Laat het oor niet hangen naar een televisiepresentator

Door Jan-Willem Romeijn, Remco Heesen, Hendrik Siebe. Sluwe lobbyisten zaaien twijfel door selectief te winkelen in wetenschappelijke informatie. Stel daar de wijsheid van de groep tegenover, betoogt een drietal filosofen. Al leren de wetenschappelijke en juridische praktijk dat gezamenlijke oordeelsvorming een subtiele en soms precaire aangelegenheid is. In hun inspirerende boek Merchants of Doubt laten Naomi Oreskes en Erik Conway zien hoe de tabakslobby erin slaagde systematisch twijfel te zaaien over de negatieve effecten van roken. Deels deed men dat door partijdig onderzoek te ondersteunen. Een andere lobby-strategie bestond eruit dat de weinige onderzoeksbevindingen die ruimte lieten voor twijfel over de schadelijke effecten van roken in de media werden uitvergroot. Die strategie was vooral overtuigend wanneer het onderzoek verricht was door onderzoeksgroepen die niet door de tabakslobby zelf werden gefinancierd. Vandaar de titel van hun studie: kooplui van de twijfel. Het voornaamste doel was om beleidsmaatregelen op grond van vermeende voorbarigheid uit te kunnen stellen.

Door: Foto: anokarina (cc)

Feiten doen er wel degelijk toe

, door

Degenen die stellen dat fact-based politics onmogelijk is, maken een logische denkfout en vallen hun zelfgebouwde stroman aan. Ik zal dat illustreren aan de hand van een actueel voorbeeld: beeldvorming en werkelijkheid over asielzoekers in Nederland. Politiek gaat uiteindelijk altijd over de effecten van beleid op mensen. Die kun je niet beoordelen zonder de feiten in ogenschouw te nemen.

Hoogleraar cultuursociologie Dick Houtman betoogde eerder op Sargasso dat fact-based politics onmogelijk is en net zo irrationeel als fact-free politics. De wetenschap kan volgens Houtman wel vaststellen of en in hoeverre iets ‘het geval is’, maar die feiten spreken niet voor zichzelf. Eerlijk gezegd ken ik ook maar weinig mensen die iets anders beweren. Volgens Houtman kun je slechts vaststellen of iets ‘erg’ is of niet op morele gronden. Hoe een goede samenleving eruit ziet is geen ‘feitelijke’ kwestie.

Met die laatste stelling ben ik het zonder meer eens. De vraag bijvoorbeeld of 15.000 asielzoekers per jaar erg is of niet, is een moreel oordeel. Er zijn mensen die vinden dat we helemaal geen asielzoekers moeten binnenlaten. Er zijn ook mensen die vinden dat je iedereen die om opvang vraagt, moet opvangen. En daartussenin zijn er allerlei varianten, bijvoorbeeld dat je aanvragen streng moet toetsen aan vastgestelde criteria, of dat je per jaar een maximum aantal mensen kunt binnenlaten.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.