Jongeren net zo geïnteresseerd en gepolariseerd als volwassenen

Jongeren worden vaak afgeschilderd als politiek apathisch. Ze hebben weinig interesse in politiek, zijn niet politiek actief en staan afwijzend tegenover de politiek. Je zou daarom verwachten dat jongeren niet heel erg gepolariseerd zijn over politieke issues. Dit staat in contrast tot volwassenen: steeds vaker luiden de alarmbellen over toenemende polarisatie. Maar kloppen deze observaties wel? Verschillen volwassenen en jongeren daadwerkelijk in politieke interesse en in polarisatie? Een artikel van Celine Laffineur, Bert Bakker en Gijs Schumacher, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees. Om dit te onderzoeken heeft het SYNC Lab EUR (Lysanne ten Brinke, Eveline Crone en Sophie Sweijen) in samenwerking met ons (Hot Politics Lab) in mei en juni 2023 507 jongeren tussen 10 en 25 jaar in de regio Rotterdam ondervraagd. Wij vergeleken hun antwoorden met die van en volwassene Nederlandse steekproef beoordeeld in december 2022 (Gemiddelde leeftijd = 46, N = 1,261). Politiek apathisch? Slechts een derde van de jongeren in onze steekproef gaf aan dat Nederlandse politiek hun een beetje (20%) of veel (10%) interesseert. Dat betekent dat 70% geen tot weinig interesse heeft. Politiek apathisch, ja, maar dit getal is vergelijkbaar met de politieke interesse van volwassenen. Zoals de figuur hieronder ook laat zien zijn jongeren wel degelijk geïnteresseerd in allerlei politieke onderwerpen: twee op de drie jongeren geeft aan een beetje of zeer geïnteresseerd te zijn in criminaliteit (67%). Iets meer dan de helft van de jongeren is geïnteresseerd in klimaat (55%), terrorisme (52%) of armoede (50%). Twee op de vijf adolescenten (40%) zijn geïnteresseerd in vluchtelingen. [caption id="attachment_348275" align="aligncenter" width="394"] Figuur 1 Percentage jongeren dat geïnteresseerd is in maatschappelijk-politieke onderwerpen.[/caption] Affectieve polarisatie onder jongeren en volwassenen Er zijn verschillende vormen van polarisatie. Als onder kiezers steeds meer onenigheid bestaat over beleid, dan spreken we van ideologische polarisatie. Als kiezers steeds sterkere negatieve gevoelens ontwikkelen over andere kiezers, dan spreken we van affectieve polarisatie. Het is met name affectieve polarisatie dat momenteel een probleem lijkt te zijn. Verschillen jongeren en volwassenen in de mate van affectieve polarisatie? Om dit te onderzoeken vroegen we jongeren om hun gevoelens ten opzichte van vijf politieke partijen te beoordelen op een schaal van 0 (zeer koud) tot 100 (zeer warm).  De figuur hieronder laat zien dat jongeren het meeste sympathie voor GroenLinks (49.6) uitdrukken, gevolgd door D66 (42.6), VVD (37,3), ChristenUnie (24.3) en PVV (23.7). [caption id="attachment_348276" align="aligncenter" width="386"] Figuur 2. Gemiddelde gevoelens tegenover partijen.[/caption] In de context van het Nederlandse meerpartijenstelsel werd affectieve polarisatie gemeten als de spreiding van de bovenstaande geschetste ‘like-dislike’ scores (1)].  Deze benadering erkent dat individuen positieve gevoelens kunnen hebben ten opzichte van meer dan één partij. Personen met lage affectieve polarisatie hebben dan vergelijkbare niveaus van affectie voor alle partijen, hetzij positief of negatief. Daarentegen hebben mensen met een hoge mate van affectieve polarisatie sterk uiteenlopende gevoelens ten opzichte van de verschillende partijen. Affectieve polarisatie van adolescenten in Rotterdam (M = 2.03; SD = 1.17) is vergelijkbaar met die van de volwassene Nederlandse steekproef (M = 2.08; SD = 0.95). Zoals de bovenstaande figuur vertoont, betekent dit dat de meeste jongeren geen positieve gevoelens tegenover de partijen tonen maar de scores tussen neutraal en koud evaluaties gespreid zijn. Het klopt dus dat jongeren niet heel positief erover voelen, maar ze zijn niet minder gepolariseerd dan volwassenen. Zijn jongeren dus politiek apathisch? Ondanks hun gematigde interesse in politiek, ervaren jongeren niet minder affectieve reacties jegens politieke partijen dan volwassenen. Koude gevoelens zijn ook een teken van politieke betrokkenheid. (1) Wagner, M. (2021). Affective polarization in multiparty systems. Electoral Studies, 69, 102199.

Door: Foto: Afbeelding door rizki new via Advice Vectors by Vecteezy.
Foto: Thomas van de Weerd (cc)

Excuses voor het ongemak

, door

COLUMN - Studenten zijn voor de gemiddelde hoogleraar natuurlijk het contact met de jeugd. En ik geloof dat ik onder studenten een nieuwe stap zie in de ontwikkeling van een Nederlandse uitdrukking: ‘excuses voor het ongemak’.

Het is, vermoed ik, een uitdrukking die in eerste instantie gebruikt is door dienstverlenende instanties die een bepaalde dienst niet konden verlenen. “Het loket is de hele middag gesloten. Onze excuses voor het ongemak.” “De trein naar Den Helder van 11.23 rijdt vandaag niet. Onze excuses voor het ongemak.” “De bloem is op, er komt pas volgende week donderdag weer nieuwe. Onze excuses voor het ongemak.” Dat dit de oorsprong is, wordt bevestigd dat er een boekje uit 2011 is van Robert Giebels dat zo te zien vol klachten staat over de dienstverlening van de NS. (Van alle instanties die ongemak veroorzaken, associeer ik die excuses ook vooral met de NS. Ooit stopte die trein midden in de nacht in Hengelo, het zou de laatste trein zijn, maar hij ging niet verder en wij moesten de nacht doorbrengen op het station. Ongemak!)

Maar kennelijk is de uitdrukking verder geëvolueerd. Ik krijg nu afmeldingen van studenten voor colleges omdat ze ziek zijn, met “excuses voor het ongemak”. Voor mijn taalgevoel is dat raar, want dat een student ziek is, vind ik naar voor die student en minder gezellig tijdens college, maar daarmee is het nog geen ‘ongemak’.

Quote du Jour

Quote du Jour | Het heeft toch geen zin

, door

Elke actie tegen CO²-uitstoot raakt enorme belangen. De fossiele industrie, de luchtvaart, de vleesconsumptie. Dat gaat om miljarden. Als GroenLinks daar met veertien zetels in het parlement niks tegen kan doen, veranderen 12.000 jongeren op een plein zeker niets.

Aldus Chris Aalberts in reactie op het aangekondigde protest van scholieren om aandacht te vragen voor het klimaat.

“Cynisch” is een understatement in deze. Jongeren nu al vertellen dat je uitspreken geen zin heeft, dat protesteren geen zin heeft, dat staat gelijk aan zeggen: geef je democratische rechten nu maar op, je bent nietig, geef je over aan de macht van het geld, leer ermee leven.
Nee!

Moedig ze aan! Leg ze uit dat ze niet met 12.000 maar met 120.000 moeten protesteren. Vertel ze dat je ze serieus neemt. Laat ze weten dat het bijzonder is dat ze al op zo’n jonge leeftijd gedwongen zijn om te gaan protesteren. Dat je je ogen uit je kop schaamt dat je niet meehelpt nu serieus werk te maken van maatregelen die verdere opwarming tegen gaan. Dat je begrijpt dat je ze laat vallen en hun toekomst verder om zeep te helpt. En dat je ziet dat je hun volledig van het democratische pad afleidt.

Foto: Flickr ianus raadzaal Gemeenteraad Werkendam CC BY-NC-SA 2.0.

Lokale generatiestrijd

, door

Een update van dit artikel.

Van de 334 gemeenten waar over twee weken verkiezingen gehouden zullen worden, hebben we inmiddels 82% in beeld.

Voor een deel wordt de verkiezingsstrijd ook een strijd tussen jong en oud. Puur lokaal gezien lijken de ouderen de overhand te hebben. In de 274 gemeenten die we bekeken hebben kwamen we negen ‘Senioren’-partijen tegen. Twaalf andere partijen bieden zich als ‘ouderen’-partijen aan. De fraaiste lijstaanduiding gaat naar Waardig Ouder Worden (WOW) in Hoeksche Waard.

Daar tegenover staan acht lokale jongerenpartijen. In Zandvoort is de generatiestrijd wel heel bijzonder. Vier kandidaten van Jong Zandvoort gaan het opnemen tegen hun ouders. Drie van de vier concurreren met hun ouders die kandidaat zijn voor de Ouderenpartij Zandvoort. De vierde is zoon van een lokale PVV-kandidaat.

Ook in Heerlen kan er worden gestemd op een Jongerenpartij en een Ouderenpartij. Het is daar echter geen familiaire strijd.

In Arnhem (JenO – De Partij voor Jong en Oud) en Heeze-Leende (Partij voor Oud en Jong -PvOJ) probeert men de generatiekloof te overbruggen. Laatstgenoemde had tot voor kort nog een samenwerkingsverband met Groenlinks, maar de komende verkiezingen gaan ze lek hun eigen weg.

De PvOJ doet dat onder de bezielende leiding van de 75-jarige Frans Maas, die in december zijn 25-jarig jubileum als raadslid vierde. In 1996 deed hij aan de gemeenteraadsverkiezingen mee voor het AOV (Algemeen Ouderen Verbond) In juni 1998 richtte hij de PvOJ op. Sinds de herindeling in 1997 zit Frans Maas zonder enige onderbreking in de gemeenteraad.

Foto: Chris Beckett (cc)

Over de mythe van de ontevreden jongeren

, door

ANALYSE - door Matthijs Rooduijn, eerder verschenen op Stuk Rood Vlees.

Afgelopen weekend stond er een mooi maar ook zorgwekkend artikel in de NRC over de staat van de democratie in de wereld. Eén van de redenen waarom er reden tot zorg is: volgens verschillende organisaties die onderzoek doen naar het democratische gehalte van staten gaat het op veel plekken in de wereld de verkeerde kant op. Denk aan landen als Hongarije, Venezuela en Turkije.

In deze blog wil ik ingaan op een andere in het artikel geopperde reden voor bezorgdheid. De lead van het NRC-stuk luidt: “Jongeren, ook in Nederland, zijn negatiever over democratie dan hun ouders. Waar mankeert het aan, en is het tij nog te keren?” Met andere woorden: niet alleen de democratische instituties van sommige landen staan onder druk, ook de steun voor de democratie kalft af. Zelfs in Nederland.

Ik heb goed en slecht nieuws.

Het goede nieuws is dat dit verhaal van de ontevreden jongeren niet klopt. Het slechte nieuws is dat dit verhaal desalniettemin wijdverspreid is, en ook nog steeds verspreid blijft worden.

Het verhaal van de ontevreden jongeren vindt zijn oorsprong in een invloedrijk artikel van de politicologen Roberto Stefan Foa en Yascha Mounk uit 2016. Op pagina 7 schrijven ze:

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Jon S (cc)

Verschil: vertrouwen in de media of mijn media

, door

ONDERZOEK - Wat dit jaar bleef liggen is mooi onderzoek over vertrouwen in (Amerikaanse) media. Het maakt nogal uit of je respondenten vraagt of zij ‘media’ vertrouwen of ‘hun media’. Onderzoek van American Press Institute eerder dit jaar nuanceerde ‘het’ vertrouwen in ‘media’ door ook te vragen naar het vertrouwen in  media dat respondenten daadwerkelijk gebruiken. Consumenten blijken zeer goed in staat om media-kanalen te vinden waar ze wel voldoende vertrouwen in hebben. De resultaten van beide vragen laten steeds een gespleten beeld zien: gaat ‘media’ onderuit, ‘mijn media’ scoort steeds veel hoger (Zie grafiek –  klik voor groter beeld).

© www.americanpressinstitute.org screenshot 2017-12-22-10-27-26-228

Onderuit

De constatering eerder dit jaar is interessant, want het onderscheid tussen media en mijn media is niet gemaakt in onderzoek van bijvoorbeeld het SCP. Daar werd – ook eerder dit jaar – geconstateerd dat het vertrouwen in media door jongeren daalt. Kranten en televisie kregen in 2008 van respondenten van 18-34 jaar een 6,4 en is gedaald naar een 5,5.

Jongeren

Dit beeld van dalend vertrouwen in pers als instituut onder jongeren is nog eens bevestigd door Peter Kanne en Femke van Schelven in hun onderzoek naar “Jongeren en democratie. Onderzoek in opdracht van Vrij Nederland“. (Enschede: I&O Research, januari 2017) dat het SCP aanhaalt. Daar ging het vertrouwen tussen 2007 en 2017 onderuit van 42 naar 28 procent. Dramatische cijfers, maar ook hier geen onderscheid tussen pers en pers die jongeren vooral volgen (en waar ze mogelijk veel meer vertrouwen in hebben).

Foto: Roel Wijnants (cc)

Generatieoorlog op handen?

, door

COLUMN - Vorig weekend bij Nieuwsuur: 50Plus-lijsttrekker Henk Krol in debat met Caesar Bast van de Nationale Jeugdraad. De belangen zijn enorm. Wat zullen we zeggen als we terugkijken op 2016? Is dit het begin van een Pax Pensionata of juist de eerste schermutseling in een generatieoorlog? Twee scenario’s voor een enorm belangenconflict.

“Er dreigt een oorlog tussen de generaties.” Je kunt veel van oud-VVD-leider Hans Wiegel zeggen, maar niet dat hij slecht aanvoelt wat er leeft onder de bevolking. Wiegel pleitte in 2012 in Intermediair voor een Staatscommissie die toekomstperspectieven van jongeren moest evalueren. Daar is alle aanleiding toe, bijvoorbeeld gezien de arbeidsmarkt, studieschulden en de woningmarkt.

Volgens de Britse krant The Guardian, die onderzoek deed in acht Westerse landen, is het voor het eerst in ruim een eeuw dat de financiële positie van jongeren zo sterk is verslechterd in vergelijking met ouderen. Daar komen nog openstaande rekeningen bij, zoals de staatsschuld, stijgende zorgkosten en financiële kosten van milieuproblemen. Die rekeningen worden nu doorgeschoven.

Pensioenstelsel

Daar komt in veel landen nog het pensioenstelsel bij. In veel stelsels betalen werkenden grotendeels de pensioenen. Prima, zolang de groep van gepensioneerden klein is ten opzichte van de groep van werkenden. Omdat in veel Westerse landen voor 1970 beduidend meer kinderen zijn geboren dan erna ontstaat nu een probleem. Bovendien worden we gemiddeld ouder dan werd verwacht.

Waan van de dag

Kwetsbare jongeren worden aan lot over gelaten

, door

70 procent van de gemeenten [heeft] geen zicht […] op deze kwetsbare jongeren. Een kwart van die gemeenten vindt het niet hun taak om de jongeren in beeld te brengen.

Ja, want al die stelselherzieningen waren er immers voor bedoeld dat de hulpverlening “dichterbij de mens zou komen” en wie kan dat beter beoordelen dan je eigen gemeente? 

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Rellende jongeren

, door

Op een bouwplaats in Delft sprak ik gisteren een ingenieur uit Ede. ‘Mijn auto is nog niet in de fik gestoken’, was een van de eerste dingen die hij tegen me zei. De rellende jongeren in zijn woonplaats deden hem verder ook niet veel. Voor de Marokkanen had je de Turken, daarvoor de Molukkers en daar weer voor lieden uit Barneveld en Scherpenzeel. Het was altijd wat.

Hij had wel te doen met zijn burgemeester, die voor de media stoer moest doen, voor het daadwerkelijk sussen van de situatie pragmatisch moest blijven en ergens daartussenin verstrikt was geraakt. Over één ding waren we het meteen eens: als je een theehuis wilt sluiten, doe dat dan midden in de winter, niet in de eerste zomerse week als verveelde jongeren de straat op trekken op zoek naar iets om te doen.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Volgende