Taal als politiek instrument

Gebruiken politici en ambtenaren expres onnavolgbare zinsconstructies en nietszeggend taalgebruik, om plannen in nevelen te hullen? Het is tijd om George Orwell er weer eens op na te slaan. En dan niet het vanwege de Snowden-affaire veel aangehaalde 1984, maar zijn essay ‘Politics and the English language’. Wie dat stuk heeft gelezen, durft amper nog te schrijven, zo genadeloos fileert Orwell belabberde schrijfstijlen. Orwell ziet taal als een instrument, niet als iets dat toevallig ontstaat en zelfstandig vrolijk voortwoekert. Het verval van de taal heeft politieke oorzaken en is niet alleen te wijten aan wanpresteren van schrijvers. Orwell schrijft: 'De taal wordt lelijk en onnauwkeurig omdat onze gedachten dwaas zijn, maar de slordigheid van onze taal maakt het ons gemakkelijker om dwaze gedachten te hebben.' Ik moest eraan denken toen ik van de week de begrotingen van buitenlandse zaken las. De eerder dit jaar gepubliceerde mensenrechtenbrief van minister Timmermans deed in sommige alinea’s denken aan een mooi essay. Dat leest fijn: je krijgt de indruk dat iemand nagedacht heeft over wat hij op papier zet en jou als lezer serieus neemt. Over de begroting buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking hebben ongetwijfeld veel mensen nagedacht. Maar geen van hen kan hebben gedacht dat iemand hun tekst echt zou lezen.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Shirley de Jong (cc)

Quo vaditis populares?

, door

OPINIE - Een (verlate) analyse van de verkiezingsuitslag en een pleidooi voor een nieuwe linkse boodschap.

Goede literatuur zegt soms meer in een paar regels (en doet dat beeldender) dan paginalange analyses ooit zouden kunnen. Zo ook de volgende passage uit George Orwells Coming Up for Air (p. 13 van de recente Penguineditie), waar de protagonist George Bowling, een vijfenveertigjarige verkoper van verzekeringen in bezit van vrouw, kinderen, kunstgebit en een huis op afbetaling, het volgende opmerkt:

Merely because of the illusion that we own our houses and have what’s called ‘a stake in the country’, we poor saps […] are turned into [the property developer’s] devoted slaves for ever. We’re all respectable householders – that’s to say Tories, yes-men and bumsuckers. Daren’t kill the goose that lays the gilded eggs! And the fact that actually we aren’t householders, that we’re all in the middle of paying for our houses and eaten up with the ghastly fear that something might happen before we made the last payment, merely increases the effect. We’re all bought, and what’s more we’re bought with our own money. Every one of those poor downtrodden bastards, sweating his guts out to pay twice the proper price for a brick dolls’ house that’s called Belle Vue because there’s no view and the bell doesn’t ring – every one of those poor suckers would die on the field of battle to save his country from Bolshevism.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Waan van de dag

‘The Genius of George Orwell’

, door

RECENSIE - Jeremy Paxman publiceerde afgelopen 21 januari (Orwells sterfdag in 1950) een uitmuntende lofzang op George Orwells non-fictiewerk. In de lead en een notendop:

If you want to learn how to write non-fiction, Orwell is your man. He may be known worldwide for his last two novels, Animal Farm and Nineteen Eighty-Four. But, for me, his best work is his essays.

Heel erg amen.

Het grootste gedeelte van Orwells werk (ook non-fictie) is trouwens, naast in de bekende winkels, ook (o.a.) hier, hier, hier en hier beschikbaar gemaakt. (Lees dat. Allemaal!)

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Waan van de dag

‘De afschaffing van werk’

, door

LONGREAD/ESSAY

A slave, Marcus Cato said, should be working when he is not sleeping. It does not matter whether his work is needed or not, he must work, because work in itself is good — for slaves, at least. This sentiment still survives, and it has piled up mountains of useless drudgery.

— wéér die George Orwell

Geloof het of niet, maar sommige mensen denken nog steeds dat het slecht voor onze welvaart zou zijn als we minder gaan werken. In de discussie over het basisinkomen hoor je mensen bijvoorbeeld wel eens de zorg uiten over de mogelijkheid dat, als mensen voor hun bestaan niet meer afhankelijk zijn van een baan, ze dan minder of helemaal niet meer gaan werken … dat daardoor de productie niet op het huidige niveau blijft, en dat dáárdoor ons welvaartsniveau zal kelderen.

Waan van de dag

Orwells recensie van Churchills memoires

, door

Vandaag is het precies vijftig jaar geleden dat Winston Churchill in 1965 overleed.

Bijna zestien jaar daarvoor, in mei 1949, verscheen een recensie van (het tweede deel van) Churchills memoires over de Tweede Wereldoorlog, Their Finest Hour. De auteur was een inmiddels bedlegerige George Orwell, en deze bespreking van Churchills memoires zou het laatste stuk van zijn hand blijken dat ooit gepubliceerd werd. Dit is dus, in zekere zin, de laatste alinea van Orwells carrière:

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende