Orbáns vrienden aan de Donau

Op het hoogste niveau onderhandelden EU-lidstaten gisteren over uitbreiding van de Unie. Uiteindelijk zijn 26 lidstaten akkoord gegaan met het openen van de toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en Moldavië. Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen had zich hiervoor al eerder hard gemaakt. De Hongaarse premier Viktor Orbán is en blijft tegen. Hij onttrok zich aan de besluitvorming. Ook het vrijgeven, deze week, van een deel van de aan Hongarije beloofde miljarden, die Brussel nog steeds vasthoudt vanwege 's lands rechtsstatelijke gebreken, heeft hem kennelijk niet milder gestemd. Maar ook Oostenrijk was aanvankelijk tegen. De Oostenrijkse premier Karl Nehammer sprak zich dinsdag duidelijk uit tegen een versnelde toelatingsprocedure voor Oekraïne en Moldavië. Er mag geen voorkeursbehandeling voor Oekraïne bestaan, zei hij, als Bosnië-Herzegovina geen perspectief op toetreding krijgt. Nehammer heeft nu de toezegging gekregen dat binnenkort ook met Bosnië-Herzegovina toetredingsonderhandelingen worden geopend. Politico-commentator Matthew Karnitschnig zag in de overeenstemming tussen Nehammer en Orbán een herrijzenis van het oude Oostenrijks-Hongaarse rijk. 'De recente actie van Oostenrijk tegen Oekraïne past in een bekend patroon van het benutten van zijn neutraliteit om zich te verzoenen met Moskou en tegelijkertijd trouw te claimen aan het Westen, een tactiek die de Hongaarse leider Viktor Orbán ook beheerst,' schrijft hij. En: 'Of het nu om Oekraïne, Rusland of zelfs het Israëlisch-Hamas-conflict gaat, de indruk in EU-kringen is dat het tweetal uit hetzelfde liedboek zingt.' Of alle Oostenrijkers deze visie delen waag ik te betwijfelen. Feit is wel dat de huidige regering de hete adem in de nek voelt van de extreemrechtse FPÖ. Volgend jaar zijn er weer verkiezingen. De FPÖ staat in de polls al enige tijd ruim bovenaan met 30%, tien procentpunten meer dan de christendemocratische ÖVP van Nehammer. FPÖ-partijleider Herbert Kickl is close met Orbán en noemde Hongarije onlangs een “toevluchtsoord van nationale zelfbeschikking en verzet tegen de globalistische interventie vanuit Brussel.” Bij een bezoek aan Hongarije in maart steunde Kickl diens pleidooi voor een staakt het vuren in Oekraïne. De FPÖ kwam eerder in opspraak vanwege beschuldigingen dat het in 2016 geld heeft ontvangen van een Russische spin-doctor in ruil voor het indienen van een pro-Russisch voorstel aan het parlement. Een door de socialisten aangespannen rechtszaak liep begin dit jaar op niets uit. Als de FPÖ volgend jaar de grootste wordt in Oostenrijk zal dat de banden met Hongarije zeker versterken. Na de winst van Robert Fico in Slowakije zou dat een nieuwe aanslag zijn op de Europese eenheid. Poetin zal zich er op verheugen. Servië naar de stembus De Servische president Aleksandar Vučić past ook in het rijtje Orbán, Fico, Kickl. Hij heeft voor zondag verkiezingen uitgeschreven. Volgens Balkan Insight deed hij dat omdat hij merkte dat zijn gezag tanende was. Nu toeslaan, nu het nog kan, lijkt zijn motief voor de vervroegde parlementaire en lokale verkiezingen. Vučić heeft nu nog de ruimte op vrijwel alle Servische media om zich te presenteren als de man van het volk die het beste voor heeft met zijn land. En die al jaren de balans weet te vinden tussen een perspectief op het EU-lidmaatschap en de traditionele, etnische en religieuze banden met Rusland. Dagelijks is de president nu in het nieuws als verdediger van de belangen van de gewone Serviërs (waar kennen we dat van?).  Alhoewel Vučić zelf niet verkiesbaar is hangt het land vol met zin portretten. Hij pronkt met beroemdheden en verspreidt filmpjes waarin hij helpt bij de wederopbouw van huizen op het platteland, pannenkoeken bakt en geniet van zelfgebraden varkensvlees. Vučić en zijn regerende Servische Progressieve Partij (SNS) staan onder druk nu de stijgende inflatie de koopkracht van het publiek ondermijnt. Om de plaag te bestrijden heeft de president in de aanloop naar de verkiezingen geld uitgedeeld aan gezinnen en ouderen en heeft hij de pensioenen verhoogd. Na de massale demonstraties tegen zijn regering afgelopen voorjaar heeft de gehele oppositie zich nu verenigd in één grote coalitie 'Servië tegen het geweld' (SPN). De partijen die er deel van uitmaken zijn pro-EU, maar vooral tegen het autoritaire, corrupte bewind van Vučić  en de SNS. Ze hebben bij lange na niet de middelen die de regeringspartij kan inzetten in de verkiezingscampagne. In de opiniepeilingen staan ze op 40% tegen de SNS op 49%. Ze zijn wel vrijwel zeker van de meerderheid in Belgrado. Een nieuw bestuur in de hoofdstad kan een gevoelige slag toebrengen aan Vučić handlangers die daar een flinke winst hopen te halen uit illegale, megalomane projecten. Maar voor het land als geheel lijkt de SNS, die al meer dan tien jaar aan de macht is, nog steeds te sterk om te verliezen. Mocht de coalitie de meerderheid krijgen in het parlement dan betekent dat nog niet direct een verbetering in de verhouding van Servië met Kosovo. Een van de kandidaten, Aleksic, verklaarde op campagne bij Serviërs in Kosovo dat de SPN de onafhankelijkheid van Kosovo afwijst en het Ohrid-akkoord dat Vučić met de EU heeft gesloten niet accepteert.

Foto: Michael Eisenriegler (cc)

Het blijft onrustig in Oostenrijk

In Wenen kwam de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) gisteren bijeen om de spanningen tussen Rusland en de NAVO-landen te bespreken. De OVSE is een overlegorgaan van circa 55 landen in Europa, Centraal-Azië en Noord-Amerika, dat zich sinds 1973 bezighoudt met samenwerking op het gebied van militair, economisch en humanitair beleid. Dat deze organisatie in Wenen zetelt heeft alles te maken met de neutrale status van de Oostenrijkse hoofdstad na de Tweede Wereldoorlog. De stad heeft in de loop van de tijd vele diplomatieke initiatieven gehuisvest. Met dank aan een onverminderd stabiele Oostenrijkse regering. Maar nu zijn in de afgelopen jaren over die stabiliteit toch twijfels gerezen.

Even afgezien van de crisis rond Jörg Haider, de rechtspopulistische voorman van de Freiheitspartei (FPÖ), eind vorige eeuw, is het allemaal begonnen met zijn opvolger Heinz-Christian Strache die in 2017 met de FPÖ een coalitie aanging met de Oostenrijkse christendemocratische ÖVP. In 2019 raakte Strache in opspraak nadat er een video was verschenen, waarin te zien was dat hij in de aanloop naar de verkiezingen bereid was geweest om een vrouw die zich valselijk voordeed als de nicht van een Russische oligarch, overheidsopdrachten toe te spelen in ruil voor steun tijdens de verkiezingscampagne. Niet alleen de FPÖ raakte in opspraak. In het onderzoek naar deze affaire kwam aan het licht dat de ÖVP ook niet vies was van corruptie en vriendjespolitiek. Premier Sebastian Kurz, die de FPÖ als coalitiepartner had ingeruild voor de Groenen, trad vorig najaar terug en verdween tenslotte helemaal van het politieke toneel. Maar de coalitie bleef intact met sinds december een tweede opvolger van Kurz uit de ÖVP, Karl Nehammer. Hij ontkent bij hoog en bij laag dat zijn partij corrupt is. Er moeten nog rechtszaken komen tegen mensen uit het netwerk van Kurz.

Kabinetscrisis in Oostenrijk na zoveelste FPÖ-schandaal

De conservatieve Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz wil zijn vice-premier Heinz-Christian Strache (FPÖ) lozen, nadat die gisteren te zien was in een filmpje waarin hij politieke gunsten beloofde in ruil voor geld van een Russische oligarch, wiens nichtje in werkelijkheid niet diens nichtje was. De warme banden tussen Rusland en de FPÖ leidden er eerder al toe dat Kurz alle contacten met de inlichtingendiensten naar zich toe trok.

Foto: EU2017EE Estonian Presidency (cc)

Oostenrijkse premier verdacht van omkoping

Het zal even schrikken geweest zijn voor premier Sebastian Kurz toen woensdag een inval werd gedaan in de kantoren van zijn Oostenrijkse Volkspartij (ÖVP). Ook de huizen van een aantal van zijn medewerkers werden doorzocht op bewijzen voor omkoping van media met belastinggeld. Kurz was op de EU-topconferentie bij zijn zuiderbuur Slovenië. Hij zei daar dat hij er van overtuigd was dat alle beschuldigingen snel vals zullen blijken te zijn. Maar zijn positie komt inmiddels wel heel zwaar onder druk te staan. Woensdagavond verklaarde hij voor de Oostenrijkse televisie dat hij natuurlijk bondskanselier wil blijven. Hij ziet het onderzoek “rustig” tegemoet. Hij kon “niet begrijpen” waarom “ik altijd de schuld zou moeten krijgen” als er ergens onrecht wordt gedaan.

Kerk onder druk gezet

In mei van dit jaar is er ook al een justitieel onderzoek tegen hem gestart in de nasleep van de Ibiza-affaire. Hij zou onder ede gelogen hebben over de benoeming van vertrouweling Thomas Schmid als hoogste baas van ÖBAG, het kantoor dat Oostenrijkse staatsdeelnemingen in bedrijven regelt. Schmid was in 2019 tijdens het vorige kabinet-Kurz met de Oostenrijkse Vrijheidspartij (FPÖ) secretaris-generaal bij het ministerie van Financiën.

Op verzoek van Kurz zou hij de Oostenrijkse bisschoppen onder druk hebben gezet om een wat minder tolerant standpunt ten aanzien van immigranten in te nemen. Op de aansporing van Kurz per SMS (‘Bitte Vollgas geben’) zou Schmid gedreigd hebben met het intrekken van belastingvoordelen. Het begon allemaal met kritiek van kerkelijke zijde op nieuwe immigratiemaatregelen van de regering. Kurz was vooral kwaad op de secretaris van de Oostenrijkse bisschoppenconferentie Peter Schipka die  in naam van alle Oostenrijkse bisschoppen onverbloemd had verwezen naar het nationaalsocialisme. Hij liet uitzoeken welke belastingvoordelen de kerk genoot en zond vervolgens zijn vertrouweling Schmid op strafexpeditie.

Foto: Hans Porochelt (cc)

Grote en kleine zondaars

De Europese Commissie publiceerde dinsdag het tweede rapport over de rechtsstaat in de 27 EU-landen. Deze ‘rechtsstaat-APK’ is oorspronkelijk een initiatief van D66 Europarlementslid Sophie in ’t Veld. Het rapport beschrijft de stand van zaken op het gebied van rechtspraak, rechtsbescherming, corruptiebestrijding en vrijheid van de media. Het doet geen aanbevelingen en er zijn geen sancties aan verbonden. In dit tweede rapport gaan opnieuw de meeste zorgen uit naar de ‘usual suspects’ Hongarije en Polen. Beide landen hebben zich onmiddellijk van de bevindingen gedistantiëerd.

