Drogredeneren over het klimaat in dagblad Trouw

Eigenlijk ging ik er vanuit dat meningengansje Marianne Zwagerman het monopolie had op het werpen van aparte drogredenen in de maatschappelijke discussie over klimaatverandering, maar in de kolommen van Trouw kan men er ook wat van. Literator, hovenier, ondertitelvertaler en schaatsinstructeur Gerbrand Bakker geeft daar enkele kronkelredeneringen ten beste die kunnen concurreren met de best hits van La Zwagerman. En dat niet alleen: hij krijgt ook bijval van zijn collega's. Pieter Waterdrinker twitterde dat Bakker precies had verwoord wat hij zelf ook al die tijd al dacht. Onze literatoren blijken gewoon natuurwetenschappelijk net zo zwak onderlegd en in logisch denken net zo onvaardig als Zwagerman, die van roeptoeteren haar beroep heeft gemaakt. Geen wonder dat we ons in een post-truth samenleving bevinden: of je nou de hele dag op Facebook rondhangt om samenzweringstheorieën over Hillary Clinton en kattenfoto's te consumeren, of Poesjkin en Tolstoi verslindt, uiteindelijk maakt dat voor het redeneervermogen niets uit.

Foto: Bibliothèque des Champs Libres (cc)

Nepnieuws is niet nieuw; de verspreiding ervan wel doodeenvoudig

ANALYSE - Nepnieuws is niets nieuws. Paus Franciscus haalde laatst de Slang uit Genesis aan, wiens woorden ervoor zorgden dat Adam en Eva uit het Paradijs werden gezet, om aan te geven dat zelfs het idyllische Eden, de mythologische kraamkamer van de mensheid, al last had van figuren die nepnieuws verspreidden [1].

Een korte blik op de geschiedenis levert meer voorbeelden. De Perzische koning Darius liet op zijn graf graveren dat hij geen vriend was van de leugenaar [2]. Om koning te worden moest Darius namelijk eerst een burgeroorlog voeren tegen een nepnieuwsverspreider, die beweerde de rechtmatige opvolger van de net overleden koning te zijn.

Een ander bekend geval is de Spaans-Amerikaanse oorlog, die uitbrak nadat een Amerikaans oorlogsschip in Cuba was ontploft [3]. Dit was hoogstwaarschijnlijk een ongeluk, maar de toenmalige pers, het zogenaamde “yellow journalism” [4], wist de Amerikanen ervan te overtuigen dat het een Spaanse aanval was, die natuurlijk om een stevige militaire reactie vroeg. Ook in de 20e eeuw speelde nepnieuws een belangrijk rol. Hannah Arendt beschouwde het als instrumenteel in de opkomst van de nazi’s [5]. Op een of andere manier lijken er altijd mensen geweest te zijn, die onware informatie verspreidden om er zelf beter van te worden, met vaak desastreuze gevolgen voor de rest van de wereld.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Quote du Jour | Kerststalletje

“Wij hebben dat gedaan, omdat er scheiding moet zijn tussen kerk en staat. (…) Om zo neutraal mogelijk te blijven, hebben wij dat kerststalletje weggenomen. Dat heeft niet alleen iets met moslims te maken. Ook homo’s of slachtoffers van pedofiele Brugse priesters zullen dezer dagen niet staan te springen voor een symbool van de kerk.”

De gemeente Holsbeek vond het stadhuis geen plek voor een religieuze uiting. Daar kun je van alles van vinden, van flauw tot principieel juist. Hoe dan ook, de rechtse N-VA zag een mogelijkheid om er een slaatje uit te slaan en verklaarde dat het alleen om het paaien van moslims ging.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Nieuwe gezichten

U weet u hoe die dingen gaan, je ziet ‘PvdA-kandidatenlijst bestaat grotendeels uit nieuwe gezichten’ in je tijdlijn voorbijkomen en je klikt op het berichtje. Je telt de top tien en komt tot drie onbekenden. Je denkt: kunnen ze wel rekenen daar bij Joop? En dan realiseer je je: iedereen die niet nu in de Kamer zit, telt als nieuw gezicht. Lodewijk Ascher, de new kid on the block bij de sociaaldemocraten.

Vroeger zou ik me bekocht gevoeld hebben, maar inmiddels ben ik zo post-truth geconditioneerd dat ik enkel denk: knap gespind. Nog even door de kerstkransjes en oliebollen heen, en het spel is op de wagen. Mijn advies: maak nú een keuze wat u in maart gaat stemmen. Dan kunt u maandenlang zorgeloos genieten van de politieke circus- en goochelacts.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.