De nadelen van populariseren

Er zijn weinig onderzoekers die openlijk twijfelen aan het nut van populariseren. Ik ken ze wel: mensen die denken dat we vooral zoveel mogelijk onderzoek moeten doen, en hoogstens af en toe communiceren met wetenschappers in andere vakgebieden. Die vinden dat je wanneer je met het publiek praat altijd teveel moet versimpelen en dat dit de toch al fragiele aanzien van ons vak bij de échte wetenschappers nog verder doet afbrokkelen. De meerderheid vormen ze niet. Het officiële beleid van veel instanties – NWO, de universiteiten – is om contact met het publiek aan te moedigen: het wordt doorgaans gezien als de belangrijkste manier waarop geesteswetenschappen voor de samenleving nuttig kunnen worden gemaakt, kunnen worden 'gevaloriseerd'. Productie Je zou zeggen: alle reden om je als jonge onderzoeker op dit o zo belangrijke onderdeel van het wetenschappelijk bedrijf te storten. Maar daar kun je toch ook grote twijfels bij hebben: het is de vraag of het wel zo goed is voor je wetenschappelijke loopbaan.

Door: Foto: Martin Clavey (cc)
Foto: Anne G (cc)

Wetenschap is van de burger

, door

OPINIE - Wetenschap wordt van belastinggeld betaald, dus waarom moeten burgers betalen om toegang te krijgen tot digitale wetenschappelijke archieven als JSTOR?

In een van de toneelstukken van Harold Pinter, ik meen The Birthday Party, maakt iemand de bril van een ander kapot. De vandaal repareert het voorwerp en verwacht vervolgens dat het slachtoffer dankbaar is. Als u diens frustratie begrijpt, begrijpt u wat het betekent dat JSTOR zijn diensten in beperkte mate gratis wil gaan aanbieden.

JSTOR is een enorm digitaal archief van wetenschappelijke artikelen, klaar om online te raadplegen. Het is de grootste schatkamer ter wereld: een bron van de meest gedegen informatie waarover de mensheid beschikt. Die schatkamer zit echter op slot, want om er gebruik van te maken, moet je een torenhoog abonnementsgeld betalen. Wie één artikel nodig heeft, is al snel dertig euro kwijt.

Is dit legaal? In Nederland vermoedelijk niet. De Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek bepaalt in artikel 1.3.1 dat de universiteiten hun kennis ten behoeve van de maatschappij moeten overdragen.Overdragen. Er staat niet: verkopen. Er staat evenmin: overdragen aan een website die de informatie verkoopt. JSTOR laat u betalen voor artikelen die al van u zijn.

Ongeacht de juridische kant van de zaak is de schade immens. Informatie wordt tegenwoordig vooral online uitgewisseld en doordat bona fide wetenschappers en wetenschapsjournalisten niet kunnen linken naar hun informatiebronnen, terwijl activisten dat vaak wel kunnen, krijg je in discussies de situatie waarin de mensen die de wetenschap een goed hart toedragen, moeten vechten met de armen gebonden. Ze ogen daardoor minder betrouwbaar, verliezen de discussie en kunnen niet verhinderen dat onjuiste of verouderde inzichten worden gereproduceerd. Bad information drives out good. Mijn vakterrein, de oudheidkunde, is eraan kapot gegaan: terwijl de dames en heren academici staarden naar de lengte van hun publicatielijst, stonden ze toe dat desinformatie zich sneller verspreidde dan ooit.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.