Kunst op Zondag | De Franken

Ik toonde vorige keer vier kunstvoorwerpen die illustreerden dat de Lage Landen een economische en politieke krachtcentrale kunnen zijn. Nooit was dat duidelijker dan in de tijd na de desintegratie van het Romeinse Rijk, toen de Franken vanuit de huidige Benelux het land onderwierpen dat naar ze is vernoemd. In de Nederlandse geschiedeniscanon komen de Franken er (anders dan in België, Duitsland en Frankrijk) wat bekaaid vanaf. Toch zijn de Franken – en meer in het algemeen de cultuur van de zesde tot en met achtste eeuw – de moeite waard, zoals ik vandaag wil tonen. Het heeft geen zin te ontkennen dat de Franken een krijgslustig volkje waren, dus ik begin met wat wapens. Wapens die er precies hetzelfde uitgezien zouden hebben als ze waren gedragen door hun buurvolken. Zo is deze helm, die te zien is in Burg Linn in Krefeld, een betrekkelijk standaardmodel. Wel is ze erg mooi, zodat men wel aanneemt dat het gaat om een vorstengraf.

Door: Foto: Broche uit Dorestad copyright ok. Gecheckt 26-11-2022
Foto: Aken, grafkerk van Karel de Grote, Eigen foto Jona Lendering copyright ok. Gecheckt 08-11-2022

Kunst op Zondag | Supermacht Benelux

Als er één gebied ter wereld is waar het goed wonen is, is het Noordwest-Europa. De delta’s van de Rijn, Maas en Schelde ontsluiten een achterland dat zich uitstrekt tot diep in Frankrijk en tot voorbij Duitsland. Langs de corridor van Rijn en Rhône kan bovendien handel worden gedreven met het Middellandse Zee-gebied. De zeehavens, die West-Europa verbinden met de oceanen, zijn al eeuwenlang economische krachtcentrales: Rotterdam en Antwerpen, Brugge en Dordrecht, Tiel en Dorestad.

Voeg toe: de agrarische weelde van de lössgronden langs de Maas, de mineralen van de Ardennen en de winsten uit de stedelijke nijverheid. Dan weet je dat er voor welvaart altijd een basis zal zijn in de Lage landen. Als er dan ook nog goede soldaten zijn, zoals in de zeventiende eeuw, staat zelfs weinig een machtsontplooiing in de weg. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was echter niet de eerste die deze mogelijkheden uitbuitte.

De eerste die vanuit de Lage Landen de macht greep, was de Romein Vitellius, die in het jaar 69 in Keulen werd uitgeroepen tot keizer en met een strijdmacht van Romeinse legionairs en Bataafse bondgenoten oprukte naar Rome. De combinatie van militaire en economische macht stond garant voor succes. Hij had echter de domme pech dat zijn rivaal Vespasianus net wat meer troepen op de been kon brengen en dat de Bataven daarmee gemene zaak maakten.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Kritische inbreng

Ik heb een kritische inbreng ingeleverd, kritischer dan die van andere partijen in de Eerste Kamer.

CDA(!!!)-senator Hans Franken heeft zo zijn twijfels bij de nieuwe wet die de opslag van internet- en telefoongegevens voor 12 maanden verplicht stelt. De Eerste Kamer gaat o.a. nu een hoorzitting met experts houden

Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Willibrordus

ACHTERGROND - In het jaar 384 overleed in Maastricht Servatius, die tot kort daarvoor als bisschop had geresideerd in Tongeren. Veel meer weten we eigenlijk niet over de man, wiens leven vooral bekend is uit latere legenden. In elk geval is zeker dat er christelijke gemeenschappen waren in de twee genoemde Romeinse steden. Uit Nijmegen is er nog een haarspeld met een Christusmonogram, die erop wijst dat er ook aan de Waal christenen leefden. Dat was zo’n beetje al het bewijs voor de aanwezigheid van het christendom in de Lage Landen.

De val van Rome

Een generatie na de dood van Servatius viel het Romeinse rijksbestuur in onze contreien weg. De macht kwam in handen van de laatste garnizoenscommandanten, die stonden aan het hoofd van plaatselijke gerekruteerde legertjes. Nu was de plaatselijke bevolking aan het begin van de vijfde eeuw niet meer wat ze voordien was geweest: in 355 waren groepen Frankische immigranten vanuit het huidige Drenthe, Gelderland en Overijssel het Romeinse Rijk binnengetrokken, waar generaal Julianus hun land in het huidige Brabant had toegewezen en had geëist dat ze zouden dienen in de legers. Toen het Romeinse staatsapparaat rond 410 desintegreerde – de onlangs gevonden munten uit het Limburgse Echt werpen enig licht op deze gebeurtenis – kwam de macht dus in handen van mannen met Frankische (over)grootouders. Als de nieuwe heersers christelijk zijn geweest, zal het niet diep hebben gezeten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Franken wint Minnesota

Amerikaanse vlag (Foto: Arnoud Boer)

Na een acht maanden durend juridisch gevecht is eindelijk de laatste uitslag van de Amerikaanse Senaatsverkiezingen binnen: oud-komiek Al Franken heeft zittend Senator Norm ‘goedkoop apartementje‘ Coleman verslagen. Het Hooggerechtshof van de staat besloot unaniem dat er geen reden was de uitslag nog verder te betwisten. Coleman heeft daarop zijn verlies erkend, zodat Franken benoemd kan worden.

Langdurige juridische strijd
Coleman had heel lang zijn best gedaan om de uitslag in twijfel te trekken door te wijzen op vermeende ongerechtigheden bij het tellen van de stemmen. Het verschil in stemmen was namelijk beperkt tot maar een paar honderd, zodat een kleine wijziging in het toewijzen van de stemmen de uitslag al had kunnen doen kantelen en in dit soort krappe verkiezingen ontstaat altijd discussie welke stemmen geteld mogen worden.

Als de uitslag erg dicht bij elkaar ligt, vindt volgens de kieswet van Minnesota automatisch een hertelling plaats. Hierbij worden ook stemblijetten gescreend op de intentie van de kiezer. Als iemand bijvoorbeeld niet netjes een kruisje heeft gezet, maar bijvoorbeeld van alles heeft doorgekrast en vervolgens Koolman in de marge heeft geschreven zou je kunnen afleiden dat de stemmer Coleman wilde kiezen. Zoals je begrijpt, levert dat altijd grijze gebieden op, en dus ook voldoende aangrijpingspunten om lang door te gaan met rechtzaken aanspannen tegen de interpretatie van verkiezingsbiljetten. Om de conflicten nog een beetje binnen de perken te houden zijn beide campagnes overigens betrokken bij de hertelling. Bij twijfelachtige biljetten werden waarnemers van beide campagnes om hun mening gevraagd, zodat biljetten waar beiden het over eens waren in ieder geval geen deel meer zouden uitmaken van eventuele procedures.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.