Beeldtaal en retorica

Beeldtaal is de overdracht van gedachten waarbij het geschreven woord – geheel of gedeeltelijk – vervangen is door beeld. In de maanden augustus en september publiceert Willem Visser (beeldend kunstenaar, psycholoog en tekstschrijver) op zaterdagochtend artikelen over beeldtaal aan de hand van voorbeelden uit kunst, psychologie en alledaagse waarneming. Bij retorica denken we meestal aan het gesproken of geschreven woord. Maar beeldtaal kan ook retorisch gebruikt worden; het gaat dan om visuele overtuigingskracht. Daarbij spelen geloofwaardigheid, emotie en logica een rol. Politici en beeldretorica Politiek is doortrokken van retorica, al was het maar omdat politici geloofwaardig en betrouwbaar willen overkomen. Dat neemt niet weg dat ze soms een wat moeizame (of moet ik zeggen: creatieve?) relatie hebben tot de waarheid. Ze willen mensen ook aanspreken op emotioneel niveau: ‘zie eens hoe aardig, grappig of slagvaardig ik ben.’ Verder moet de potentiële kiezer de boodschap meekrijgen die behalve op emotie, ook een beroep doet op de logica: de politicus zegt een oplossing te hebben voor de problemen van de kiezer. Met beelden is het moeilijk ingewikkelde verhalen te vertellen, maar ze leveren wel een belangrijke bijdrage aan de beeldvorming (image - imago). 

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Van Repin tot RTL

In historisch perspectief verschijnen de nieuwste dieptepunten van de commerciële televisie ineens in een heel ander licht.

De Wolgaslepers is een bekend schilderij van de beroemde Russische schilder Ilja Repin (1844-1930). Daarop is een groep armoedige mensen te zien die schepen met enkel hun eigen lichaamskracht over de Wolga slepen. Repin heeft er van 1870 –1873 aan gewerkt. Hij was eerst een iets andere opzet van plan, maar week daar later weer van af. Bijzonder veel aandacht heeft hij verder aan de hoofden van de slepers besteed. Elk hoofd is een verhaal op zich. Repin heeft veel moeite gedaan om de goede modellen te vinden en in werkelijkheid zijn het niet allemaal slepers, er zit ook een dominee en een kunstschilder tussen. Het bijzondere is dat elk van de slepers zijn eigen unieke persoonlijkheid heeft.

Het schilderij werd dan ook geroemd om zijn respectvolle manier waarmee naar de slepers wordt gekeken. Repin geeft hun ondanks hun armoede en lage sociale status waardigheid. In eerdere jaren gebeurde iets dergelijks nog niet zo vaak in de kunst, toen lag de focus meer op welgestelden en werd naar de lage sociale klasse van bijvoorbeeld de Wolgaslepers  niet omgekeken. In de tijd van Repin en later daarentegen wel, in een nieuwe kunststroming die realisme wordt genoemd en waar Repin een vertegenwoordiger van is. Een bekende Nederlandse realist is overigens Herman Heijermans met Op Hoop Van Zegen (1900), die van “De vis wordt duur betaald”.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.