Steeds meer politici en belangenverenigingen roepen om een ‘nationaal herstelplan’. Dit suggereert dat de huidige crisis plotseling zaken heeft geschaad die ook gemakkelijk hersteld kunnen worden. Koen Frenken (hoogleraar Innovation Studies aan het Copernicus Institute of Sustainable Development van de Universiteit Utrecht) ziet dat anders: het zijn vooral structurele ongelijkheden die door de coronacrisis groter werden. Om die aan te pakken zijn geen herstelplannen, maar hervormingen nodig. De eerste ongelijkheid die door de crisis sterk toenam, is de scheefgroei op de arbeidsmarkt tussen vast en flex: een afnemend aandeel van vast heeft een grote mate van zekerheid van werk, inkomen en pensioen, terwijl een toenemend aandeel van flex een onzeker bestaan kent. Deze scheidslijn is niet enkel economisch, maar ook sociaal, omdat flex veel vaker voorkomt onder vrouwen, migranten en laagopgeleiden. Het is duidelijk dat juist in de flex-groep de zekerheid van werk en inkomen sterk is afgenomen tijdens de crisis, en dat de steunmaatregelen voor deze groep niet altijd soelaas bieden. Door onlineplatformen en vastgoed groeien verschillen De tweede ongelijkheid betreft het grootbedrijf en kleine ondernemers. Een kleine groep van platformbedrijven (Microsoft, Amazon, Uber) groeide de afgelopen decennia sterk in omvang en winstgevendheid, zonder belasting af te dragen in de landen waar ze actief zijn. Daarmee samenhangend werd een steeds grotere groep van kleine bedrijven en zelfstandigen (in retail, reisbranche, taxi, media, uitgeverij) afhankelijk van deze platformen, met dalende inkomsten (en lonen) van dien. Daarnaast heeft de concentratie van vermogen uit vastgoed bij een klein deel van de bevolking jonge woningzoekenden sterk op afstand gezet en de tweedeling in steden (tussen wijken) en in het land (tussen Randstad en krimpgebieden) versterkt. Platformen en vastgoed kunnen heel verschillend lijken – de een zeer technologisch en de ander heel traditioneel –, maar hebben gemeen dat eigenaren ‘slapend rijk’ worden vanwege ‘rents’ die ontstaan doordat digitale en fysieke ruimte steeds meer in private handen is gekomen. De coronacrisis heeft deze ongelijkheden versterkt, aangezien onlineplatformen hun omzet snel zagen groeien en vastgoed weer in waarde is gestegen in het afgelopen jaar. Toekomstige generaties betalen rekening van nu De derde ongelijkheid is die tussen huidige en toekomstige generaties. Grosso modo zijn de milieuproblemen de afgelopen decennia nauwelijks aangepakt (afval, uitstoot, files) of soms zelf verergerd door overheidsbeleid (mainportbeleid, subsidie fossiele industrie, verhoging melkproductie). Tijdens de coronacrisis verminderde weliswaar tijdelijk broeikasgassen en files, maar wezenlijke aandacht voor het milieuvraagstuk was er niet. Dit is des te opvallender nu wetenschappers aangeven dat pandemie en milieuproblemen samenhangen, en in de toekomst pandemieën vaker zouden kunnen voorkomen. Daarnaast is er ook een letterlijke rekening doorgeschoven naar de volgende generatie: de staatsschuld is plots opgelopen vanwege alle compensatiemaatregelen en daar bovenop komen nog de oplopende kosten van vergrijzing en klimaatverandering. Of die schuld ooit afgelost moet worden is een macro-economisch vraagstuk dat niet duidelijk is. In ieder geval bestaat er een groot risico dat een volgende generatie, bij plots oplopende rente, opeens de rekening krijgt gepresenteerd voor publieke (en hun private) schulden – zonder dat milieuproblemen zijn opgelost. We vertrouwden op bestaande kennis en instituties De coronacrisis is een stresstest geweest voor onze maatschappelijke instituties. Ik durf de stelling aan dat we tijdens de crisis vooral uit bestaande kennis hebben geput en de bestaande instituties hun werk hebben laten doen. Ik zie geen enkele innovatie van betekenis die uit crisis is voortgekomen, behalve dan natuurlijk de vaccins die de farmaceutische industrie in rap tempo heeft ontwikkeld. Tekenend is dat de ICT-sector die zichzelf altijd prijst om haar innovatie en ondernemerschap, geen rol van betekenis heeft gespeeld in de bestrijding van corona. Zo is de corona-app mislukt, zoals sceptici al voorspelden. Als samenleving hebben we vertrouwd op bekende lowtech oplossingen (mondkapjes, zeep), gedragsaanpassingen (1,5 meter, quarantaine) en generieke verboden (winkelsluiting, avondklok) om verspreiding tegen te gaan – en met succes. Daarnaast is er een appèl gedaan op de eigen verantwoordelijk van burgers. Gezien het uitblijven van onbeheersbare situaties op de ic’s en alarmerende dodenaantallen zoals in sommige andere landen, kan je concluderen dat de bestaande instituties op korte termijn goed hebben gefunctioneerd, en dat dit is bereikt op basis van reeds bestaande inzichten en praktijken. Toch zijn er ook positieve ontwikkelingen voor de toekomst Wel zouden er kiemen van maatschappelijke vernieuwing kunnen zijn ontstaan voor de lange termijn. Ik zie twee zaken als positieve ontwikkelingen voor de toekomst. Het vertrouwen van burgers in overheden is de afgelopen decennia gedaald (bankencrisis, stikstofcrisis, toeslagenaffaire, allerhande corruptiezaken). Tegelijkertijd wantrouwde de overheid al langer de burger: het paradigma van de ‘calculerende burger’ had de overheid en haar diensten tot voor kort in de greep, met institutioneel racisme als recent dieptepunt. Hoewel de coronacrisis het wantrouwen in de wetenschap en overheid bij sommige burgers heeft versterkt (corona-ontkenners, antivax movement), heeft de crisis mijns inziens vooral laten zien dat de grote meerderheid van de bevolking vertrouwen heeft in wetenschap en overheid. Zij hield zich dan ook aan de meeste maatregelen. De overheid leunde sterk op die eigen verantwoordelijkheid van burgers en het improvisatievermogen van professionals in de zorg, het onderwijs en politie. Wederzijds vertrouwen tussen overheid en burgers bestaat dus wel degelijk, maar is broos. De crisis geeft dus enige hoop op een verder herstel van de band tussen burgers en overheid, en de het maatschappelijk middenveld daartussen (vakbonden, werkgeversorganisaties, burgerbewegingen, ngo’s). Veel mensen hebben ervaring opgedaan met thuiswerken en afstandsonderwijs. Dit kan verder worden versterkt om (piek)belasting van autowegen en spoorwegen tegen te gaan en een alternatief te bieden voor de vele zakenreizen vanuit Schiphol. Wel dienen zich nieuwe vragen aan omtrent de platformen die thuiswerken en afstandsonderwijs mogelijk maken. Gezien de vele publieke waarden die in het geding zijn (monopolie, privacy, veiligheid, arbeidsomstandigheden) zou het wenselijk zijn dat er, net zoals voor wegen en spoorwegen, een publieke infrastructuur komt voor onlineplatformen of ten minste stevige publieke waarborgen die aan private partijen kunnen worden opgelegd (de Europese Commissie zet al stappen in deze richting). Hervormingen nodig om kracht van burgers ten volle te benutten De crisis heeft laten zien dat burgers en professionals verantwoordelijkheid nemen en daarmee als een volwaardige partner van een ambitieuze overheid kunnen optreden, in plaats van als klant van overheidsdiensten zoals in het neoliberale denken. Nu burgers het vertrouwen hebben herwonnen van de overheid, is het tijd om burgers ook meer inspraak en vrijheid te geven. De kracht van burgers is al langer zichtbaar in burgerbewegingen, coöperaties en zelforganisaties bij duurzame energie, huizenbouw, autoluwe wijken, mantelzorg, vluchtelingenwerk en ouderkind-crèches. De overheid moet de vrijwillige inzet van burgers koesteren en ruim baan moet geven. Initiatieven worden helaas te vaak gedwarsboomd door regelgeving of bestaande belangen. Institutionele hervormingen zijn nodig om de kracht van burgers en hun organisaties ten volle te benutten. De commissie Brenninkmeijer gaf in maart 2021 al een goede aanzet tot zulke hervormingen. Alleen met burgerparticipatie zal de samenleving de drie grote uitdagingen van groeiende ongelijkheden, mondiale opwarming en de vergrijzing het hoofd kunnen bieden. Niet economische groei, maar mate van welzijn bepaalt Daarnaast zou de polder haar historische rol weer ambitieuzer moeten oppakken en met een samenhangend pakket voor structurele hervormingen moeten komen langs twee lijnen: (a) een simpel belastingstelsel met een lagere belasting op arbeid en onderwijs en een hogere belasting op vermogen en milieuvervuiling en (b) meer autonomie voor alle werkenden door fysieke werkplek en sociale zekerheid los te koppelen van het werknemer-werkgever contract. Zo wordt het nieuwe werken institutioneel ondersteund en geborgd met zekerheden zowel voor vast werk als voor flexwerk. De notie van brede welvaart die nu door sociale partners en ministeries wordt omarmd, is hierbij erg behulpzaam omdat maatregelen dan niet langer in termen van economische groei, maar langs de as van welzijn worden geëvalueerd. De commissie Borstlap gaf in januari 2020 al een eerste aanzet, die verder uitgebreid moet worden met maatregelen die thuiswerken, kinderopvang en mantelzorg ondersteunen, vermogen, spits-rijden en milieuvervuiling meer belasten, en de perverse prikkels voor leaseauto en vliegverkeer wegnemen. Dit artikel verscheen eerder op Sociale Vraagstukken. Koen Frenken is hoogleraar Innovation Studies aan het Copernicus Institute of Sustainable Development van de Universiteit Utrecht
Volgens Jesse Frederik in de Groene
(..) De kwaal van de hele Griekenland-discussie. Clichés alom. Grieken zijn lui, ze werken maar 2037 uur per jaar, terwijl die noeste Duitse arbeiders maar liefst 1388 uur maken. Ze gaan te vroeg met pensioen, gemiddeld met 61,9 jaar, 0,2 jaar eerder dan in Duitsland. En ze kennen een veel te grote overheidssector, 8,6 procent van de werkenden is in overheidsdienst, in Duitsland is dat maar 11,1 procent.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
OPINIE - Het woord ‘hervormingen’ is geen neutraal woord, maar een ideologisch geladen term die de bedoeling heeft ons denken een bepaalde richting in te sturen.
De Duitse regering bereidt zich alvast voor op de Grexit, lezen we hier. In dit bericht treffen we tevens de volgende zin aan:
Als de linkse partij Syriza in Griekenland de macht krijgt en hervormingen niet doorvoert, kan Duitsland ervoor kiezen de geplande 10 miljard euro aan hulpgeld niet over te maken aan de Grieken.
Geen woord over het feit dat de reeds doorgevoerde ‘hervormingen’ de ellende in Griekenland alleen maar hebben vergroot – zonder reëel perspectief op verbetering.
Opvallend: normaal gesproken heeft het woord ‘hervormingen’ een positieve connotatie en wordt doorgaans niet gebruikt om maatregelen mee aan te duiden die ons contraproductief lijken.
Nog erger: het woord ‘hervormingen’ werkt verhullend. Want voor wat er concreet gebeurt, hebben we veel preciezere woorden, zoals: ‘bezuinigingen’, ‘lastenverzwaringen’ (voor burgers, niet voor grote bedrijven) en ‘afbouwen van werknemersrechten’.
Met andere woorden ‘hervormingen’ is – in deze context – geen neutraal woord, maar een ideologisch geladen term die de bedoeling heeft ons denken een bepaalde richting in te sturen.
Dat wordt nog veel duidelijker als we kijken naar het geval Frankrijk. Frankrijk is de zieke man van Europa die de ‘hervormingen’ dringend moet versnellen.
ELDERS - Ik houd om heel veel redenen van Engeland. Literatuur, taal. Bewustzijn van het archeologisch en cultuurhistorisch erfgoed. De diepe wortels van de wetenschap, rock en pop, wereldtelevisie, humor.
Maar het politieke systeem is ruk. Het districtenstelsel zorgt er voor dat je met 20-25% van de stemmen een bijna absolute macht hebt. Heel veel mensen worden niet gehoord en voelen zich niet vertegenwoordigd.
De representanten van het grote geld zijn dat wel, 16% van de peers heeft betaalde banden met de financial services industry (banken, hedgefunds, verzekeraars, aandelenmakelaars), een veel hoger aantal onbetaalde banden en natuurlijk directe belangen gezien het beheren van hun eigen vermogens.
Want vermogend zijn de heren (en enkele dame) wel. En dat laat zich zien in de politieke besluitvorming: een Russische Oligarch in Londen met een ‘property‘ van 130 miljoen pond betaalde £ 1353,48 aan lokale belastingen, terwijl een gezin in een goedkoop huis in de industriestad Blackburn in Noord Engeland £ 3001,72 kwijt blijkt te zijn. De universiteiten zijn bijna alleen nog maar toegankelijk als je een enorme zak geld hebt (of je enorm in de schulden steekt).
Het toppunt van het archaïsche politieke karakter is uiteraard het House of Lords (het Hogerhuis). Voorheen vrijwel uitsluitend bevolkt door adel, onverkozen en voor het leven. Daarnaast kerkelijke afgevaardigden en inmiddels steeds meer politieke benoemingen. Die laatste dan officieel op voordracht van de Kroon. Veelal bestaat het Hogerhuis uit hele oude oergrijze blanke mannen met archaïsche politieke denkbeelden (voor zover ze wakker zijn).
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Is [de eurocrisis] voorbij, zoals minister Dijsselbloem verkondigde? Wel in Wassenaar, niet in het Laakkwartier of in Thessaloniki. Nog altijd zit 1 op de 12 Nederlanders zonder baan. In Griekenland is dat 1 op 4. Een sociaal drama, maar ook politiek dynamiet onder de muntunie. Zolang de EU wel begrotingsdiscipline afdwingt maar geen halt toeroept aan belastingontwijkers, wel hervormingen eist maar geen investeringen aanjaagt, is de euro niet in veilige haven.
Vorige week betoogden Timor El-Dardiry en ik op de site van de Volkskrant dat we eigenlijk af zouden moeten van de belasting op arbeid, ten faveure van een progressieve belasting op consumptie. De redenering is simpel: arbeid zou je niet moeten willen belasten, en consumptie van statusgoederen – want die zou worden geraakt – kun je wél belasten, omdat dat uiteindelijk de sociale rangorde in tact laat. Daarbij zou zo’n consumptietaks goed zijn voor het milieu en de financiele armslag van huishoudens, zwartsparen tegengaan en – belangrijk – progressiever zijn dan de BTW.
Michiel Hennink, politicoloog (in spé), schreef gisteren op vk.nl dat hij het enthousiasme voor dit plan van ons, maar ook van The Economist, niet begreep. De taks zou namelijk moeilijk te innen zijn en sowieos weinig opleveren, maar het zou ook niet duurzaam zijn, slecht voor de economie en de statuszucht van de moderne mens niet veranderen. Toch even een reactie, en hopelijk een voortzetting van de discussie.
Hennink denkt dat, als we ons in ons plan slechts op de groep ‘exorbitant rijke consumenten’ willen richten, het niks oplevert en dat de taks dus noodgedwongen de ‘ gewone’ burger met een ordinaire lastenverzwaring opzadelt. Maar wij willen juist géén lastenverzwaring: de consumptietaks moet de belasting op arbeid vervangen, en zal in oplopende schijven worden geïnd.
Nieuwe politieke initiatieven hebben bij voorbaat mijn sympathie. Vooral omdat ze de belofte van politieke slapstick in zich dragen: een nieuwe binnenkomer die zijn entree maakt door de deur in het gezicht van een ontgoocheld ronddolende middenpartij te slaan.
De Generationele 500 werd in 100 uur voorbereid, waarna het plan in Buitenhof werd gepresenteerd. Helaas is nog veel sneller te doorzien waarom het initiatief niet meer dan theater zal opleveren.
Dat zit hem in de strategie die ze willen gebruiken. Die 500 staat voor het aantal jongeren dat lid moet worden gemaakt van de grote middenpartijen – PvdA, CDA en VVD. Ze willen die partijen van binnenuit veranderen en hebben daarvoor een heel praktisch plan. Op congressen worden, middels leden die stemmen, besluiten genomen over het programma en de koers van een partij. Indien die jongeren zich daar nu en masse vertonen, kunnen ze grote invloed uitoefenen op de uitkomsten van die stemmingen. Bovendien kunnen ze zelf ook moties voordragen waarover gestemd kan worden. Congressen worden gemiddeld door zo’n 1000 man bezocht. Met zo’n 500 man kun je dus een kleine coup plegen en het programma naar je hand zetten. Dat is het idee, best een mooi plan.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
We moeten keihard doorgaan met het hervormen van Nederland. Ook daar gaan deze verkiezingen over. We moeten koers houden en doorzetten naar een vrijer, veiliger en welvarender Nederland en dat begint in je eigen gemeente.
Mark Rutte tijdens de landelijke aftrap van de verkiezingscampagne van de VVD in Rotterdam.
Na een lange afwezigheid is de Quote du jour weer terug!
Er is al veel gezegd over de Costa Concordia; de ramp is bijna uitgegroeid tot een symbolische gebeurtenis waarbij het “oude” Italië op de klippen loopt en het “nieuwe” Italië – in de vorm van de commandant van de kustwacht – ingrijpt. Schettino als Berlusconi dus, en De Falco als Mario Monti. De vergelijking dringt zich inderdaad op, geholpen door de media die in de nabijheid van de kapitein ook al een raadselachtige jonge vrouw hebben gevonden. Wat nog ontbreekt, is bunga-bunga. Gefundenes Fressen voor de Italiaanse media.
Het is natuurlijk lekker om te geloven in zo’n catharsis maar in dit land leven zo enorm veel Schettino’s dat dat zo’n vaart niet zal lopen. Ik kijk naar de trieste restanten van het cruiseschip en zie een ander, typisch Italiaans probleem.
Rondom het schip zijn, naast inmiddels de bergers van Smit, mensen bezig van de kustwacht, de brandweer, de landmacht, de marine, de politie, de carabinieri en de Guardia di Finanza. Ze hebben allemaal hun eigen duikers, hun eigen boten en hun eigen helikopters. Het zou me helemaal niet verbazen als zelfs het Corpo Forestale – de boswachterij, zeg maar – een heli in de lucht heeft boven de haven van Giglio.
POLITIEK – Jongerenclub gaat middenpartijen infiltreren om politieke agenda’s van binnenuit te hervormen. G500 staat voor ‘generationele beweging van 500 open, frisse verantwoordelijke jongeren tot ongeveer 35 jaar’. Het initiatief is nog een paar dagen oud, maar er is al een website. De Buitenhof uitzending waarin G500 werd gelanceerd treft u na de doorklik:
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
