‘Dat is toch ook maar een mening’

Experts verliezen steeds meer gezag bij eigengereide burgers die geen deskundig advies meer nodig denken te hebben. Tom Nichols, hoogleraar Nationale Veiligheidsvraagstukken, maakt zich boos over zijn Amerikaanse medeburgers die lak hebben aan experts, mensen die ergens voor gestudeerd hebben en het beter kunnen weten. Hij is boos op Trump die altijd alles beter weet. Voor hem heeft hij zelfs zijn lidmaatschap van de Republikeinse partij opgezegd. Hij maakt zich ook druk over het klimaat op de Amerikaanse universiteiten, de inflatie van diploma's, de verstikkende politieke cultuur en het gebrek aan respect bij studenten voor de expertise van de docent. In The Death of Expertise: the Campaign Against Established Knowledge and Why it Matters laat hij zien hoe het internet en de journalistiek bijdragen aan de aftakeling van het het gezag van experts en publieke intellectuelen en hoe steeds meer Amerikanen uitsluitend vertrouwen op hun eigen mening en standpunten die hen daarin bevestigen. Wie discussies op Sargasso of vergelijkbare platforms regelmatig volgt zal de problematiek herkennen.

Foto: Bibliothèque des Champs Libres (cc)

Nepnieuws is niet nieuw; de verspreiding ervan wel doodeenvoudig

ANALYSE - Nepnieuws is niets nieuws. Paus Franciscus haalde laatst de Slang uit Genesis aan, wiens woorden ervoor zorgden dat Adam en Eva uit het Paradijs werden gezet, om aan te geven dat zelfs het idyllische Eden, de mythologische kraamkamer van de mensheid, al last had van figuren die nepnieuws verspreidden [1].

Een korte blik op de geschiedenis levert meer voorbeelden. De Perzische koning Darius liet op zijn graf graveren dat hij geen vriend was van de leugenaar [2]. Om koning te worden moest Darius namelijk eerst een burgeroorlog voeren tegen een nepnieuwsverspreider, die beweerde de rechtmatige opvolger van de net overleden koning te zijn.

Een ander bekend geval is de Spaans-Amerikaanse oorlog, die uitbrak nadat een Amerikaans oorlogsschip in Cuba was ontploft [3]. Dit was hoogstwaarschijnlijk een ongeluk, maar de toenmalige pers, het zogenaamde “yellow journalism” [4], wist de Amerikanen ervan te overtuigen dat het een Spaanse aanval was, die natuurlijk om een stevige militaire reactie vroeg. Ook in de 20e eeuw speelde nepnieuws een belangrijk rol. Hannah Arendt beschouwde het als instrumenteel in de opkomst van de nazi’s [5]. Op een of andere manier lijken er altijd mensen geweest te zijn, die onware informatie verspreidden om er zelf beter van te worden, met vaak desastreuze gevolgen voor de rest van de wereld.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe cliché-tv ons leven verpest

Een jaar geleden had de Britse tv-recensent en programmamaker Charlie Brooker een YouTube-hitje met deze parodie op de standaard televisiereportage. Een verslaggever in een willekeurige winkelstraat, voxpopjes, feitenlijstjes: Brooker fileerde de clichéfilmpjes genadeloos. In de BBC-serie ‘How TV Ruined Your Life’ gaat hij dieper in op de clichés die televisie ons voorgeschotelt. De eerste uitzending ging over angst – de eerste helft van de uitzending staat hieronder.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.