies weten te onderdrukken. Mag ook niet natuurlijk. Er is auteursrecht. En een enkel fragmentje doet het gedicht geen recht. Maar als u in de boekwinkel bent, bladert u dan naar blz. 28, Verwijt heet het gedicht, en probeer dan maar met droge ogen de slotregel te halen. En blader dan terug naar blz. 13 voor het gedicht Moeder. De gedichten raken, heel subtiel. Dichtbundel 'Ongevraagd advies, Ester Naomi Perquin, Uitgeverij Van Oorschot, 2022.

Door:
Foto: Maria Willems (cc)

Boekrecensie | La bande dessinée de DRS. P

RECENSIE - Onwaarschijnlijk, maar toch gebeurd: een gedicht in de hitparade. En de uitvoerende artiest was ook al zo onwaarschijnlijk: een wat oudere, stijve, bebrilde en gestropdaste, serieuze, doctorandus met ijzeren dictie. Een Fremdkörper in de popmuziek. En nog onwaarschijnlijker: 50 jaar later kent iedereen op z’n minst nog een fragment van die hit – en het refrein zeker. Dat kwam waarschijnlijk omdat het zo’n sterke tekst was, en ook zo Nederlands: wie heeft er niet op een veerpont gestaan en van de ene oever naar de overkant gevaren? En omdat de tekst zo onderkoeld geestig was, en licht filosofisch. De naam van hit was De veerpont, ook wel bekend als Heen en Weer.

Drs. P grossierde in scherpzinnige liedteksten, consequente rijmen en rake humor en dat alles droog voorgedragen.

Onlangs is er een stripboek verschenen waarin de gedichten, de teksten van de Drs. zijn verstript. Er is dus nu ook beeld bij het woord. La Bande dessinée de Drs. P, een boek met daarin tien gedichten van de doctorandus, die, zo te zien, steeds door een andere striptekenaar van afbeeldingen zijn voorzien. O, wacht nee. De illustraties bij de gedichten zijn door een en dezelfde tekenaar gemaakt: Frits Smid.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het is klasse, suffie, niet identiteit – Ewald Engelen

RECENSIE - door Addie Schulte, redacteur van Boekenstrijd.

© Editie Leesmagazijn cover boek Ewald EngelenIdentiteitspolitiek is tegenwoordig bijna een scheldwoord. Wie aan identiteitspolitiek doet, heeft alleen oog voor de eigen groep en niet voor het algemeen belang. Identiteitspolitiek maakt onterecht onderscheid tussen die groep en anderen, benadrukt onbelangrijke zaken en vergeet essentiële kwesties, zo luidt de aanklacht. Ewald Engelen verwoordt deze beschuldiging met grote felheid. De politieke strijd moet gaan over sociaal-economische kwesties en veel minder over sociaal-culturele kwesties. Maar is die scheiding tussen cultuur en economie wel vol te houden?

Rompertjes

Toen de Britse schrijfster Afua Hirsch in Pakhuis De Zwijger haar boek over ras, identiteit en afkomst in Groot-Brittannië presenteerde, kwam er een vraag uit het publiek. Leidt de nadruk op identiteitskwesties als kleur niet af van de klassenstrijd? De kern van haar antwoord was dat klasse ook een identiteit is. Er is niet zomaar een keuzemogelijkheid tussen klassenpolitiek en identiteitspolitiek.

Ik denk niet dat Ewald Engelen die observatie deelt. Engelen heeft in de hier gebundelde columns en essays in De Groene Amsterdammer uitgehaald naar identiteitspolitiek. Die leidt volgens hem tot onzalige aandacht voor immateriële kwesties rond migratie, multiculturalisme, integratie, hoofddoekjes en ‘genderneutrale rompertjes’. Deze kwesties leiden de aandacht af van sociaal-economische onderwerpen als de ongelijkheid, de arbeidsinkomenquote en de toenemende macht van grote bedrijven.

Zomergast gezocht

OPROEP - Zondag begint de VPRO aan haar jaarlijkse zomergastenserie. U kunt ook dit jaar rekenen op de recensies van Max Molovich. Maar drie afleveringen gaan we uitbesteden.

De uitzendingen met Marleen Stikker (12 augustus) en Pieter Waterdrinker (19 augustus) worden gerecenseerd door een speciale Sargasso zomergast en een van de andere redactieleden. Wie dat zijn? Dat blijft voorlopig nog een verrassing.

Voor één uitzending zoeken we nog een Sargasso zomergast en die zoeken we onder u! We nodigen je uit de uitzending met Louis van Gaal (5 augustus) voor ons te recenseren, want waarom zou je wachten met je opmerkingen tot je die in de reacties kwijt kunt?

Leuk vakantieklusje? Grijp die kans en mail naar info at sargasso punt nl en we nemen contact met je op over de realisatie van Sargasso’s speciale zomergastbijdrage.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Boekenweek! | Guignol’s Band – Céline

RECENSIE - Vergeten boek? Ha! Dan denk ik aan ‘Guignol’s Band’! Van Céline!… Louis Ferdinand Destouches… alias Louis-Ferdinand Céline, de grote stijlvernieuwer! Met zijn korte zinnen! En zijn drie puntjes… nooit, nooit zou de literatuur meer hetzelfde zijn…

Het ging zo… toen ik student was leerde ik ooit Brusselmans kennen… vond ik geweldig! Dat was pas andere koek dan dat ik voorgekauwd had gekregen als literatuur op school! Niks geen volzinnen… spreektaal! Alledaags geneuzel… gewoon, pats! direct op papier! Dacht nog bij mezelf: dit is een grote vernieuwer… Wist ik veel… ik was ook pas twintig…

Zo laafde ik me aan weliswaar grappige doch vrij middelmatige literatuur… totdat een vriend mij vertelde: maar… dan heb je Céline nog niet gelezen! Wie? Céline! Kwam-ie met een boekje aan zetten… Gesprekken met professor Y… damn… meteen was ik verkocht…

Alleen, er was iets met die gast… die Céline… wat? Een genie! Maar… ook een klootzak! Een zakkenwasser eerste klas! Whoooh, daar zat een luchtje aan! In zijn grootste werken… de Reis naar het Einde van de Nacht… en Dood op Krediet… ja, daar houdt hij zich nog in… Maar daarna komt hij met zijn pamfletten! Zijn antisemitische pamfletten! Het is ongehoord!

Foto: copyright ok. Gecheckt 03-03-2022

Recensie Zomergasten met Annejet van der Zijl

RECENSIE - Het begon na een fragment van de BBC, waarin een stel veren en een bowlingbal gebroederlijk naar beneden vielen door het luchtledige. Ze kwamen precies op hetzelfde moment neer. De vrije val was vertraagd, zodat je niet zag met welke snelheid de veer en de bowlingbal vielen. De presentator haalde Newton en Einstein erbij. Dat Newton zou zeggen dat de zwaartekracht ze naar beneden trok. En dat Einstein zou zeggen dat, als je de context wegdenkt, er niets is wat zegt dat de bal en de veer aan het vallen zijn. “Snap jij dit?”, vroeg Annejet van der Zijl aan Wilfried de Jong toen het fragment was afgelopen. Die mompelde iets over astronauten en hoe die altijd in de ruimte zweven. Ik vermoed dat hij niet door had dat de beelden waren vertraagd. Een duidelijk ‘nee, ik snap er geen reet van’ dus. Van der Zijl zei dat ze inmiddels had geaccepteerd dat ze hier niets van begreep. Ze kon ook zonder het te snappen genieten van de schoonheid van wat ze zag.

Dit fragment lag in het verlengde van wat ze had verteld over haar belangrijkste drijfveren om een specifiek verhaal te vertellen. Er moest iets zijn wat ze niet snapte, maar wat ze wel wilde snappen. Een verborgen mysterie. Iets waar je niet meteen je vinger achter kan krijgen. Voordat ze begon aan haar biografie over Annie M.G. Schmidt werd ze getriggerd door een interview dat Schmidt had met Ischa Meijer. Daarin vertelt de bedenker van Jip en Janneke, Pluk van de Petteflat en Floddertje op zeer aanstekelijke wijze hoe ze op haar 36e een voorbehoedsmiddel gaat halen bij een seksuoloog, niet wil vertellen of ze vaginaal of clitoraal klaarkomt en vervolgens naar de psychiater wordt doorverwezen. Hoe goed Annie M.G. Schmidt hier ook de eigenzinnige oma neerzet die iedereen zo graag ziet, Van der Zeijl vermoedt dat er een interessanter verhaal achter schuilgaat. En achter dat verhaal wil ze komen. De sleutel van dat verhaal kreeg Van der Zijl toen ze in een interview las dat Annie M.G. Schmidt, gevraagd naar haar sterkste én haar zwakste punt, voor beide haar behoefte om anderen te behagen noemde. Dat was het moment dat Van der Zijl haar onderwerp begon te snappen.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Recensie Zomergasten met Simone van Saarloos

RECENSIE - Aan het eind van de derde aflevering van Zomergasten 2015 stelde Simone van Saarloos voor om even armpje te drukken. Ter afsluiting van een prikkelend avondje. Het was een knipoog naar een eerder discussiepuntje over het lichaam en wat er zou kunnen gebeuren als je er wat bewuster mee omgaat. Zowel met rechts als met links won Simone van Saarloos binnen anderhalve seconde. Wilfried de Jong bood geen enkele tegenstand, tot ontgoocheling van Simone van Saarloos. Misschien was De Jong werkelijk niet in staat meer tegengas te geven. Het kan ook dat hij haar maar snel liet winnen, om ervan af te zijn. Ik vond het in ieder geval wel een beetje tekenend voor de avond, want ook in intellectueel opzicht was De Jong geen partij voor Van Saarloos. Niet dat hij heel veel domme vragen stelde, ik had alleen het gevoel dat hij heel veel liet liggen. En één keer kapte hij haar zelfs bruut af zonder het door te hebben, waardoor ik stellig de indruk kreeg dat hij niet aan het luisteren was.

Van tevoren, in haar promofilmpje, had Van Saarloos ons gewaarschuwd: ze ging het ons moeilijk maken. Ik maakte mij op voor een lange zit. Had er zin in. Want daar kijk je verdomme Zomergasten voor. Juist om later tegen het nageslacht te kunnen zeggen dat je ook die uitzendingen had uitgezeten waar geen einde aan leek te komen. Van die uitzendingen waarbij je luciferstokjes tussen de oogleden moet klemmen om het af te kunnen kijken. Van het soort dat zich pijnlijk traag voortsleepte, als een naaktslak over een scheermesje.

Foto: copyright ok. Gecheckt 07-11-2022

Recensie | Niets te verbergen – Aglaia Bouma

Hoe schrijf je in hemelsnaam een recensie van een boek dat je zelf geschreven zou kunnen hebben. Niet het verhaal in deze vorm dan, maar wel het thema. Een tragikomedie in een enigszins dystopische toekomst.
Dan kan je toch nauwelijks een objectief oordeel geven.

Maar goed, het boek verdient wel wat aandacht. Niets Te Verbergen van Aglaia Bouma is een zeer vlotte roman die zich in de nabije toekomst van Nederland afspeelt. De navolgelingen van Opstelten en Teeven cs hebben in het belang van de burger de privacy nog veel verder afgebouwd en ruim twintig jaar dossiervorming (denk EKD en EPD) maakt van iedereen een verdachte.
Maar het boek is geen zware of zwarte verhaling. Nee, aan de hand van het leven van een dame van lichte zeden krijgen we een vlotte vertelling van een korte periode in haar leven op smeuïge wijze voorgeschoteld. Dat het daarin van kwaad tot erger gaat en ik bij tijd en wijle ziedend was om wat er gebeurde, ach, dat deerde het vlotte leestempo niet.
Een enkele hapering was er wel als er stukjes scenario voorbij kwamen die net iets te gekunsteld waren of een net iets te makkelijke extrapolatie van het heden zoals een zwartkijker die nu zou zien. Maar niet vaak genoeg om de pret te drukken.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Recensie Zomergasten | David van Reybrouck

RECENSIE - Ik zag iets wat mijn voorstellingsvermogen te boven ging. Een soort magie. Geen goocheltruc, want bij een goocheltruc weet je dat het niet waar is. Wat hier gebeurde, dat zag je meteen, was wat het was: kunstenaar Nick Steur zette stenen op elkaar die onmogelijk op elkaar konden blijven staan. Al sinds zijn vroege jeugd stapelt hij stenen. Kennelijk is hij zo goed geworden in het vinden van het zwaartepunt dat hij stapels kan maken die de wetten van de zwaartekracht negeren. David van Reybrouck vertelde dat hij Nick Steur in Oostende aan het werk had gezien, op een snikhete dag, en dat hij zich aanvankelijk vooral verwonderde over het acrobatische aspect, maar dat hij dit na verloop van tijd kon loslaten en kon genieten van de pure, meditatieve schoonheid. “Dit is Rothko, voor mij”, zei hij. “Leg uit”, vroeg Wilfried de Jong. “Maar Wilfried, hoe moet ik dit nu uitleggen?”, vroeg Van Reybrouck.

Aan het begin van deze laatste aflevering van Zomergasten 2014 legde Van Reybrouck uit hoe hij te werk was gegaan. Hij wilde geen strak betoog houden. Hij had fragmenten gekozen met onderwerpen die de coulissen van zijn schrijverschap vormden. Daarin was hij zeer intuïtief te werk gegaan. Deze avond zou als een jazzimprovisatie zijn. Het ging niet om het doel, maar om de weg. “Een zwerver kan nooit verdwalen”, zei hij. Je zou zeggen: dat moet Wilfried de Jong, jazzliefhebber, toch als muziek in de oren klinken. Maar Wilfried de Jong houdt niet van dwalen. Waar David van Reybrouck al beeboppend allerlei zijpaden van de schoonheid en de troost insloeg, daar lukte het Wilfried de Jong maar niet om van het pad af te raken. Dat lukt hem nooit: dwarsverbanden leggen, grote stappen maken en het overduidelijke ontstijgen. Hij vraagt het liefste naar de bekende weg.

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Recensie | 1945, biografie van een jaar

RECENSIE - Hoe kun je een samenleving en beschaafde omgangsvormen herstellen als de vrede uitbreekt? Wat kom je dan tegen: wraakzucht, problemen met het recht, politieke restauratie? Maar ook: vernieuwing, ongebreidelde vitaliteit, idealisme? Hoe ging men daar toen mee om?

In 1945 is onze beschaving opnieuw geboren. Het is ook mijn geboortejaar. Ik ben een aantal weken tijdgenoot van Hitler geweest en van Roosevelt, maar ik ben er door iets anders. Mijn moeder kreeg in 1939 ruzie met mijn grootouders over een affiche van de NSB op een raam van haar ouderlijk huis en vertrok. Zij trouwde drie jaar later met de man die in 1945 mijn vader werd. Ik werd geboren tijdens hevige gevechten tussen Duitsers en Canadezen. Een tante van mij, negentien tijdens de bevrijding ‘verbroederde’ met een Canadees en emigreerde.

Ian Buruma schreef een boek over dat jaar, getiteld “1945: biografie van een jaar.” Die ondertitel is een goede vondst. Buruma (1951) gebruikt veel primaire bronnen en ooggetuigen, wat een bijzondere kleur geeft aan wat we uit de geschiedenisboeken weten.

Ik vond het lezen van het boek een belevenis. Buruma’s herinneringen  lijken sprekend op de mijne. Hij vertelt over de oorlog, die er altijd was in de hoofden. In mijn straat woonde ook een oud NSB-er: geen idee wat het was, maar ik mocht er niet in de buurt komen.  Jaren later werkte ik als correspondent bij Vara’s ombudsman en kreeg een brief van een nabestaande die op 7 mei 1945 was neergeschoten bij een schietpartij op de Dam in Amsterdam, waarover ik toen nooit gehoord had. De klacht was: regelingen golden alleen voor slachtoffers van oorlogsgeweld en de oorlog was op 5 mei afgelopen, dus helaas…

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende