Een zachte dood werd mijn moeder niet gegund

Juridische blokkades om een zachte dood mogelijk te maken drijven mensen tot wanhoop en veroorzaken ongeluk en ongelukken. Een goede regeling voor een ‘voltooid leven’ is de juiste manier om waardig met de dood om te gaan. Nu twee maanden terug besloot mijn moeder niet meer te eten en te drinken. Twee weken later is zij overleden. Mijn moeder was bijna 82, maar lichamelijk nog behoorlijk fit, en bijzonder actief: ze organiseerde leesclubs, lezingen, speelde piano en viool, sprak luisterboeken in voor slechtzienden, las veel filosofie, en tot een aantal jaar geleden roeide ze zelfs nog wekelijks. Voor de meeste mensen om haar heen kwam haar beslissing als een donderslag bij heldere hemel. Leven is lijden Toch, voor mijn moeder was het leven lijden geworden. De eenzaamheid die zij na de dood van mijn vader voelde was een leegte die niemand om haar heen kon vullen: haar sociale bezigheden niet, haar kinderen niet en haar kleinkinderen niet. Het was een leegte die gepaard ging met wanhoop en angstaanvallen, die in plaats van af te nemen met het klimmen der jaren enkel groeiden in aantal en duur.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022
Foto: Eddy Van 3000 (cc)

Loslaten

, door

COLUMN - Al dat nadenken over de dood – we zijn nu zowat voor de tiende keer in een nationaal debat over euthanasie verzeild – heeft één mankement: de focus ligt op onze eigen dood, en hoe we die ons voorstellen. Welke plaats heeft lijden in onze maatschappij, wat denken we persoonlijk te kunnen dragen, vinden we dat iemand zijn eigen dood mag bespoedigen, en zo ja, onder welke voorwaarden?

Waar we minder over nadenken – laat staan publiekelijk over praten – is wat het betekent te moeten toezien dat iemand waarmee je innig verknocht bent, langzaam maar zeker naar de dood glijdt. De grenzen en contouren van je eigen dood bepalen geeft nog een zeker houvast, een gevoel van controle; maar zodra het een geliefde ander betreft, kun je alleen maar van de zijlijn toekijken en hem of haar ondertussen met handenvol liefde overstelpen.

Een paar weken geleden had ik een stel bij me op de bank zitten. Zij zou snel sterven wisten ze inmiddels, het was alleen nog niet duidelijk wanneer precies en hoe het pad daar naartoe eruit zou zien – laat staan hoe ze dat moest vormgeven. Wilde ze nog behandeld worden, hoe ingrijpend zou dat zijn, hoeveel tijd kon ze daar eigenlijk mee winnen, hoeveel gemedicaliseerde tijd verloor ze ermee, en vooral: hoe moest ze bepalen wanneer het tijd was voor euthanasie?

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Thomas (cc)

The Passion of the Franks

, door

ACHTERGROND - Een passie is in het christelijke geloof een vertelling over het lijden van Jezus Christus rond zijn kruisiging. Passiespelen zijn nagespeelde lijdensvertellingen, zoals bijvoorbeeld jaarlijks langs de Via Dolorosa in Jeruzalem. In vele Italiaanse dorpen worden rond Pasen fakkeloptochten gehouden langs ‘levende’ Kruiswegstatiën – de twaalf traditionele sleutelmomenten in het lijden van Christus die je in vrijwel elk katholiek kerkinterieur gebeeldhouwd of geschilderd terugvindt.

Het verhaal van de passie – steeds vaker als passion geschreven want daar prikken jongeren helemaal niet doorheen, zulke opzichtige flauwekul – vormt de kern van het christendom dat zich van vooral het joodse geloof onderscheidt door de elementen van lijden, opoffering en wederopstanding die in het passieverhaal vervat zijn. Het christendom ontstond dan ook in een groep Joden die Jezus als de (in de Torah voorspelde) Messias aanvaardden, en het heeft daarna eeuwenlang Joden opgejaagd die Jezus niet als zodanig erkenden.

Nog afgezien van de afzichtelijke commerciële pulp die de omroep ons wil voorschotelen – ons wordt muziek van onder andere Bløf en Fluitsma en Van Tijn beloofd – is het plan van de EO om op 4 mei 2015 een Passion-achtig televisiespektakel te organiseren natuurlijk een ordinaire en smakeloze vorm van appropriatie. De blackface van de televisiespektakels, kortom. Joods meisje verandert mysterium fidei in de Heere Heere die voor Onze Zonden is Gestorven aan het Kruis, en waarvan de Joden tot op de dag van vandaag niets willen weten. Maar de EO houdt stug vol totdat het Dank U Voor Deze Nieuwe Morgen dagelijks zal weerklinken over de Hof van Gethsemane, halleluja amen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Politiek Kwartier | Onvolbracht

, door

COLUMN - Deze week werd Els Borst herdacht. Ze gaat de geschiedenis in als de vrouw die de euthanasiewet mogelijk heeft gemaakt. Daarmee heeft ze vele christenen een lesje menslievendheid geleerd.

Het nieuws van het overlijden van Els Borst kwam op een walgelijke manier tot mij. Nauwelijks was haar overlijden aangekondigd of een aantal twitteraars dansten al op haar graf.

De volgende dag kwam daar het nieuws over haar gewelddadige dood nog bij. Daar zat ik tijdens mijn vakantie toch even met een brok in mijn keel naar de zee te staren.

Niet lang geleden maakte iemand van wie ik heel veel hield gebruik van de euthanasiewet. Een ontzettend lieve en bescheiden man, die altijd eerst aan anderen dacht: mijn vader. Hij heeft een jaar lang moeten vechten tegen een afschuwelijke ziekte. Soms is het leven ontzettend oneerlijk. Als onverbeterlijke optimist geloofde hij echter tot bijna het einde aan toe dat het allemaal wel meeviel. Maar het viel niet mee. Helemaal niet. Euthanasie heeft hem, en daarmee ook degenen die om hem gaven, uiteindelijk slechts zijn laatste restje ondraaglijk en uitzichtloos lijden bespaard. Een bijzonder schrale troost. Maar een troost.

Gelukkig leven we in Nederland, het eerste land waar euthanasie volgens de wet geregeld werd. Naast Nederland is euthanasie anno nu echter nog slechts legaal in België, Luxemburg, Zwitserland en twee van de Verenigde Staten. That’s it. In de rest van de westerse wereld wordt deze daad van menslievendheid tot op de dag van vandaag strafrechtelijk vervolgd. En ook wie in Nederland gebruik wil maken van zijn recht om zijn leven te laten eindigen moet een hele papiermolen door.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-02-2022

Moraal zonder religie I De religie van de afkeer

, door

OPINIE - In deze zevendelige serie op zondagochtend probeert Klokwerk er vrij filosoferend achter te komen of er zoiets mogelijk is als een moraal zonder religie. In dit eerste inleidende deel echter verwondert hij zich met name over de vreemde moraal van het katholieke geloof en alle andere geloven die gebaseerd zijn op de Thora.

Bij hitte zijn zij nog prettig, onze kerken. Maar in de winter kunnen ze akelig guur zijn. De hoogte en het kale steen maken een knus klimaat binnen maar lastig. De bouw maakt stoken peperduur.

Maar er is nog wel meer mis met onze kerken. Wie onbevangen een katholieke kerk zou binnentreden zou zich waarschijnlijk niet alleen verwonderen over de kostbaarheden, maar vooral over de lugubere obsessie met het portretteren van lijdenswegen.

Lijden

Het katholieke geloof gaat uit van het lijden. Jezus Christus wordt zelden als een gezonde man afgebeeld. Hij is meestal aan alle kanten bebloed en geschramd, ziet lijkbleek, en zijn ribben zijn te tellen. Soms hangt hij aan een kruis, soms wankelt hij rond met dat kruis op zijn magere schouder, zijn ogen opgeslagen naar de doornen kroon die in zijn voorhoofd prikt. Andere keren ligt hij levenloos en vuil in een lendendoekje in de armen van zijn moeder, die op haar beurt in hevige smart haar ogen ten hemel heeft gericht. Eigenlijk zijn vrijwel alleen de beeldjes van het kleine Christusje die we af en toe aantreffen er de getuigen van dat de Here in zijn vleselijke bestaan ook betere tijden heeft gekend.