De vraag wordt dan ook opgeworpen wat de zin is van deze jaarlijkse keuring waarvoor in elk land tientallen organisaties gegevens moeten inleveren. Heeft het wel zin alle kleine zonden tegen de principes van de rechtsstaat elk jaar vast te leggen als de grote zondaars vrijuit blijven gaan? “Het is niet het belangrijkste doel van het rapport om de problemen die we hebben met Hongarije en Polen op te lossen”, zei een hoge ambtenaar van de Commissie. “Het is echt veel makkelijker om het debat over elkaars systemen in veel bredere zin te faciliteren, want wie weet wie er in de toekomst partners gaat uitdagen.” Het doel van dit rapport ligt meer op het gebied van de preventie van ontsporingen, voegde hij er aan toe. Zo zien we dat landen als Malta en Slowakije maatregelen hebben genomen om de situatie in hun land te verbeteren.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

FPÖ afgesneden van Oostenrijkse inlichtingendienst

De christendemocratische premier van Oostenrijk, Sebastian Kurz, heeft het contact met de inlichtingendienst naar zich toe getrokken. Hij vindt dat zijn coalitiepartner FPÖ, die de minister van binnenlandse zaken levert, onvoldoende afstand neemt van de identitaire beweging. De verhoudingen tussen de dienst en FPÖ-minister Herbert Kickl waren al gespannen, nadat de laatste vorig jaar de politie een inval liet doen bij de eerste. De rechter bestempelde die inval later als illegaal, maar Kickl mocht blijven zitten.

Foto: groucho (cc)

Wenen bezorgt extreemrechts verkiezingsnederlaag

ELDERS - Opnieuw een afgang voor de Freiheitliche Partei Österreichs (FPÖ). De grootstedelijke bevolking zet een rem op extreemrechtse politiek.

Het eindresultaat van de stemmingen voor een nieuwe gemeenteraad in Wenen levert winst op voor de christendemocratische  ÖVP van premier Sebastian Kurz (+ 11,2), de sociaaldemocratische SPÖ (+ 2), de Groenen (+3) en de liberale NEOS (+1,3). De extreemrechtse FPÖ, in 2015 de grote winnaar, levert 23,7% in. Heinz-Christian Strache (ex-FPÖ) probeerde het met een eigen lijst maar haalde de kiesdrempel niet. Strache was vorig jaar oorzaak van een regeringscrisis toen een video opdook waarin hij in kennelijk dronken staat aanbood tegen betaling een Russische oligarch een lucratieve opdracht te bezorgen. De FPÖ was niet langer houdbaar als coalitiepartner van de ÖVP. Bij nieuwe verkiezingen verloor de FPÖ twintig zetels. Winst was er voor de ÖVP en de Groenen. Sinds januari wordt Oostenrijk geregeerd door een coalitie van de christendemocratische ÖVP en de Groenen.

In Wenen heeft links nu weer het heft in handen. De stad is traditioneel bolwerk van de sociaaldemocraten en de kaart van Wenen kleurt na deze verkiezingen weer bijna overal rood. Veel voormalige kiezers van de FPÖ zijn kennelijk naar de SPÖ en de ÖVP teruggekeerd. Een rood-groene coalitie ligt in het verschiet, al sluit burgemeester Michael Ludwig NEOS nog niet uit. Gegeven de macht van de vakbonden in Oostenrijk zal zo’n coalitie met de neo-liberale ondernemerspartij waarschijnlijk wel op problemen stuiten.

Foto: MPD01605 (cc)

Open grenzen

ELDERS - De meeste Nederlanders zijn om meerdere redenen best blij met de Europese Unie, blijkt uit de nieuwste Eurobarometer. Een van de meest genoemde redenen is de afwezigheid van grenscontroles.

Het afschaffen van de grenscontroles binnen Europa is anders dan velen denken geen besluit van de Europese Unie, maar komt voort uit een aparte regeling tussen Europese landen, het Verdrag van Schengen. Niet alle EU-landen zijn ook Schengen-landen. En enkele niet-EU landen zoals Zwitserland, IJsland en Noorwegen zijn dat wel. Het idee dat je binnen de Schengen-zone zonder problemen van het ene land naar het andere kunt reizen lijkt inmiddels echter achterhaald.

Vorige week reed ik vanuit Brezice in Slovenië via Zagreb in Kroatië naar Ptuj in Slovenië. Dat is de snelste weg, op papier, via autosnelwegen. Tweemaal de grens oversteken tussen Slovenië en Kroatië kostte echter urenlang oponthoud. Beide landen hechten aan grenscontroles met lange files als gevolg. Daarnaast zijn er in Kroatië ook nog aparte tolbetaalstations. Nu is Kroatië (nog) geen Schengenland, wel lid van de EU. Maar de passage van de grens tussen de twee Schengenlanden Slovenië en Oostenrijk enkele dagen later kostte ook lange wachttijden, eerst bij de grens en later bij een politiecontrole. En daar bleef het niet bij. Ook op de Duitse A3 bij Passau voerden (zwaar bewapende) agenten controles uit met lange files als gevolg. In alle gevallen stelde de controle overigens niets voor. Geen van de ambtenaren, die de auto’s met toeristen een voor een met een minzaam gebaar doorlieten, had interesse in paspoorten. Laat staan in degelijker controles.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Kai Schwerdt (cc)

Salvini werkt aan extreemrechts blok in Europa

ELDERS - Wie krijgt hij mee?

Italiaans vice-premier en Lega-leider Matteo Salvini heeft Europese ambities. In eigen land gaat het zijn partij voor de wind. Vorig jaar juni kwam Lega als kleinste van de twee coalitiepartners in de regering met de Vijfsterrenbeweging. Maar de vijf sterren verbleken  door moeilijk te vermijden rechtse compromissen. En Salvini wint.

Nu biedt Salvini zich aan als voorman van nationalisten en eurosceptici in het Europees Parlement. Begin dit jaar bezocht hij in Warschau de Poolse conservatieve regeringspartij PiS met voorstellen voor een samenwerkingsverband waaraan ook het het Franse Rassemblement National van Marine Le Pen wel zou willen deelnemen. De Hongaarse premier Orbán, inmiddels geschorst maar nog steeds lid van de Europese Volkspartij (EVP), toonde zich enthousiast over het nieuwe initiatief. ‘Een veelbelovende ontwikkeling’ noemde hij de mogelijke samenwerking tussen Salvini en Kaczynski.

Salvini heeft nu voor aanstaande maandag in Milaan een conferentie belegd om het verbond van populistische, extreemrechtse eurosceptische partijen verder uit te bouwen. Hij ziet daarvoor goede kansen nu deze partijen in verschillende landen, zoals Polen, Hongarije, Oostenrijk en Italië in de regering zitten en in andere landen, zoals Frankrijk en Nederland flink aan kracht winnen. In Milaan zijn partijen uit twintig landen uitgenodigd. Wie er precies aan de conferentie gaan deelnemen is nog niet bekend. Vandaag heeft Salvini in Parijs alvast een ontmoeting met Marine Le Pen, zijn belangrijkste bondgenoot.

Foto: Frans de Wit (cc)

Een EU-leger gaat er niet komen

ELDERS - De Europese Unie is er om een oorlog te voorkomen niet om er een te voeren. Maar hoe lang kan men dat standpunt nog verdedigen?

De Oostenrijkse minister van Defensie Mario Kunasek (FPÖ) maakte deze week duidelijk dat er wat zijn land betreft geen sprake kan zijn van de vorming van een Europees leger met één commando en één uniform. Samenwerking op defensiegebied wijst hij niet af. Tijdens het Oosterijks voorzitterschap van de EU is daar het afgelopen halfjaar ook aan gewerkt met de overeenstemming over een fonds van 13 miljard. Maar met het idee van één gezamenlijk leger zoals dat door de Franse president Macron is geopperd kan Oostenrijk niet instemmen. Macron zei begin november: “We kunnen de Europeanen niet beschermen als we geen echt Europees leger oprichten. Ten aanzien van Rusland dat aan onze grenzen staat en toont dat het bedreigend kan zijn hebben we een Europa nodig dat zich alleen kan verdedigen, zonder steeds volledig afhankelijk van de Verenigde Staten te zijn.” De Duitse Bondskanselier Merkel wijst een Europees leger ook niet direct af.  “Nationalismus und Egoismus dürfen nie wieder eine Chance in Europa haben” zei zij in een rede voor het Europees Parlement met verwijzing naar een van de oorspronkelijke motieven voor de Europese samenwerking.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende