Hulspas weet het | Oerbrein en erfzonde

Wat is er toch mis met ons? Waarom vliegen we nog steeds naar Thailand? Waarom leggen we onze daken niet vol zonnepanelen? Kortom, waarom hebben we zo weinig over voor onze planeet? Om deze prangende vragen te beantwoorden is een nieuwe wetenschap opgericht: klimaatpsychologie. De psychologie van de desinteresse, zogezegd. Het komt allemaal doordat we nog over een ‘oerbrein’ beschikken, zo las ik in De Volkskrant van zaterdag 16 juni. Een brein dat (ik hoef het u nauwelijks uit te leggen) twee snelheden kent en waarbij het snelle brein, dat op basis van een handjevol stelregels snel een beslissing neemt, het altijd weer wint van het langzame deel, dat bedachtzame besluiten bedenkt.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: Post-Atheïst

Post-atheïst | Erfzonde

COLUMN - Joden zijn rare mensen: één zevende deel van hun leven verdommen ze het stelselmatig om te werken en de rest van hun tijd spenderen ze het liefst afgezonderd van de wereld. Iemand zou die lieden eens mores moeten leren. Dat is vanzelfsprekend geen oproep tot geweld – zo lossen wij de dingen niet op in Alexandrië. Maar het vormt wel een maatschappelijk knelpunt als groepen mensen onvoldoende participeren in de samenleving. En dat probleem moet worden opgelost.

Het bovenstaande zou zomaar de mening van een weldenkend mens kunnen zijn geweest aan de vooravond van de oudst bekende pogrom, in het jaar Onzes Heren 38. Jodenhaat is dus geen christelijke uitvinding. Dat christendom importeerde reeds bestaande ideeën over Joden dankzij het besluit ook niet-Joden tot de eigen religieuze club toe te laten. Maar christenen konden lastig het bezwaar handhaven dat Joden een zevende deel van hun leven niets uitvoerden. Dat deden ze immers zelf ook. Gelukkig waren er andere argumenten voorhanden: ze hadden de Zoon Gods gekruisigd en daarvoor werd met enige regelmaat wraak genomen op de nazaten van de daders.

Wie de verslagen van die kruisiging echter goed doorleest, komt er al snel achter dat de daders Romeinen waren. In het begin van de dertiende eeuw speelt het verwijt van de godsmoordenaars dan ook lang zo’n grote rol niet meer. In plaats daarvan is de Talmoed gekomen: een boek dat bol stond van de beledigingen aan het adres van Christus, de Moeder Gods en christenen. Aan dergelijke moedwillige pogingen om het geloof van een bevolkingsgroep belachelijk te maken moest nodig wat gedaan worden. De Talmoedverbrandingen van 1242 in Frankrijk waren er een exponent van.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 18-10-2022

De nieuwe erfzonde

Er was eens een geschiedenis die geen geschiedenis werd. Ik heb het over de nieuwe erfzonde die antisemitisme heet en de historische gruwel die eraan kleeft.

Laten we bij het begin beginnen.

De oudste wortel van de Europese boom die antisemitisme heet, schiet min of meer met de kruisiging van Jezus Christus, zo’n 2000 jaar geleden, de grond in. Het is een magisch moment, waarop de ene erfzonde ongezien overgaat op de andere, ijverig gevoed door de Katholieke Kerk om aan het christenvolk te laten zien dat wie niet aan Christus gelooft een ellendig lot beschoren is.
Eind 19e eeuw beginnen in Europa nieuwe antisemitische wortels te groeien. De ene heet nationalisme, dat joden uitsluit vanwege hun anders-zijn; de andere is de rassentheorie van enkele pseudowetenschappers die zogenaamd wetenschappelijke wegen zoeken om joden op basis van erfelijke kenmerken tot minderwaardige wezens te degraderen. Voor de Europeanen is dan duidelijk waarom joden eeuwenlang onder erbarmelijke omstandigheden leven: ze zijn inferieur, de rassentheorie zegt het.

Niet lang na het aantreden van Hitler als president van Duitsland in 1933, worden tal van anti-joodse maatregelen genomen. Met de Neurenbergerwetten uit 1935 verliezen ze al hun burgerrechten, Duitsland moet volledig worden ‘ontjood’. En dan schiet een joodse jongen, waarschijnlijk uit woede en wanhoop over het nieuws dat zijn in Duitsland woonachtige familie naar Polen wordt gedeporteerd, een Duitse diplomaat neer. Het gebeurt op klaarlichte dag, 7 november 1938, te Parijs. En vormt de opmaat naar de grootste pogrom uit de wereldgeschiedenis. Naziminister Goebbels verspreidt de leuze dat niet een enkel individu voor de moord op de diplomaat verantwoordelijk is, maar het gehele Jodendom. Twee dagen later breekt in Berlijnse straten de hel los. Joden worden in elkaar geslagen en hun winkels vernield. Hitler laat in een toespraak weten dat het ‘Joodse ras’ in de komende oorlog vernietigd zal worden. Dat gebeurt bijna.