Een ongemakkelijke boodschap

Veel Britse kiezers hebben spijt van hun Brexit-stem. Dit ontlokte hoon en opluchting in het andere kamp: die sukkels wilden helemaal geen Brexit! Maar dat betekent nog niet dat hun stem geen ander signaal bevatte. En al helemaal niet dat dit signaal ongestraft kan worden genegeerd. “Ik dacht dat mijn stem niet al te veel zou uitmaken omdat ik dacht dat we toch wel zouden blijven.” Deze en andere citaten van Brexit-spijtoptanten circuleerden op het internet, en de wijdverbreide “Bregret” kreeg aandacht in vele nieuwsmedia wereldwijd. De Bregret leidde tot allerlei soorten reacties. Rode draad: de spijtoptanten-stem was niet serieus. Maar dat is niet noodzakelijkerwijs het geval.

Foto: frankieleon (cc)

Immuun

COLUMN - Wat een chaos. Het pond kelderde, de euro kreeg een opdonder. Premier Cameron kondigde zijn aftreden aan en deed er vervolgens hautain het zwijgen toe.

Johnson en Farage, de twee grootste voorstanders van de uittreding van het VK, zeiden helemaal niets. Behalve dan dat ze niet hadden gezegd wat ze eerder zo stellig hadden beloofd – ‘Die 350 miljard die straks niet wekelijks naar de EU hoeft naar het ziekenfonds overhevelen? Dat hebben we echt helemaal nóóit beweerd!’ – en haalden hun oude campagnesite ter adstructie schielijk offline. Verder waren ze vooral erg boos dat de voorstanders van blijven geen plan hadden wat te doen als de vertrekkers zouden winnen. Boris Johnson ging cricket spelen.

Cornwall, dat overwegend voor uittreding stemde, schrok dat het nu zijn jaarlijkse EU-subsidie ter waarde van 60 miljoen pond verspeeld had. Schotland wil in de EU blijven en overweegt nu uit het VK te treden. Ierland denkt dat het zijn twee helften kan herenigen, en Spanje lonkt naar Gibraltar.

Veel vertrek-stemmers kregen berouw. Ze hadden gedacht de EU en ‘de’ politiek even fijn een poepie te laten ruiken en veilig een proteststem te kunnen uitbrengen: want ‘blijven’ zou vast winnen, meenden ook zij. Maar ze wonnen, en een deel van hen zit nu met de handen in het haar: want daadwerkelijk uit de EU vertrekken was nu ook weer niet de bedoeling.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Ivan Bandura (cc)

Nee tegen het kabinet?

COLUMN - “Dit is geen referendum dat gaat over het huidige kabinet.” Peter Kanne (I&O Research) en Martin Rosema (Universiteit Twente) schonken eergister klare wijn op Joop.nl. Dat is nodig ook, want bij het vorige nationale referendum was de mythe van een luid ‘nee tegen het kabinet’ hardnekkig.

“Van de weeromstuit stemmen mensen voor of tegen Europa, voor of tegen asielzoekers, voor of tegen het kabinet.” Oud-fractievoorzitter en Europees Parlementariër Bob van den Bos (D66) opperde op 20 januari in Trouw dat het referendum van 6 april over het kabinet zal gaan. Dat idee is vast gestoeld op een wijdverbreid misverstand over het vorige nationale referendum, op 1 juni 2005.

Dat misverstand is dat het overweldigende ‘nee’ destijds (62% van de uitgebrachte stemmen) vooral gericht was tegen het toenmalige kabinet.

Afgelopen maand nog stond in NRC Handelsblad een terugblik op dat referendum onder de kop: “Heerlijk: nee zeggen tegen de regering.” Oud-minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot (CDA) bleek de uitslag van dat referendum op die wijze te verklaren.

Eerder hadden andere politici zich in soortgelijke bewoordingen uitgelaten. PvdA-kamerlid Diederik Samsom bijvoorbeeld zei op 28 mei 2005 tegen Trouw: “Al zijn ze voor de Grondwet, dit zien ze als de kans om tegen het kabinet te stemmen.” Diezelfde dag vertrouwde oud-premier Dries van Agt de Telegraaf toe bang te zijn dat de Grondwet zou worden “weggestemd uit protest tegen de regering.”