On-Nederlands

van Alexander Beunder, economisch onderzoeker en journalist Zou zoiets ook in Nederland kunnen gebeuren? De vraag zingt rond, na de Capitoolbestorming op woensdag 6 januari in Washington. Het wordt inmiddels door diverse Amerikaanse media beschouwd als een mislukte poging tot een staatsgreep, door president Donald Trump en zijn meest militante aanhang. On-Nederlands wellicht, dat soort radicale sentimenten, in een land waar het woord “democratie” is opgenomen in de naam van menig politieke partij. Wel wordt er af en toe in kleine kring over gefilosofeerd, binnen marginale genootschappen of Whatsappgroepjes. En dan wordt - zo is het gevoel onder de beklaagden - vaak van een mug een olifant gemaakt. Nederland tijdelijk onder militair bewind Zo vond ook de 59-jarige ingenieur en ondernemer Eduard D. C. van Drenthem Soesman, toen hij in 1975 in opspraak kwam als voorzitter van het Noenmaalgezelschap - een conservatief herenlunchclubje van dertig tot veertig oud-militairen, juristen en ambtenaren, verbonden aan Sociëteit de Witte in Den Haag. De ingenieur maakte zich zorgen over de linkse wind die er waaide onder premier Den Uyl. Maar het enige dat hij in het clubblad Het Gezag had geschreven - waar zoveel ophef over ontstond in de media en bij de Binnenlandse Veiligheidsdienst - was dat het beter zou zijn als Nederland tijdelijk onder een militair bewind kwam te staan. Tijdelijk slechts, in een ‘overgangstijd’ van ‘hoogstens 3 jaren’ waarin de regering even ‘zonder parlement werkt’. De pers sprong er bovenop, de BVD begon het Noenmaalgezelschap te monitoren. Volkomen onterecht, vond Van Drenthem Soesman. ‘Enkele kranten hebben mij verkeerd uitgelegd’, zei de ingenieur tegen Het Parool. ‘Van militaire staatsgrepen moet ik niets hebben, daar word ik kotsmisselijk van.’ Met rieken naar de Tweede Kamer Ook Willem Engel, de voorman van anti-lockdown protestgroep Viruswaarheid, wordt naar eigen zeggen verkeerd begrepen. Het enige dat Engel zei, tegen zijn interviewer Tom Zwitser aan tafel bij Blue Tiger Studios, een christelijk-conservatief YouTube-kanaal met 36,4 duizend abonnees: ‘Er komt steeds meer een punt waarop we een volksopstand zien waar iedereen met z’n rieken het Tweede Kamergebouw bestormt en we een herhaling van de gebroeders de Witt krijgen. Dat is onvermijdelijk op dit moment.’ In Het Parool reageerde Engel op de ophef: ‘Ik snap dat sommige uitspraken stevig overkomen. Maar ze zijn niet radicaal. Ze worden wel radicaal geïnterpreteerd en geëxtrapoleerd’. Nadenken over staatsgreep Tom Zwitser zelf, de bestuurder van Blue Tiger Studios schreef in 2007 het artikel ‘Wie redt Europa?’ in zijn eigen tijdschrift Bitter Lemon. Een bespreking van de vraag hoe de ‘parasitaire elite’ die ‘het volk’ heeft onderworpen aan ‘de staat’ kan worden verslagen. ‘Zolang het nadenken over een staatsgreep niet verboden is, moet dat gebeuren en wanneer dat wel verboden wordt, moet deze plaatsvinden om daarna diezelfde staat af te schaffen.’ Zwitser was dus enkel aan het nadenken over een staatsgreep en wilde hem alleen uitvoeren als dat verboden zou worden. Bovendien was hij nog iets jonger: ‘Als je 20 bent dan zit je gewoon vol passie’, zei Zwitser over zijn oude artikels uit Bitter Lemon tegenDe Volkskrant. Klaar voor een coup Bedrijfsmanager Rutger van den Noort was tot voor kort binnen Forum voor Democratie een vertrouweling van Thierry Baudet. Toen hij in 2016 voor Opiniez een artikel schreef getiteld ‘Is Nederland klaar voor een coup?’ kreeg ook hij kritiek, op twitter bijvoorbeeld. Je zou het inderdaad kunnen lezen als een soort gedetailleerde handleiding met alle benodigde ingrediënten voor een succesvolle staatsgreep. ‘De elite-eenheid binnen de landmacht, het Korps Commandotroepen, geniet veel aanzien. Om de krijgsmacht te neutraliseren en zelfs als supporter te krijgen voor de staatsgreep, dient dus eerst te worden geïnfiltreerd bij de commando’s. Deze dienst heeft tevens de juiste expertise voor het oppakken van politici.’ Let wel, nergens zegt Van den Noort dat hij een voorstander is van een staatsgreep. Het is een ‘interessante vraag’, omdat er ‘signalen’ zijn dat het ook in Nederland zou kunnen gebeuren, schrijft Van den Noort. Een filosofische oefening, meer niet, lijkt Van den Noort te zeggen. Met filosoof Sid Lukkassen besprak Van den Noort het thema ‘staatsgreep’ vervolgens uitgebreid in het YouTube-kanaal Café Weltschmerz, in een video die bijna twaalfduizend keer bekeken is. Van den Noort verheldert in dit gesprek nogmaals dat hij ‘absoluut geen staatsgreep aanmoedigt’. Wel is het, vindt hij, ‘belangrijk dat we niet onderwerpen in mensen hun hoofden laten zitten, zonder daar transparant over te kunnen praten’. Lukkassen zelf - voorheen betrokken bij de scholingsprojecten van de FvD (wie weet nog wie er na de laatste reorganisatie wel en niet bij FvD zit?) - schreef in uitgelekte Whatsappberichten in 2019 dat ‘er mensen letterlijk moeten worden uitgeschakeld zodat hun posten vrijkomen en dan zo systematisch dat hun opvolgers niet uit dezelfde bubbel kunnen worden gerekruteerd’. Ook dat was echter in het kader van een ‘filosofische discussie’, zo reageerde Lukkassen, toen zijn berichten een jaar later uitlekten. Dankbaar voor Trump Robert Jensen, voormalig televisieman en momenteel onafhankelijk presentator van Jensen.nl, gaf een van zijn laatste online shows de titel ‘Zo dankbaar voor Trump’ - geproduceerd na de Capitoolbestorming. ‘Dit zijn de gedachten, dit zijn de gevoelens bij mij’, zo leidt Jensen zijn reactie in. Een van die gedachten: ‘Wat goed dat Amerikanen nou eens een keertje voor dit opkomen’, nadat ‘een verkiezing van de Amerikaanse president zo frauduleus is geweest, en daadwerkelijk de verkiezing gestolen is.’ Later in de show: ‘En we krijgen zometeen de Tweede Kamerverkiezingen, en ik kan je nu al voorspellen: dat wordt ook een deceptie!’ Gedachten, gevoelens, een man met zijn hart op de tong. Meer niet. Voormalig NRC-journalist Karel van Wolferen - vaste gast bij Café Weltschmerz en de oprichter van het blad Gezond Verstand dat tegenwoordig bij de Bruna te koop is - heeft ook oog voor de vermeende verkiezingsdiefstal door Biden. In een recente Weltschmerz-show zegt hij: ‘Hij [Trump] heeft gewonnen’. Van Wolferen is niet gek geworden, verzekert hij: ‘Lieve mensen, de bewijzen van fraude zijn dusdanig, zo ongelooflijk, zo overwhelming, zo volslagen overtuigend, als je naar de details gaat kijken.’ Waarna Van Wolferen verwijst naar de vermeende plotselinge verdachte inhaalslagen van Biden tijdens de verkiezingen - verhalen die inmiddels zijn ontkracht Gezonde filosofie? Degenen die dit soort uitspraken interpreteren als anti-democratische sentimenten, maken zich waarschijnlijk ook zorgen over de groei van de YouTube-kanalen, magazines, of politieke partijen waar deze opiniemakers zich in begeven. Zijzelf verzekeren ons: het zijn slechts gepassioneerde, maatschappelijk betrokken filosofen. Met een liefde voor gedachte-experimenten, een verlangen naar de waarheden die we niet mogen weten. Toekomstige filosofiestudenten lezen wellicht, naast Spinoza en Erasmus, ook Zwitser en Lukkassen. Met boven de poort van hun faculteit, in steen gebeiteld: ‘Gezond Verstand’.

Zuiveringen in Turkije

Na de coup volgen de zuiveringen

De Turkse overheid slaat hard terug na de couppoging. De autoriteiten hebben sinds vrijdag 20.000 soldaten, agenten, rechters en ambtenaren geschorst of gearresteerd. Daar kwamen dinsdag maar liefst 15.200 ontslagen bij op het ministerie van Onderwijs. De mensen die moeten vertrekken zouden banden hebben met de beweging van Gülen. Volgens staatsomroep TRT zou Turkije ook 1.577 decanen en rectors van universiteiten hebben gevraagd op te stappen, schrijft Reuters.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Eser Karadağ (cc)

Twee coups en waarom de laatste mislukt is

De couppoging in Turkije vertoont overeenkomsten met de eerdere staatsgreep door het Egyptische leger in 2013. Evert te Winkel vraagt zich af waarom die destijds wel gelukt is, en de huidige Turkse coup niet.

We kunnen inmiddels wel vaststellen dat de Turkse coup d’ êtat mislukt is. De enige mogelijke uitkomst hiervan is een AK-partij die de touwtjes nog strakker in handen krijgt, waarmee toch al autoritaire tendensen versterkt worden.

Ik lees bij sommigen op Twitter dat Erdoğan die poging tot een staatsgreep zelf heeft geïnitieerd om zo zijn machtspositie te versterken. Ik durf niets uit te sluiten, al vergt zo’n plan wel heel veel planning en geheimhouding.

Voor mij vielen een aantal verschillen op met de coup in Egypte in 2013 tegen toenmalig president Mohamed Morsi en die verschillen kunnen deels de mislukking van de staatsgreep verklaren.

  • Het is onduidelijk waar Erdoğan precies al die tijd was, maar duidelijk is dat hij kon blijven communiceren met de bevolking, al zag dat er via zijn Facetimetoespraak vrij knullig uit. Mohamed Morsi werd echter snel door het leger ingerekend. Dat is belangrijk voor het succes van een coup, omdat hiermee de regering onthoofd wordt en aanhangers de moed verliezen. Nadat duidelijk werd dat Morsi opgepakt was, nam het verzet in Egypte snel af.
  • Foto: copyright ok. Gecheckt 12-10-2022

    Fallout van de Libische campagne

    Of de coupplegers in Mali het heft werkelijk in handen hebben, zal de komende dagen moeten blijken, maar één ding is al zeker: de geëscaleerde situatie in het land is een direct gevolg van de omverwerping van het Khadaffi regime in het naburige Libië. Dat zorgde voor een enorme influx aan wapens in het noorden van het land, meegenomen door Touareg milities uit het Khadaffi-getrouwe deel van het Libische leger. Die voegden zich bij de Touareg rebellen in het noorden van Mali, waardoor het Malinese leger terrein verloor. Boze soldaten trokken daarop naar de hoofdstad om een einde te maken aan de regering van president Amadou Touré, die hen van onvoldoende wapens zou voorzien. De gevolgen gaan verder dan Mali zelf.

    De eerste observatie moet zijn hoe ontzettend kwetsbaar de democratie in Mali was, dat tot twee dagen geleden als een stabiel land gold (al werd reizen naar het noorden afgeraden vanwege de rebellen en de lokale tak van Al Qaida, die een ontzettende ingewikkelde situatie creëerde). Terwijl in de hoofdstad een machtsstrijd gaande is, rukken de Touareg rebellen in het noorden op. Vanuit het buitenland wordt drukt uitgeoefend om de presidentsverkiezingen van volgende maand door te laten gaan, maar het kan net zo goed op een burgeroorlog uitdraaien.

    Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

    Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

    Poging tot staatsgreep Turkije

    Laagvliegende straalvliegtuigen, bruggen die zijn afgesloten door het leger, social media en de staatstelevisie zijn afgesloten.

    Volgens de Turkse premier, Binali Yildirim, gaat het echter maar om een klein groepje ‘muiters’ binnen het leger, en is de regering nog steeds in controle over het staatsapparaat.

    Yildirim says “it would be wrong to call it a coup” but that there has been an attempt by “part of the military”.

    He describes it as an “illegal attempt” to seize power.

    Turkey would never allow any “initiative that would interrupt democracy”, he said, and promised the perpetrators “will pay the highest price”.

    Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

    Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

    Whoa, whoa, whoa—how long-standing is that?

    Uit een persconferentie van 13 februari:

    Verslaggever: President Maduro last night went on the air and said that they had arrested multiple people who were allegedly behind a coup that was backed by the United States. What is your response?

    BuZa-woordvoerder Jen Psaki: These latest accusations, like all previous such accusations, are ludicrous. As a matter of long-standing policy, the United States does not support political transitions by nonconstitutional means. […]

    AP-verslaggever Matt Lee: Sorry. The U.S. has—whoa, whoa, whoa—the U.S. has a long-standing practice of not promoting—what did you say? How long-standing is that? I would—in particular in South and Latin America, that is not a long-standing practice.

    Psaki: Well, my point here, Matt, without getting into history—

    Lee: Not in this case.

    Psaki: —is that we do not support, we have no involvement with, and these are ludicrous accusations.

    Lee: In this specific case.

    Psaki: Correct.

    (via)

    Plande het Egyptische leger van het begin af aan een coup tegen Morsi?

    NIEUWS - Uit een reportage van, nota bene, The New York Times:

    […] since the military ousted President Mohamed Morsi, life has somehow gotten better for many people across Egypt: Gas lines have disappeared, power cuts have stopped and the police have returned to the street.

    The apparently miraculous end to the crippling energy shortages, and the re-emergence of the police, seems to show that the legions of personnel left in place after former President Hosni Mubarak was ousted in 2011 played a significant role — intentionally or not — in undermining the overall quality of life under the Islamist administration of Mr. Morsi.

    […]

    But it is the police returning to the streets that offers the most blatant sign that the institutions once loyal to Mr. Mubarak held back while Mr. Morsi was in power. Throughout his one-year tenure, Mr. Morsi struggled to appease the police, even alienating his own supporters rather than trying to overhaul the Interior Ministry. But as crime increased and traffic clogged roads — undermining not only the quality of life, but the economy — the police refused to deploy fully.

    Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

    In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

    Volgende