‘Nederland steunt fossiele export met destructieve gevolgen’

Onlangs kwam de monitor exportkredietverzekeringen 2019 uit, met een begeleidende brief van staatssecretaris Vijlbrief. In deze brief noemde staatssecretaris Vijlbrief de bijdrage aan de duurzame ontwikkelingsdoelen en verwees hij maar liefst dertig keer naar de ‘vergroening’ en groene transacties van de doorgaans voornamelijk ‘grijze’ verzekeringen. Mooie en positieve ontwikkelingen, schrijft Jurrian Veldhuizen,  maar achter deze woorden schuilt een grote mate van onduidelijkheid en vooral veel contradictie. Een exportkredietverzekering klinkt als een complex en technisch begrip, maar is eigenlijk vrij simpel. Het is een verzekering die het voor Nederlandse bedrijven makkelijker en vooral minder risicovol maakt om investeringen te doen in het buitenland. Stel je voor: je hebt een Nederlands energiebedrijf en je wil een energiecentrale bouwen in Nigeria, een land rijk aan grondstoffen. Het is dan mogelijk om een verzekering af te sluiten bij staatsverzekeraar Atradius DSB. Zo zijn je financiële risico’s gedekt en heb je meer kans op bankleningen. Dit betekent ook dat, mocht het project mislukken, de Nederlandse staatskas garant staat. Op deze manier stond Nederland in 2019 garant voor 4,4 miljard euro aan investeringen.

Door: Foto: F Mira (cc)
Foto: UNclimatechange (cc)

Wapenfeiten in Katowice

, door

COLUMN - De klimaattop in Katowice loopt ten einde. En wat een succes heeft Nederland geboekt. Niks gedraai, maar de handen ineengeslagen om het ontbrekende puzzelstukje te leggen dat de doelstellingen van het Parijse klimaatakkoord zal helpen realiseren.

If you think of the Paris climate goals as a jigsaw puzzle, the circular economy is one of the missing pieces

Kloek gesproken van staatssecretaris Stientje van Veldhoven bij een door haar ministerie georganiseerde bijeenkomst tijdens de klimaattop in Katowice. En prachtig dat in ieder geval maar liefst vijf landen (Nederland, Argentinië, Japan, Noorwegen en Zuid-Afrika) nu gezamenlijk hebben besloten “om een economie zonder afval hoog op de agenda te zetten en te houden”.

Laten we daar niet te cynisch over doen. Alle kleine beetjes helpen, ook elk mini-akkoord.

En dat is niet het enige Nederlandse wapenfeit op de klimaattop.

De Rijksoverheid laat weten:

Nederland krijgt een nog prominentere rol in het helpen van ontwikkelingslanden bij de vermindering van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen en de aanpassing aan klimaatverandering.

Die prominente rol bestaat uit het voorzitterschap van het NDC partnership dat Nederland, samen met Costa Rica, de komende twee jaar op zich neemt.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Waan van de dag

Arme landen lopen miljarden aan belastinginkomsten mis

, door

Niet alleen arme landen, durf ik te wedden:

Arme landen lopen jaarlijks miljarden euro’s mis omdat grote multinationals als Apple, Google en Ikea de belasting ontwijken. Dat schrijft Oxfam Novib vrijdag in een rapport.

Volgens de hulporganisatie kunnen de belastinginkomsten in sommige landen met meer dan 100 procent stijgen als internationale bedrijven belasting zouden betalen in de landen waar ze werken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Veel landen worstelen nu al met de gevolgen van klimaatverandering

, door

OPINIE - De impasse lijkt doorbroken: eindelijk is de urgentie van maatregelen tegen de klimaatverandering erkend. Voor veel mensen elders op de wereld komt “Parijs” echter te laat.

De onverwacht positieve resultaten van COP21 in Parijs worden overal toegejuicht als een omslag  van grote betekenis voor de toekomst van onze planeet. Na de mislukking van de vorige conferentie in Kopenhagen is er nu een verdrag waaraan 195 landen zich binden. De inzet is een maximale temperatuurstijging van 1,5 graad. De gezamenlijke inspanningen worden elke vijf jaar geëvalueerd en zo nodig onderweg aangescherpt. En vanaf 2020 is er minstens 100 miljard beschikbaar voor ontwikkelingslanden om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen. De fossiele brandstoffen hebben hun langste tijd gehad.

De meeste commentaren die ik heb gelezen verwijzen naar het belang van de conferentie voor de toekomst. Staatsecretaris Dijksma: “we hebben onze kleinkinderen een grote dienst bewezen”. Daarbij wordt dan vooral aan de eigen toekomst gedacht. “Dit zal bedrijven en investeerders de duidelijkheid geven die zij zo hard nodig hebben: alleen investeringen in een schone toekomst zullen zichzelf terugverdienen.”, schreef D66 Europarlementariër Gerbrandy op zijn weblog. Ook de Britse ondernemer Richard Branson ziet nieuwe kansen: ‘We hebben de mogelijkheid om een nieuwe economie te bouwen en het bedrijfsleven is klaar om daar aan bij te dragen’.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe goed is het nieuwe anti-misbruikartikel in de Nederlandse belastingverdragen?

, door

ANALYSE - Grote multinationals bewandelen al ruim twintig jaar met veel genoegen de  ’Nederlandse Route’. Wie het slim speelt hoeft, vanwege de vele verdragen van ons land, bijna nergens meer belasting te betalen. Minister Ploumen wil internationale belastingontwijking bestrijden door belastingverdragen met midden- en lage-inkomens landen te ‘actualiseren’. Hoe is deze situatie ontstaan en wat gaat er veranderen? Wat zijn de risico’s? En natuurlijk de hamvraag: zal het werken? Jos Peters, belastingadviseur met ruim 35 jaar ervaring, legt het aan u uit.

Onderzoeken door organisatie als de SEO, SOMO en het IBFD hebben aangetoond dat de standaard-belastingverdragen op basis van het OECD Modelverdrag niet altijd goed uitwerken voor ontwikkelingslanden en dat buitenlandse multinationals, via het oprichten van Nederlandse BV’s, eenvoudig via Nederland hun wereldwijde belastingdruk kunnen verlagen. In een Kamerstuk van 30 augustus 2013 hebben de Ministeries van Ontwikkelingssamenwerking en Financiën daarom aangekondigd aan 23 ontwikkelingslanden een brief te sturen met de vraag of deze hun belastingverdrag met Nederland met onmiddellijke ingang zouden willen moderniseren om het weglekken van belastingopbrengsten tegen te gaan. Een aantal van deze landen heeft hier al positief op gereageerd en de teksten van de wijzigingen (die neerkomen op een aanvullende anti-misbruikbepaling in het dividend-, rente- en royaltyartikel van hun belastingverdrag met Nederland) worden momenteel door de ambtenaren van Nederland en de betrokken ontwikkelingslanden vastgelegd waarna ze door de parlementen van beide landen moeten worden goedgekeurd.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Studenten willen vaccinatie met muggen ontwikkelen

, door

NIEUWS - Een groep studenten van Bergen County Academies wil een methode voor vaccinatie met muggen ontwikkelen. Het idee is dat de muggen de vaccinatiestoffen overbrengen waardoor het een stuk makkelijker wordt om met name in derde wereld landen de bevolking te vaccineren tegen allerlei ziekten. Om het project van de grond te krijgen, zijn ze een crowdfunding campagne gestart om $250.000 in te zamelen.

Hoewel het wellicht een charmant idee lijkt, kleven er toch wel een aantal bezwaren aan vaccinatie met muggen in het algemeen en aan dit project in het bijzonder:

  • Met dit soort technieken kun je ook biologische wapens maken. Aan de andere kant: het niet doorgaan van dit project zal dat gevaar niet echt verminderen.
  • Mensen kunnen niet meer kiezen of ze wel of niet gevaccineerd willen worden.
  • Wat doe je als op de lange termijn blijkt dat er allerlei bijwerkingen ontstaan?
  • Hoe zit het met mogelijke allergische reacties?
  • Moet je een dergelijk project toevertrouwen aan studenten/leerlingen?

Verder is het de vraag hoe haalbaar vaccinatie met muggen is. Nog afgezien van de technische haalbaarheid, kun je je afvragen of een budget van $250.000 wel voldoende is. Een nieuw geneesmiddel ontwikkelen heeft doorgaans nogal wat voeten in de aarde.

Foto: World Bank Photo Collection (cc)

Wereldbank: ‘Grootste risico is nemen van geen enkel risico’

, door

ACHTERGROND - Ontwikkelingslanden durven de confrontatie met risico’s niet aan te gaan en dat vormt een groot obstakel bij het beëindigen van armoede en het stimuleren van vooruitgang. Dit stelt de Wereldbank in haar World Development Report 2014. De organisatie beargumenteert dat effectief risicomanagement een krachtig ontwikkelingsinstrument kan zijn. Er kunnen levens mee gered worden, economische verliezen mee worden afgewend, kansen mee worden gecreëerd en het kan ervoor zorgen dat mensen een betere en veiligere toekomst opbouwen.

De Wereldbank roept in haar jaarlijkse ontwikkelingsrapport individuen en instituten op om in plaats van ‘crisisbestrijders’ ‘proactieve en systematische risicomanagers’ te worden. Hiervoor moet risicomanagement gemeenschappelijk aangepakt worden. Tijdens de presentatie dinsdagmiddag in het Haagse hoofdkantoor van Cordaid stelde medeopsteller van het rapport Rasmus Heltberg: ‘We moeten afstappen van de ad-hoc oplossingen.’ Juist in ontwikkelingslanden is dit belangrijk, omdat men hier het meest kwetsbaar is voor schokken. De verschillende crises van de afgelopen vijf jaar hebben volgens Heltberg aangetoond dat het zin heeft om na te denken over het managen van risico’s.  Dit waren natuurrampen, maar bijvoorbeeld ook financiële crises en epidemieën.

Niet erg sexy

Voorbereiding is essentieel, zo wordt in het rapport gesteld. Dit houdt in: het risico begrijpen en kennis daarover vergaren, en besluiten welke acties ondernomen moeten worden. Dat kan door beschermingsmechanismes en zekerheden op te bouwen. Niet alleen financieel, maar ook door te zorgen voor een betere natuurlijke leefomgeving voor de bevolking. Als voorbeeld van effectief risicomanagement noemde Heltberg Bangladesh, een land dat in de afgelopen veertig jaar door drie grote cyclonen getroffen werd. In 1970 vielen hierbij 300.000 doden, in 2007 4000. Niet alleen had het land in de tussentijd het aantal shelters van 12 naar 2500 uitgebreid, maar ook was een voorspellingssysteem en een waarschuwingssysteem opgezet.

Foto: koschi (cc)

Ontwikkelingslanden lopen half miljard belastinginkomsten mis

, door

Het laatste jaar leek het ene rapport na het andere over belastingontwijking ons om de oren te vliegen. In opdracht van de Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie (IOB) van het Ministerie van Buitenlandse Zaken vergeleek dr. Francis Weyzig (Universiteit Utrecht) de verschillende studies en deed hij onderzoek naar de gevolgen van het Nederlandse belastingsysteem voor ontwikkelingslanden. De studie Evaluation issues in financing for development; Analysing effects of Dutch corporate tax policy on developing countries (pdf), bevestigt dat Nederland – naast andere ontwikkelde landen – een rol vervult in de fiscale strategie van veel multinationals. Ontwikkelingslanden staan vaak te springen om investeringen van buitenlandse bedrijven, maar veel van deze multinationals proberen via allerlei omwegen hun lokale belastingafdrachten te verminderen. Nederland heeft een uitgebreid netwerk van bilaterale belastingverdragen, waarvan multinationals dankbaar gebruik maken door hier een vestiging als tussenschakel te openen. Vervolgens kunnen bedrijven profiteren van de bijbehorende belastingvoordelen, zoals een lage bronbelasting op uitgaande dividend-, rente-, en royalty-betalingen.

In studies die naar het onderwerp zijn uitgevoerd, doen verscheidene bedragen de ronde. Het IOB concludeert dat ontwikkelings­landen in totaal mogelijk tot een half miljard per jaar aan belasting­inkomsten mislopen, hoewel niet ieder ontwikkelingsland in dezelfde mate wordt getroffen.

In 2013 promoveerde u op uw onderzoek naar de gevolgen van het Nederlandse belastingsysteem voor ontwikkelingslanden. Wat is er nieuw aan deze IOB-studie?

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Marcel Borgstijn (cc)

Nederlandse regering gaat iets doen aan belastingontwijking

, door

ACHTERGROND - In opdracht van de Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie (IOB) onderzoekt Francis Weyzig mogelijke effecten van het Nederlandse belastingbeleid voor ontwikkelingslanden. Begin 2014 komt het IOB-rapport uit, maar Weyzig gaf alvast een overzicht van zijn bevindingen tijdens een lezing op het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

In ontwikkelingslanden is er vaak maar een kleine middenklasse die belasting kan betalen. Daarom vormt de belasting op (buitenlandse) vennootschappen er verhoudingsgewijs een grote rol. Tegelijkertijd ondervinden deze landen moeilijkheden met belastingheffing van multinationals om verschillende binnenlandse en regionale redenen. In een aantal ontwikkelingslanden bestaat een groot deel van de begroting dan ook nog steeds uit hulp. Weyzig betoogt dat inkomsten uit belasting meer bijdragen aan de ontwikkeling van een land dan inkomsten uit hulpbronnen. Ook minister Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking concludeert dat het gebrek aan belastinginkomsten een ongewenste situatie is. ‘Daarom vinden wij dat wij hen moeten bijstaan bij het meer ophalen van eigen middelen, zodat men zelf kan investeren in onderwijs, gezondheid en infrastructuur,’ zegt de minister. De gedeelde financiering om belastingontwijking tegen te gaan, vanuit het ministerie van Financiën en het Ontwikkelingssamenwerkingbudget, vindt Ploumen dan ook een buitengewoon verstandige investering. ‘Zelfstandigheid, het zorg dragen voor basisdiensten uit de eigen begroting en het op een fatsoenlijke manier heffen en innen van belastingen, dat gun je elk land.’

Foto: World Trade Organization (cc)

WTO-top levert magere winsten op voor minst ontwikkelde landen

, door

ANALYSE - De WTO heeft weliswaar een historisch akkoord bereikt, maar het levert ontwikkelingslanden weinig op. Met name voor de minst ontwikkelde landen zijn de winsten bitter mager.

De WTO heeft een historisch akkoord bereikt. Historisch, omdat het de eerste keer in het bestaan van de organisatie is dat er een akkoord is gesloten. De WTO had het nodig, want maar weinigen geloofden dat de WTO nog in staat was besluiten te maken. ‘Het zat in mijn systeem ingebakken dat er binnen de WTO toch nooit iets besloten kon worden,’ zei voorzitter en gastheer minister van handel Gita Wirjawan tijdens de afsluitende persconferentie. Maar op Bali bleek dat er wel degelijk iets kan worden bereikt. ‘We are back in business,’ zei een opgeluchte Roberto Azevedo (directeur-generaal van de Wereldhandelsorganisatie) dan ook.

Het akkoord dat op Bali is gesloten, behelst maar een fractie van Doha-agenda. Daarmee is Bali slechts een kleine stap voor de WTO, toch is het akkoord niet zonder belangrijke gevolgen. Het akkoord zal er bijvoorbeeld voor zorgen dat op termijn alle douaneprocedures geharmoniseerd zijn en transparanter worden gemaakt en dat zal belangrijke gevolgen hebben voor de wereldhandel. Nu de meeste handelsbarrières namelijk zijn afgeschaaft, zijn het met name de omslachtige douaneprocedures met veel administratieve rompslomp die het vrije verkeer van goederen en diensten moeilijker maken.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende