francis bacon Archives

Kunst op Zondag| Tentegenovertoonstelling

12 november 2017 , 08:00 , door P.J. Cokema

Sinds 2012 is in het Haagse Gemeentenmuseum de doorlopende tentoonstelling ´Ontdek het moderne´ te zien. Het grappige aan de tentoonstelling is dat de moderne kunst niet in een historisch chronologisch overzicht wordt gepresenteerd, maar dat kunstwerken van verschillende tijden en stromingen in vijf thema´s bij elkaar zijn gezet.

Eeen ideetje van museumdirecteur Benno Tempel, die ook het gelijknamige boek er bij schreef. Benno Tempel wil zo dwarsverbanden zichtbaar maken, maar zonder dat boek er bij zie je sommige van die verbanden niet meteen. Eén van die thema’s is ‘stilstand en beweging’. Hier worden Mondriaan, impressionisten, urbanisatie, het Hollandse platteland en de Haagse School bij elkaar gebracht. Kort door de bocht samengevat: reizende kunstenaars in een veranderende wereld.

Maar zie je dat er van af als je langs de kunstwerken loopt? Nee, daarvoor zijn ze te verschillend. Dat er dwarsverbanden, zelfs overeenkomsten te vemoeden zijn valt pas op bij kunstwerken waarbij enige gelijkenis meteen opvalt.

Dat is het geval bij de sculptuur Into One-Another II To P.P.P. van Berlinde De Bruyckere, dat midden in het Francis Bacon-zaaltje is neer gezet. Het lijkt wel of Berlinde De Bruyckere schatplichtig is aan Bacon’s ‘Seated figure’ en ‘Paralytic Child Walking on All Fours (from Muybridge)’.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Foto: damian entwistle (cc)

Oorlog en genialiteit

2 juni 2016 , 14:00 , door Marcel Hulspas

RECENSIE - Wanneer ontstond de moderne wetenschap? Een onmogelijk te beantwoorden vraag, uiteraard. Wat is ‘modern’? Zo’n beetje elk punt komt in aanmerking, vanaf de presocratische filosofen tot aan Einsteins Wonderjaar 1905.

Maar als het gaat om de geboorte van de wetenschappelijke methode, en van de wetenschap als georganiseerd bedrijf, dan komt de zeventiende eeuw toch naar voren als het beslissende tijdvak.

In die tijd beginnen wetenschappers (dat woord dateert overigens pas van begin 19e eeuw) systematisch na te denken over het samenspel van waarneming, theorie en experiment. De belangrijkste exponent van dit denken was Francis Bacon en zijn Novum Organum (1620).

Dezelfde Bacon was ook een hartstochtelijk pleitbezorger van wetenschappelijke samenwerking. Wetenschappers moesten geen éénpitters zijn, opgesloten op hun studeerkamer, jaloers op elkaars ideeën en vondsten, maar juist in alle openheid hun gegevens uitwisselen en elkaar zo stimuleren. Bacon geldt dan ook als de geestelijke vader van de eerste wetenschappelijke academies in Europa.

Maar er waren in die tijd nog veel meer geniën, zo wil A.C. Grayling ons duidelijk maken. Zijn boek heet niet voor niets ‘De tijd van het genie‘.

Inadequate uitwerking

De geboorte van de wetenschap hing samen met een complete transformatie van het wereldbeeld, met enerzijds de doorbraak van het Copernicaanse systeem (met dank aan Galileo Galileï) en anderzijds de ontdekking van de bloedsomloop door William Harvey. En dan waren er natuurlijk nog René Descartes en Isaac Newton, met hun concurrerende visies op de kosmos. Zij zorgden ervoor dat twee zeer voorname wetenschappen met een eerbiedwaardige ouderdom – de astronomie en de geneeskunde – in een volledig andere richting werden gebogen.

Foto: Martin Beek (cc)

Kunst op Zondag | Francis Bacon

16 februari 2014 , 08:00 , door P.J. Cokema

Schokkend. Wreed. Angstaanjagend. Gruwelijk. Of gewoon mooi?

De schilderijen van Francis Bacon worden zelden ‘gewoon mooi’ gevonden. De anekdote gaat dat de Britse ex-premier Margareth Thatcher hem typeerde als “that man who paints those dreadful pictures”. Thatcher’s kwalificatie moet je in haar perspectief zien. Ze vond alles en iedereen verschrikkelijk, behalve zichzelf.

Francis Bacon heeft nooit een portret van Thatcher gemaakt, maar zou hij het gedaan hebben dan zou ze waarschijnlijk tot op het bot toe druipend van het bloed zijn afgebeeld.

Studie van Thatcher, vrij naar Francis Bacon.

Waarom vandaag Francis Bacon? Op 21 februari is in de Nieuwe Kerk te Amsterdam het drieluik In Memory of George Dyer (1971) te zien. En van 12 april tot en met 24 augustus 2014 wordt in het Noordbrabants Museum in Den Bosch grafisch werk van Bacon tentoongesteld. Een goede gelegenheid om zelf van dichtbij te bekijken wat je van zijn werk vind.

Bacon was geïnspireerd door de verschrikkingen die mensen konden aanrichten en tevens door het simpele feit dat alles een keer dood gaat. Op de vraag waarom hij mensen zo wreed afbeeldde, antwoordde hij dat een roos in bloei prachtig is, maar dat de verlepping en het uiteenvallen bij het leven hoort. Waarom zou ook dat niet prachtig zijn?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nabeschouwing Zomergasten | Adriaan van Dis

27 augustus 2012 , 09:09 , door Max Molovich

RECENSIE – Zesde en laatste aflevering van Zomergasten. Waarin Adriaan van Dis ons wil doen geloven dat hij geobsedeerd is door menselijke ellende, maar zijn fragmenten en zijn voorkomen iets anders verraden.

“Ik maak weer iets esthetisch van iets gruwelijks”, zei Adriaan van Dis toen hij vertelde over een Afrikaans jongetje zonder benen, wiens rompje zat vastgeschroefd op een plankje met wieltjes, en die zich met zijn armen voortbewoog als een zeeanemoon. Van Dis vertelde over zijn fascinatie voor mismaakte mensen. Hoe hij er zowel van gruwelt als door aangetrokken wordt.

Jan Leyers citeerde Van Dis, ooit zelf presentator van Zomergasten. Dat je aan de keuze van de fragmenten de obsessies van de Zomergast kunt aflezen. Van Dis zelf zei aan het begin van de uitzending dat hij heel erg zijn best had gedaan om géén verhaal te vertellen met zijn fragmenten, maar dat hij, toen hij zijn keuzes overzag, moest toegeven dat dit mislukt was. Zijn fragmenten vertelden wel degelijk een verhaal (en verrieden een obsessie), en dat was oorlog. Maar volgens mij was dat zijn obsessie helemaal niet.

De kijker is een monster
Adriaan van Dis weet hoe de kijker in elkaar zit. Hij omschreef ons, televisie kijkend Nederland, als een monster. Een monster dat niet te temmen valt. Je kunt het proberen, maar het zal niet lukken. Door ons zo nu en dan met zorgvuldig gekozen bekentenissen te voeden, probeerde Adriaan van Dis het monster stil te houden. Zoals hij dat in elk televisieoptreden probeert. Door verlekkerd en in elegante bewoordingen over zijn fascinatie met menselijke ellende te vertellen, wil hij ons doen geloven dat die gruwelijkheden an sich een obsessie zijn. Maar het gaat om iets anders.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Geen teruggave van de Elgin Marbles

9 maart 2010 , 15:44 , door Berend

Is dit wel het moment om nog een keer over de ´Elgin Marbles´ te beginnen? Op het moment dat Griekenland bankroet is, een financiële crisis dreigt voor heel Europa, en domme Duitse politici gesuggereerd hebben dat de Grieken dan maar de Acropolis moeten verkopen, die dan eventueel steen voor steen en aardklont voor aardklont kan worden afgebroken, om naar het Pergamon-Museum in Berlijn, of misschien wel China en Japan gevlogen te worden?

Dit is juist het moment om erover te beginnen. Want nu is de vraag naar het eigendom en de financiële waarde van kunst weer een keer gesteld. Laat dit gezegd zijn. Kunst ? grote kunst ? is een tijdloos goed. Financiële crises gaan en komen, maar de kunst blijft. En kunst is daarmee niet, in diepere zin, het eigendom van een individu, van een overheid, of van een volk. Het is het eigendom van de mensheid. Wie kunst wil inzetten als economisch goed stelt verkeerde prioriteiten, of het nou gaat om de collectie van het Frisia-Museum, de Acropolis, of de ´Elgin Marbles´.

Wat zijn de ´Elgin Marbles´? De Elgin Marbles zijn de mooiste reliëfs van het Parthenon. Tussen 1801 en 1804 liet de Britse Lord Elgin ze zorgvuldig verwijderen en naar Londen verschepen, waar ze te zien zijn in het British Museum. De Grieken eisen ze terug.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling