Volgend jaar oorlog

Laten we de volgende gedachte eens serieus nemen. Oorlog met Rusland. Niet dat het Rode Leger volgend jaar bij Enschede het land dreigt binnen te vallen, maar wel dat ons land in oorlog raakt omdat een Navo-land wordt aangevallen. Niet een aanval ver weg, op een Navo-land ver weg. Nee, een aanval op een Navo-land dat valt onder artikel 5 - een aanval op één is een aanval op ons allen - en dat maakt elke aanval dichtbij. Sommigen zullen zo’n scenario als vergezocht afdoen en hopelijk hebben ze gelijk. Maar er is genoeg recent verleden waarvan we kunnen leren dat de toekomst niet altijd voor de hand ligt. We willen graag geloven in een toekomst die we ons wensen, maar dat is niet perse de toekomst waarheen de gebeurtenissen ons leiden. Zeker niet als we ons zo door de gebeurtenissen laten leiden als Europa doet. En vergezocht of niet, de waarde van scenario’s ligt niet louter in de waarschijnlijkheid ervan, maar in het serieus nemen van alternatieve toekomsten. Want hoe ziet de wereld eruit als de geschiedenis een andere afslag neemt dan we verwachten? En moeten we daar dan niet op anticiperen? Daarom die gedachte. Hoe zouden we met Rusland in oorlog kunnen geraken? De actualiteit bedient ons op onze wenken. Trekken we enkele gebeurtenissen en ontwikkelingen door, dan ziet onze toekomst er heel anders uit dan we hem wensen. Trump verlamt De eerste ontwikkeling is de strijd om het presidentschap in de Verenigde Staten. Het heeft er alle schijn van dat dat weer een onderonsje wordt tussen dezelfde bejaarden. Is de keuze in november wederom Biden of Trump, dan heeft dat voor de verkiezingen al gevolgen. Want ze liggen op internationaal vlak op sommige punten ver uit elkaar. Dat betekent dat de koers van het machtigste land ter wereld, zelfs voor haar eigen militaire top, ongewis zal zijn en in januari 2025 volledig kan wijzigen. Die onzekerheid zal door haar bondgenoten in Europa en Azië gevoeld worden en door haar vijanden zo mogelijk worden uitgebuit. Wordt Trump opnieuw president dan verliest de Navo op het moment van zijn herverkiezing elke geloofwaardigheid als defensief pact. Trump heeft al gezegd dat hij uit de Navo wil stappen. Met het oog daarop heeft het Amerikaanse congres recent een wet aangenomen dat de president dat niet kan doen, zonder instemming van het congres. Maar Navo-lid of niet, als de Navo wordt aangevallen en het Witte Huis heeft geen zin te handelen in lijn met artikel 5, dan verlamt dat de Navo. Oekraïne verliest z’n luchtverdediging In lijn met de wens Oekraïne te willen verdedigen, zonder Rusland te willen aanvallen, levert het westen nauwelijks lange afstandsraketten. Wel luchtverdedigingssystemen. Veel verschillende systemen, waarvan de Patriots op het oog de meest succesvolle zijn. Ze halen praktisch elke raket neer. Zelfs de hypersonische Kinzhal. Patriot-raketten kosten per stuk enkele miljoenen dollars en zijn goed in het neerhalen van Russische raketten die ook enkele miljoenen kosten. Maar al die systemen, ook de Nasams en de Iris-T, zijn gebaseerd op grote dure raketten, die andere dure raketten de lucht uitschieten. Het probleem daarvan is dat deze systemen zijn ontworpen voor een andere oorlog. De nieuwe oorlog is een oorlog van drones. Rusland bestook Oekraïne met grote aantallen drones die een paar honderd kilometer kunnen vliegen en enkele tienduizenden euro’s kosten. En ze ontwikkelen zich rap. Ze worden sneller en zijn minder goed zichtbaar op de radar. Bovenal worden ze in steeds grotere aantallen geproduceerd door een economie, die door het Kremlin steeds meer wordt ingericht als een oorlogseconomie. En natuurlijk kun je met een patriot-raket van een paar miljoen een keer een drone van enkele tienduizenden euro’s de lucht uitschieten, maar die kosten-baten-ratio is op termijn niet houdbaar. Daarbij komt dat het aantal patriot-raketten beperkt is. Het grote probleem voor Oekraïne en het westen is dat het aantal systemen dat bestaat om drones op een kosteneffectieve manier neer te halen beperkt is. Dat zal Oekraïne opbreken. Zodra de Russen met nog veel grotere aantallen drones de Oekraïense luchtafweer-installaties gaan bestoken dan houden ze dat niet. Dan zullen de Patriots, de Iris-T en de Nasams ophouden het luchtruim te beschermen. Het best verdedigde luchtruim zal langzaam open komen te liggen en de Russische raketten zullen dan vrij spel krijgen. Dat kan zich de komende maanden gaan ontvouwen. Een te afhankelijke Europese economie De les uit 2022 was, we hadden ons nooit afhankelijk moeten maken van Russisch gas. De Duitse minister van buitenlandse zaken trok daar de wijze conclusie uit, dat we ons dus ook niet te afhankelijk van China moeten maken. Desalniettemin vertrok Scholz naar China voor een handelsmissie, om de economische banden nog verder aan te halen, met investeringsbeloften van Duitse autofabrikanten. Hoewel China zelf op dit moment het probleem nog niet is, is de route naar China dat wel. De beschietingen van containerschepen in de Rode Zee hebben geleid tot het omleiden van met name veel voor Europa bestemde goederen. Schepen varen nu Afrika rond en dat leidt tot vertraging, moeten op de terugweg weer Afrika rond, nog meer vertraging, en zo stapelt de ene vertraging zich op de andere. We zagen het al eerder, tijdens corona, toen levertijden in Europa opliepen, ten gevolge van lockdowns in Chinese havensteden. Het gebeurde weer tijdens de blokkade van het Suezkanaal door het containerschip de Ever Given. Dat raakt elke sector. Want onze economie draait op producten die bestaan uit overal ter wereld geproduceerde onderdelen. Dat maakt ons zeer afhankelijk van betrouwbaar transport. Dat wordt nog versterkt doordat bedrijven in de afgelopen decennia steeds minder voorraad zijn gaan aanhouden. De Tesla fabriek in Berlijn, met 11 duizend werknemers, laat zien wat dat kan betekenen. Op dit moment staat de productie voor een groot deel stil, simpelweg omdat onderdelen ontbreken. Die gevoeligheid van aanvoerlijnen geldt echter voor talloze producten. Bidens zwakte De belangrijkste ontwikkeling die dit jaar zichtbaarder zal worden is het uitdagen van de Amerikaanse hegemonie. Die ontwikkeling heeft te maken met het aarzelende leiderschap van Biden en zijn National Security Advisor Jake Sullivan. Dat aarzelende leiderschap hebben we in eerste instantie gezien met de steun aan Oekraïne. Die steun was er al voor het uitbreken van de oorlog en is er in woord nog steeds, maar die steun is voortdurend te terughoudend geweest. Te laat zijn er te weinig tanks gestuurd, er zijn naar schatting slechts 20 ATACM’s (lange afstandraketten) geleverd terwijl de V.S. er probleemloos honderden had kunnen leveren en de F16’s laten nog steeds op zich wachten. Daarbij verwacht Biden dat Oekraïne met de geleverde wapens niet vecht op Russisch grondgebied. Dat is vechten met één hand op de rug. Terwijl de Russen Oekraïne met Iraanse drones en Noord-Koreaanseraketten en artilleriegranaten bestoken. De oorlog in Oekraïne had al lang een veel beslissender wending kunnen nemen, als de V.S. beslissender hadden opgetreden. Datzelfde aarzelende leiderschap zien we ook in Israel, al manifesteert het zich daar omgekeerd. Want de V.S. hebben Israel grote hoeveelheden wapens geleverd. Bovendien hebben ze verschillende oorlogsschepen naar de regio gedirigeerd die dekking leveren. Ze steunen Israel militair dus waar ze kunnen. Heel daadkrachtig zou je zeggen. Maar ze beseffen ondertussen best dat de regering Netanyahu veel te ver gaat en zijn bij dit conflict juist veel te aarzelend bij het afdwingen van een proportionele reactie van Israel. Ze durven ook hier hun macht niet te laten gelden. Vijanden V.S. zien hun kans schoon Tegenover de V.S. staan Iran, Noord Korea, Rusland en China, gezamenlijk in hun afkeer van de almacht van de leider van het westen. Allen druk bezig met het (weer) opbouwen van hun krijgsmachten. Samenwerkend waar dat kan, zoals met de wapenleveringen aan Rusland. Hoewel niet op de schaal van de oorlog die Rusland voert, houden ook Noord Korea, China en Iran zich regelmatig bezig met militaire provocaties. Noord Korea test regelmatig kruisraketten, alweer 5 keer dit jaar. China provoceert met grote regelmaat Taiwan, door binnen haar internationaal erkende grenzen te vliegen en te varen. Iran levert allerlei milities wapens, met de recente aanvallen op tal van Amerikaanse bases tot gevolg. De eerste Amerikaanse doden vielen vorige week. Amerikaanse bombardementen volgden. Het is slechts voorspel. Want meer nog dan met het aarzelende leiderschap van Biden, heeft dat uitdagen van de hegemonie van de V.S. te maken met het verkiezingsjaar. De verkiezingen zullen een machtsvacuüm veroorzaken. Hoe verder 2024 vordert, hoe meer de V.S. zich zal richten op z’n eigen verkiezingen. Op de ongewisse uitkomst. Op de protesten, de gewapende ongeregeldheden en aanslagen die zullen volgen op een herverkiezing van Biden. Op de ongewisse, toekomstloze toekomst bij een herverkiezing van Trump. De mogelijkheden die dit machtsvacuüm biedt, zullen zoveel mogelijk worden benut. Oorlog Oktober 2024. Terwijl in de V.S. het laatste verkiezingsdebat net is afgerond, landen er raketten in Zuid Korea, afkomstig uit het noorden. Tegelijkertijd escaleert het aantal aanvallen op Amerikaanse bases in het Midden Oosten, met door Iran gefabriceerde lange afstand drones. Vanaf november is er een grote toename te zien aan militaire activiteiten van de Chinese marine op de Zuid Chinese zee. Hoewel Beijing ontkent, komen er meer en meer signalen binnen van een verhoogde paraatheid van het Chinese leger. Het Pentagon draait overuren met de verdediging en evacuatie van verschillende bases in het Midden Oosten. Amerikaanse oorlogsschepen en vliegtuigen verplaatsen zich richting Koreaanse schiereiland. Met spanning wordt afgewacht wat China gaat doen. Europa is op zichzelf aangewezen. Rusland is er in de loop van 2024 in geslaagd haar eigen drone productie zodanig op te voeren, dat er vanaf de zomer dagelijks tientallen, soms zelfs honderden drones op Oekraïne worden afgevuurd. Meer en meer gaten vallen er in de luchtverdediging. De westerse systemen zijn niet berekend op de overweldigende aantallen Russische aanvallen en dan moeten de raketaanvallen nog komen. Zodra die volgen valt Kiev ten prooi aan soms tientallen raketinslagen op een dag. De regeringsgebouwen worden veelvuldig geraakt en de regering vlucht eerst naar Lviv, dan naar Polen. Uitgeput door bijna drie jaar oorlog en met grote munitie tekorten, lukt het de Oekraïense strijdkrachten niet het front overeind houden. De Russen breken op verschillende plekken door. Eenmaal op gang stopt de Russische massaproductie van drones niet. Het machtsvacuüm in de V.S. rond de verkiezingen biedt een uitgelezen kans om Europa te testen. Als speldenprikjes vliegen er af en toe drones richting de Baltische staten waarmee een gevechtsvliegtuig buiten werking wordt gesteld, of een overheidsgebouw wordt geraakt. Europa reageert nauwelijks. Niet voorbereid op deze vorm van oorlogsvoering wordt er slechts af en toe één uit de lucht geschoten. Dus voert Rusland de aantallen op naar honderden per dag. Vliegtuigen, radars, legereenheden, maar ook elektriciteitscentrales worden geraakt. Verschillende op de zeebodem gelegen glasvezelkabels worden gesaboteerd. De inflatie en economische stagnatie, ten gevolge van alle aanleveringsproblemen, zorgde al voor brede onrust onder de bevolking. Maar nu verschijnen ook de eerste vluchtelingen uit Estland en Letland in het Westen. We staan als Europa op onze achterste benen. We moeten militair reageren, maar er is geen plan en niemand leidt. Na 80 jaar weer oorlog. We hadden dingen anders moeten doen.

Foto: Luc Coekaerts (cc)

Orbán voert de druk op

Minder dan een uur na de aankondiging van zijn verkiezingsoverwinning kreeg Geert Wilders al een felicitatie van Viktor Orbán. The winds of change are here, schreef hij op Twitter bij een oud nummer van The Scorpions. De Hongaarse premier hoopt op Nederlandse steun bij zijn voortdurende strijd tegen de meerderheid van de EU-lidstaten die niets moet hebben van zijn illiberale politiek. Zonder EU kan hij niet. Maar aan EU-afspraken die hem niet goed uitkomen wil hij zich niet houden. Op dat punt kan hij in Wilders wel een bondgenoot vinden, maar het is de vraag of eventuele coalitiegenoten van de PVV daarin meegaan.

Orbán voert de druk op in de EU om nu eindelijk eens tot betaling over te gaan van alle bevroren tegoeden, zoals de €700 miljoen uit het pandemieherstelfonds. In het Europarlement verklaarden de Commissarissen Reynders (Justitie) en Hahn (Budget) deze week dat er vorderingen zijn gemaakt om de al lang bestaande problemen op rechtsstatelijk gebied in Hongarije op te lossen. Maar het is nog niet voldoende om de blokkade op dit fonds op te heffen. Er zijn nog onvoldoende garanties dat belangenverstrengeling in publieke instellingen kan worden voorkomen en er is nog onduidelijkheid over de bevoegdheden van een nieuw instituut dat de integriteit van bestuur moet bewaken, zei Hahn.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Lukas Plewnia (cc)

Het failliet van de PiS-regering

Voor wie het nog niet duidelijk was: deze week is de huidige Poolse regering definitief door de mand gevallen als een corrupt, ondemocratisch en a-sociaal regime. De regerende PiS-partij die met haatpropaganda tegen buitenlanders een keihard anti-immigratiebeleid voerde blijkt sinds 2021 arbeidsmigranten van buiten de Europese Unie in ruil voor duizenden dollars met voorrang een werkvisum te hebben verstrekt. En dezelfde partij die sinds de Russische inval in Oekraïne bezweerde het buurland onvoorwaardelijk te steunen weigert nu wapens te leveren terwille van het eigen land en de bescherming van de eigen boeren. Die moeten namelijk op 15 oktober weer op de PiS stemmen om het regime-Kaczyński in het zadel te houden.

Polen, en ook Slowakije en Hongarije hebben een importverbod van Oekraïens graan afgekondigd na het mislukken van de graandeal met Rusland. De vrees is dat Oekraïens graan een negatieve invloed zal hebben op de binnenlandse markt. Dat president Zelensky het graan-importverbod “politiek theater” noemt en zegt dat dit Rusland in de kaart speelt, is Polen in het verkeerde keelgat geschoten. Woensdagavond kondigde de Poolse premier Mateusz Morawiecki aan dat Polen Oekraïne niet langer gaat bewapenen. We kiezen nu voor de defensie van ons eigen land met moderne wapens, zei de premier. Morawiecki  voegde er nog een waarschuwing richting het buurland aan toe: ‘Als ze het conflict op deze manier willen laten escaleren, zullen we extra producten toevoegen aan het importverbod in Polen. De Oekraïense autoriteiten begrijpen niet in welke mate de Poolse landbouwindustrie is gedestabiliseerd.’ Er zou inmiddels via de diplomatieke weg een oplossing voor het conflict worden gezocht. Maar voor de binnenlandse beeldvorming gaat de PiS kennelijk niets te ver om het kiezerspubliek aan zich te binden.

Foto: Tim Reckmann (cc)

Het gaat in Oekraïne niet om vrede

ANALYSE - Terwijl Rusland met het opblazen van de Nova Kakhovka dam weer eens laat zien op wat voor vernietiging ze uit is, wordt er elders af en toe gesproken over onderhandelingen en vrede. Door politici op het internationale toneel en bij delen van het westerse publiek. ’Zo snel mogelijk een staakt het vuren en dan de wapens neerleggen’ lijkt dan de vast goed bedoelde gedachte te zijn. Maar onder het oppervlak van die goede bedoeling vinden we morele verwarring en een gebrek aan humaniteit.

Internationale initiatieven

Op het internationale toneel was er bijvoorbeeld een Chinees initiatief dat weinig enthousiast werd ontvangen. Het kreeg toch een vervolg met een Europese rondreis van de Chinese minister van buitenlandse zaken Qin Gang. Topdiplomaat Li Hui voerde vervolgens gesprekken met Zelensky. Wel temperde hij daarna de verwachtingen. Waarschijnlijk omdat de innige banden tussen Beijing en het Kremlin, die hij zelf heeft helpen versterken, in Oekraïne bekend zijn en terecht met argwaan worden bekeken. Het leidde gelukkig niet tot westerse druk op Oekraïne om met de bezetter te gaan onderhandelen.

De Braziliaanse Lula, president van een land dat zich neutraal voordoet, volgde met een soortgelijke oproep. In april ontving Brazilië minister van buitenlandse zaken Lavrov, die er werd uitgenodigd voor een staatsreceptie. Lula sprak er met hem, terwijl hij gedurende de G7 in Japan, Zelensky juist leek te mijden. Diezelfde Lula weigerde recent Duits luchtafweergeschut terug te leveren aan Duitsland, dat het wilde inzetten voor de verdediging van Oekraïne tegen door Rusland afgeschoten Iraanse drones. Lula wil wel vrede, maar liever geen mensenlevens redden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

De geopolitiek van een Europese Unie voorbij de groei

Een Europese Unie die het dogma van economische groei afzweert, kan gemakkelijker haar afhankelijkheid van energie en grondstoffen uit Rusland en China verminderen. Dat versterkt de Europese veerkracht. Minder afhankelijk worden van de Verenigde Staten op veiligheidsgebied is daarentegen een ingewikkelder opgave voor een post-groei-EU. Een gastbijdrage van Richard Wouters

Meer dan een jaar na de Russische invasie van Oekraïne importeert de EU nog steeds aardgas en uranium uit Rusland, waardoor de oorlogskas van Vladimir Poetin wordt gespekt. De reactie op de oorlog in Oekraïne, waaronder een versnelde overgang naar hernieuwbare energiebronnen, heeft de EU afhankelijker gemaakt van China. Dit land domineert de toeleveringsketens van kritieke grondstoffen en van de zonnepanelen, batterijen en magneten die daarvan worden gemaakt. Zo zitten we klem tussen twee agressieve autocratieën.

Om uit deze catch-22 te komen, hebben de Europese beleidsmakers een aantal dogma’s losgelaten, zoals onbeperkte vrijhandel. Eén dogma blijft echter overeind: dat van economische groei. Toch zou een ’tragere’ economie de EU in staat stellen de riskante afhankelijkheid van ingevoerde energie en materialen sneller te verminderen. Neem bijvoorbeeld mobiliteit: het een-op-een vervangen van benzine- en dieselauto’s door elektrische auto’s vraagt enorm veel lithium, kobalt en zeldzame aardmetalen. Het terugdringen van de privéauto ten gunste van de fiets, openbaar vervoer en deelvervoer zou de Europese vraag naar kritische metalen aanzienlijk temperen.

Foto: UNDP Ukraine (cc)

Verhalen van het front

REPORTAGE - De oorlog in Oekraïne duurt deze week precies een jaar. Ardy Beld sprak voor zijn nieuwe boek ‘Hoe Poetin zijn tanden stukbeet’ met soldaten van de Oekraiense troepen aan het front. Het leven aan het front bestaat uiteraard uit heel wat meer dan succesvolle heroveringen en dodelijke nederlagen die het nieuws halen. ‘Enkele soldaten vertelden mij – op basis  van anonimiteit – hun ervaringen in korte verhalen en anekdotes. Deze herinneringen zijn niet glorieus of heldhaftig. Het zijn verhalen over de daadwerkelijke omstandigheden  van mannen en vrouwen die onze vrijheid verdedigen.’ Hieronder enkele fragmenten als voorpublicatie.

Pokemon

‘Het moet in september zijn geweest. Nadat we de rivier de Donetsk waren overgestoken, gingen we verder om ons gebied te heroveren in de richting van Liman. We passeerden vakantiecentra die langs de “goloebye ozjora’ (blauwe meren) lagen. Ergens in de bossen namen we posities in om vijandelijke aanvallen af te kunnen slaan. Er was geen paniek in mijn eenheid, maar er was natuurlijk wel spanning. We waren de hele tijd aan het graven. We groeven loopgraven, groeven bunkers, het was geregeld zo dat we twee keer per dag loopgraven maakten, omdat we van positie moesten veranderen. Op een dag stonden we op onze positie en voor ons liep de verkenning. Plots werden ze beschoten en begonnen ze zelf te schieten. Ik weet zeker dat twee van hen werden gedood en één in een hinderlaag liep. De vijand zette hem klem zodat hij niet terug kon naar ons. Een van de commandanten zei dat we tien vrijwilligers nodig hadden om onze verkenner daar weg te krijgen. Ik was een van hen. Toen we de vijandelijke posities naderden, liepen we in een hinderlaag, er ontstond weer een klein vuurgevecht. In de buurt ontploften mijnen en granaten; er was enorm veel lawaai en was het onduidelijk waar het schieten vandaan kwam. Nadat alles gekalmeerd was, zaten we met vier gewonden. De commandant besloot me achter te laten met een hospik om eerste hulp te verlenen aan de gewonden. De anderen gingen de verkenner helpen. Twee van hen hadden lichte verwondingen en de andere twee waren ernstig gewond. We verplaatsten ze uit de vuurzone. Een van hen was een soldaat met de roepnaam Pokemon. Hij keerde terug in onze gelederen na een lange ziekenhuisopname en revalidatie. Toen hij na Nieuwjaar weer terugkwam was hij nog steeds zo woedend op de Russen dat hij in een volkomen roekeloze actie alleen een tank onschadelijk maakte! Iedereen grapte later dat we hem drie maanden eerder niet voor niets hadden gered.’

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Schermafbeelding documentaire Notes Under a Cherry Tree (2022) van Suspilne Novyny, Oekraïne

Docu van de week | Notes under the cherry tree

Stevo Akkerman. journalist en vaste columnist van dagblad Trouw, riep de Nederlandse televisie op (betaalmuur) de documentaire ‘Notes under the cherry tree’ uit te zenden. Dat gaat over de moord op de Oekraïense dichter en kinderboekenschrijver Volodymyr Vakoelenko.

Volodymyr Vakoelenko werd door de Russen doodgeschoten tijdens de bezetting van Izium, een stad in de provincie Kharkiv Oblast. Nadat de stad werd bevrijd door Oekraïense troepen werden massagraven ontdekt.

Na de bevrijding van Izium gingen journalisten van ‘Suspilne Novyny’ (de Oekraïense nieuwszender) op zoek naar Volodymyr Vakoelenko. Mede aan de hand van notities uit het dagboek van Vakuleko, dat hij had begraven onder een kersenboom, resulteerde dit in een documentaire “over de vernedering en uitroeiing van Oekraïense burgers door toedoen van het Russische regime, getoond aan de hand van het tragische verhaal van een kinderschrijver”, zegt Kateryna Lyhoglyad, de regisseur van de film.

‘Notes under the cherry tree’ ging 29 december 2022 in première op het Youtubekanaal van Suspilne Novyny.

Meer te lezen bij het IMI (Institute of Mass Information), een non-profit, niet-gouvernementele organisatie die sinds 1995 in de publieke sector werkt en projecten uitvoert die ‘gericht zijn op het vergroten van de positieve invloed van de media op de vestiging van het maatschappelijk middenveld in Oekraïne’.

Foto: anriro96 (cc)

Duitsland gijzelt Europa

OPINIE - Er werd gehoopt en verwacht dat er gisteren in het Duitse Ramstein overeenstemming zou worden bereikt over het leveren van tanks aan Oekraïne. Over Poolse Leopard tanks, Finse Leopard tanks en Spaanse Leopard tanks. Allemaal gemaakt in Duitsland. Overeenstemming bleef echter uit, want Duitsland ligt dwars. En Duitsland heeft daarin een stem omdat ze een veto heeft op exportvergunningen van in Duitsland geproduceerde tanks.

Daar zit wel enige logica in. Als een in Duitsland geproduceerde, door Polen aangekochte tank verkocht gaat worden aan Tsjechië, waar Duitsland op dat moment mee op voet van oorlog staat, dan wil Duitsland dat natuurlijk voorkomen. Zo beschouwd is zo’n veto begrijpelijk.

Aan de andere kant tast zo’n veto de soevereiniteit aan van het land dat die Duitse tanks in bezit heeft. Voor Polen bijvoorbeeld is de militaire slagkracht van het Oekraïense leger van belang voor haar eigen veiligheid. Oekraïne houdt de Russen op afstand van de Poolse grens. Maar Polen kan op dit moment niet zelf beslissen op welke manier ze haar eigen leger inzet voor haar eigen defensie. Want Duitsland ligt er voor. *

De Duitsers gijzelen op die manier de zeggenschap van landen over hun eigen leger. Polen mag best nadenken over haar eigen veiligheid. Polen mag ook vinden dat het voor haar defensie van belang is als Oekraïne de beschikking krijgt over Poolse Leopards. Maar Polen mag dat besluit niet nemen. Terwijl er geen enkel gevaar bestaat dat die tank tegen Duitsland gebruikt zal worden en dat dus geen reden voor een veto kan zijn. Oneigenlijk gebruik van dat veto dus.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: European Parliament (cc)

Euro leidt tot prijsexplosie in Kroatië

Kroatië heeft per 1 januari de euro ingevoerd en is nu ook officieel toegelaten tot de douanevrije Schengenzone. Een voordeel voor de West-Europese toerist, die nu  zonder paspoortcontrole en met euro’s naar Kroatië op vakantie kan gaan. Het land is binnenkort al tien jaar lid van de EU. De recente maatregelen completeren de aansluiting bij de West-Europese kern-lidstaten. Het overwegend katholieke Kroatië heeft daar al meer dan dertig jaar naar uitgekeken. Het heeft zich in 1991, samen met Slovenië, onafhankelijk verklaard van de Joegoslavische Federatie die door Servië werd gedomineerd. Die onafhankelijkheid werd vrijwel meteen erkend door het nog maar pas verenigde Duitsland van CDU Bondskanselier Helmut Kohl. Een Alleingang ten tijde van de Joegoslavische burgeroorlog die niet door iedereen werd gewaardeerd.

Veel Kroaten reageerden deze week woedend op de gevolgen van de invoering van de Euro. Wat andere landen al eerder meemaakten gebeurt ook hier: de overgang naar een nieuwe munt wordt door nogal wat ondernemers aangegrepen voor een forse verhoging van de prijzen. De regering houdt vol dat nieuwe prijzen correct berekend moeten worden en dat de consument niet de dupe mag worden van de invoering van de euro. Maar volgens klagers op sociale media is een kop koffie in een café in euro’s gerekend 10 tot 20 cent duurder dan eind december. Een brood is 7 cent duurder, kaas een kwart duurder en een pizza bijna een derde duurder. De minister van Economische Zaken Davor Filipović heeft dinsdag spoedberaad gehouden over de prijsstijgingen. ‘Alle opties liggen op tafel,’ verklaarde hij na afloop ‘van zwarte lijsten tot het bevriezen van prijzen voor een breed scala aan producten.’ 

Foto: @USArmy (cc)

Kerstwens: Nederlandse Patriots naar Oekraïne

De kans is groot dat op het moment dat dit stukje online komt het weer raketten regent in Oekraïne (schrijf ik op 24 december). Het is tenslotte kerst en dat zal Poetin als een mooie gelegenheid zien om mensen die zich niet laten knechten stuk te maken.

Nu is er ook iets moois gebeurd deze week. Zelensky bezocht de V.S., sprak het congres toe, en kreeg de toezegging voor een Amerikaans Patriot-systeem. Eerst training en dan levering. Te laat, zoals het westen de hele oorlog door te laat alsnog de goede wapens levert, die het eerder niet durfde te leveren. Maar toch. Patriots zijn een welkome aanvulling op het luchtafweergeschut, dat het luchtruim van Oekraïne tot het best bewaakte van de wereld zal maken.

Maar met één patriotsysteem kom je er niet in een land zo groot als Oekraïne. En dan komt Nederland in beeld. Want nu Biden zijn fiat heeft gegeven en de V.S. Patriots gaan leveren, kunnen andere landen die dat systeem gebruiken dat ook. Dus we hebben nu, ondanks onze uitgeklede krijgsmacht, zowaar de mogelijkheid te laten zien dat we als klein land groot kunnen zijn. Door Oekraïne één van de beste kerstcadeaus te geven die het land zich op dit moment kan indenken: meer bescherming door een tweede batterij Patriots.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende