Ver van mijn bed

Confronterend: door je eigen blog bladeren en ontdekken dat er ook in april 2011 driehonderd vluchtelingen tegelijk verdronken zijn voor de Italiaanse kust. Ik heb erover geschreven en desondanks was ik het alweer vergeten. Ik herinner me de Herald of Free Enterprise die op 6 maart 1987 kapseisde: 193 doden. Ik herinner me de Costa Concordia die op 13 januari 2012 op de rotsen liep: 32 doden. Mijn moeder herinnert zich nog de Andrea Doria die op 25 juli 1956 zonk na een aanvaring: 52 doden. Maar de naamloze houten bootjes die ten onder gingen in de Middellandse Zee, worden vergeten. Ook door mij, met mijn grote smoel.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Gebouw Italiaanse Tweede Kamer, Simone Ranella, Flickr.com

Italiaans politiek theater

ELDERS - De nieuwe Italiaanse regering van premier Letta heeft het moeilijk. Ondertussen blijft de rest van Europa onverschillig voor de druk van de migratie uit Afrika waar het land bijna alleen voor moet opdraaien.

Standard & Poor’s verlaagde dinsdag j.l. de financiële status van Italië tot BBB. Maar wat moeten we met die ratings als de beoordelaars zelf toegeven dat we ze niet serieus moeten nemen? Opmerkelijk genoeg blijven economen de slagen in de lucht nog steeds volgen. “Italië moet niet de consumptie aanwakkeren, maar zijn ruggengraat laten zien”, schrijft een gelovige in Republica. Zo kreeg het vertrouwen van de Italianen in hun nieuwe links-rechtse coalitieregering van premier Letta opnieuw een knauw.

De parlementariërs van de coalitiepartijen deden er woensdag nog een schepje bovenop met een eendaagse staking uit protest tegen de laatste stappen in een juridische procedure tegen Sylvio Berlusconi. De vrees voor de val van Letta is bij zijn partijgenoten van de linkse  Partido Democratico kennelijk zo groot dat ze nu zelfs hun grootste tegenstander zijn gerechte straf voor belastingontduiking willen laten ontlopen. De partij van Berlusconi vindt dat het Hooggerechtshof overhaast te werk gaat als het al deze maand bijeenkomt voor de finale in het proces tegen hun leider. Maar uitstel zou er toe kunnen leiden dat al het werk weer opnieuw moet worden gedaan.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Golf vluchtelingen Arabische Lente blijft uit

DATA - Arabische vluchtelingen overspoelen als gevolg van de Lente het Italiaanse eilandje  Lampedusa. Italië kan ze niet allemaal aan, dus die enorme stroom asielzoekers trekt de rest van Europa in. Nederland gaat hier ook last van krijgen, Schengen moet nodig op de schop.

Zo was ongeveer de teneur van de berichtgeving afgelopen april en mei in de Nederlandse media als het ging om vluchtelingen als gevolg van de onrusten in de Arabische landen. Nu, een paar maanden later, kunnen we zien of die doemscenario’s ook zijn uitgekomen. Zijn we overspoeld?

Twee typen migranten klopten aan in Lampedusa: asielzoekers en ‘gelukszoekers’. Asielzoekers ontvluchten hun land vanwege geweld of honger, deze mensen komen in aanmerking voor asiel. Gelukszoekers hopen dat er in Europa economische voorspoed op hen wacht. De groep Noord-Afrikanen die vluchtte vanwege het geweld in bijvoorbeeld Libië, komt in aanmerking voor een (tijdelijke) verblijfsvergunning, de groep die vertrok omdat er in hun land economisch (nog) niets verbeterd is niet.

De asielverzoeken die de eerste helft van dit jaar in Europa zijn ingediend, moeten daarom een flinke verhoging laten zien. Er is inderdaad een kleine verhoging zichtbaar, maar het gaat om één of enkele duizenden mensen extra. In de eerste zes maanden van dit jaar vroegen 200 mensen afkomstig uit Egypte, Libië, Tunesië, Jemen en Syrië asiel aan in Nederland. In dezelfde periode in 2010 waren dat er 195 en in 2009 125, blijkt uit cijfers van Eurostat. In totaal is het aantal asielaanvragen in Nederland dit jaar afgenomen. In de eerste helft van 2011 kwamen er 5.710 asielaanvragen binnen, in 2010 op 6.400 en in 2009 vroegen 7.090 mensen in Nederland asiel aan.  De afname in aanvragen van mensen afkomstig uit Irak en Afghanistan zorgt voor een groot deel van de daling.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De grenzen van Europa

Terwijl de stroom Libische bootvluchtelingen net wat begon op te drogen, slaagde een verslaggever van het Italiaanse weekblad l’Espresso er eind augustus in het opvang- en detentiecentrum op het eilandje Lampedusa heimelijk binnen te komen. Ondanks eerder toegezegde maatregelen van de Italiaanse overheid blijken de immigranten nog altijd onder erbarmelijke omstandigheden te verblijven op de drempel van Europa. De agenda van Berlusconi is immers gevuld met belangrijker zaken.

Het was niet de eerste keer dat de pers voet kon zetten in het omstreden centrum, hoewel de toegang voor hen streng verboden is.  Al in 2005 beschreven twee journalisten, die wisten binnen te komen in het kielzog van een delegatie van het Europees Parlement, de mensonterende situatie van nabij. Een jaar later liet een medewerker van l’Espresso zich vermomd als vluchteling in het kamp opsluiten en slaagde er zo opnieuw in ernstige humanitaire misstanden aan de kaak te stellen. Sindsdien is een aantal zaken verbeterd. Zo kunnen de vluchtelingen tegenwoordig worden bezocht door vertegenwoordigers van VN Vluchtelingenorganisatie UNHCR. In het artikel in l’Espresso van afgelopen weekend komen echter diverse nieuwe misstanden aan het licht.

Op de verschillende opvanglocaties van Lampedusa, dat ongeveer half zo groot is als Schiermonnikoog, bleken eind augustus zo’n 225 minderjarigen te zijn ingesloten, onder wie een aanzienlijk aantal kinderen jonger dan 13 jaar en zelfs baby’s en peuters, vaak zonder ouders. Een paar jaar geleden werden minderjarige vluchtelingen nog binnen enkele uren overgebracht naar andere centra, maar momenteel verblijven zij, soms zelfs wekenlang, tussen de vele honderden andere tijdelijke bewoners van het complex.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Op zoek naar geluk

Gelukzoekers. Als je erover nadenkt is het raar dat dat woord in het Nederlands zo’n negatieve klank heeft gekregen. Een gelukzoeker is iemand die iets zoekt dat we uiteindelijk op een bepaalde manier allemaal hopen te vinden: geluk. Niet ‘geluk’ als in ‘een mazzeltje’, een lot uit de loterij, een kortstondig vlammetje dat meteen weer dooft, maar ‘geluk’ als in ‘een aangename toestand waarin men zijn wensen bevredigd ziet’, zoals meneer Van Dale het omschrijft. Het zal dat verdoemde poldercalvinisme wel weer zijn dat de Nederlander in de weg zit bij het herkennen van de eigen permanente queeste en het waarderen van andermans zoektocht. Want gelukzoekers, dat zijn in ons huidige vocabulaire lieden die iets proberen te krijgen waar ze eigenlijk geen recht op hebben. Gelukzoekers snuffelen volgens de Nederlander aan het plafond van het betamelijke, speuren naar gaatjes en zwakke plekken en proberen door de grenzen van wat het lot hen heeft toebedeeld heen te breken, op weg naar plaatsen waar ze niet horen. Dat moeten we niet willen met z’n allen. Een beetje geluk, prima. Maar je moet het vinden of erdoor gevonden worden, en het vooral niet zelf zoeken.

En dat dus in een land waar men vierhonderd jaar na dato nog steeds liederen zingt over de zilvervloot van Piet Heyn en waar men nog immer spreekt van die roemruchte VOC-mentaliteit. Zonder alle gelukzoekers uit de Gouden Eeuw was Holland nog immer wat het in de late middeleeuwen was: een rottend en stinkend moeras. Maar ja. ‘Onze’ gelukzoekers heten dan weer géén gelukzoekers. Die noemen we helden, als ze dood zijn en bij leven en welzijn genoeg Spanjaarden of Britten de dieperd in hebben gezonden (meer recentelijk: Duitsers). Die noemen we ijzervreters, hakken we uit steen en gieten we in brons en zetten we op een voetstuk. Of we noemen ze, indien het gaat om mensen zoals u en ik, globetrotters en bewonderen de verhalen en foto’s uit de verre landen waar men verblijft of woont. Of we noemen ze backpackers. Desnoods expats. Maar géén gelukzoekers. De onzen hebben het geluk namelijk niet zelf gezocht, maar hebben het op miraculeuze wijze gevonden. U begrijpt: dat vliegticket werd geheel toevallig en per ongeluk gekocht op een nietsvermoedende maandagmorgen – sterker: het viel spontaan op de deurmat, en die sollicitatiebrief, die schreef zichzelf – en opeens was daar een aanbod.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Malta, Italie en Wilders

wachten in lampedusaGisteren hebben inwoners van Lampedusa, het piepkleine eilandje ten zuiden van Italië waar zo’n beetje alle op de Middellandse Zee onderschepte vluchtelingen uit Noord-Afrika naartoe worden gebracht, met succes voorkomen dat een boot van de Italiaanse kustwacht vol Tunesiërs aanlegde in de kleine haven van het eilandje. Onder applaus van de reeds aanwezige vluchtelingen die als geen ander weten wat vol = vol betekent. Velen van hen slapen inmiddels buiten onder plastic zeilen.

Lampedusa is een eiland van 20 km² (Schiermonnikoog is 2x zo groot) met 6000 inwoners dat vooral van het toerisme leeft, maar dit jaar is het seizoen al afgelopen voordat het begonnen is. Er zijn nu 4000 vluchtelingen op het eiland en dat aantal groeit dagelijks. De afgelopen nacht nog zijn er weer zo’n 400 aan land gebracht en nu de vluchtelingenakkoorden tussen Italië en Libië niet meer geldig zijn en de kolonel zijn land en zijn burgers aan het beschieten is, zal die toevloed voorlopig niet afnemen.

Het probleem van Lampedusa is vooral een Italiaans probleem.

Vluchtelingen worden zo veel mogelijk bij het vasteland vandaan gehouden om te voorkomen dat ze in de illegaliteit verdwijnen. Op een piepklein eiland dat dichter bij Tunesië ligt dan bij Sicilië kan dat nooit lang goed gaan. De inwoners begrijpen maar al te goed waar de schoen wringt: spandoeken genoeg waarop wordt opgeroepen om tentenkampen te bouwen in Padania, het fictieve droomland van de xenofobe regeringspartij Lega Nord, in plaats van op hun eilandje.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.