Kunst op Zondag | Hoketus

Ruim een jaar geleden overleed een van Nederlands grootste componisten: Louis Andriessen. Opdat we niet vergeten vandaag een van zijn vroegere werken: ‘Hoketus’. Het stuk werd gecomponeerd voor een groep studenten van het Haags Conservatorium en voor het eerst uitgevoerd in de serie mei-concerten (31 mei 1976). De groep is blijven bestaan als het ensemble Hoketus. Tien jaar later hief de groep zich op. Het was ‘een soort popgroep die de verkeerde noten speelt’, zo werd Cees van Zeeland (een van de Hoketusleden)  geciteerd in dit artikel (10 september 1986) dat Frits van der Waa voor het afscheidsconcert schreef in De Groene. Hoketus is een muzikale techniek, toegepast in middeleeuwse motetten (meerstemmige zangstukken) waarin sommige stukjes door twee stemmen om-en-om werden gezongen. In dit notenvoorbeeld aangegeven met rode lijntjes. In maat 2 wordt de noot a in de bovenste stem, gevolgd door dezelfde noot in de stem daaronder. In maat 3 idem met de noot g. In maat 6 wordt de laatste noot (de a) opgevolgd door de eerste noot a in maat 7. (notenvoorbeeld overgenomen van Wikipedia). Verder komt de techniek voor bij sommige traditionele volksmuziek uit Afrika en kennen we het van Zuid-Amerikaanse panfluitmuziek. In de intro van Herbie Hancock’s ‘Watermelon Man’ (1974) wisselt de zangstem af met een panfluit. Meer over de hoketus techniek in dit artikel van de Britse musicoloog Philip Tagg. Louis Andriessen schreef ‘Hoketus’ in het kader van een project over minimalisme. Het repetitieve van Amerikaanse minimal music à la Philip Glass of Steve Reich zit er volop in, maar het is veel weerbarstiger (minder melodieus) en daardoor spannender. Bas Andriessen (geen familie) maakte zes filmpjes over stukken die Hoketus op het afscheidsconcert speelde. Behalve de werken zelf werden de componisten en musici over de diverse werken geïnterviewd. De interviews over ‘Hoketus’ kun je volgen in de volledige versie van Bas Andriessens video. Als hommage aan Louis Andriessen en de groep Hoketus nu dan de uitvoering die in 1986 werd gefilmd (ongeveer 30 minuten). https://www.youtube.com/watch?v=tSAmGoAqtks&t=2390 Prettige zondag verder.

Door: Foto: Schermafbeelding video Bas Andriessen over Hoketus

Closing Time | Zwei Mann Orchester

, door

“Een beetje meer hedendaags klassiek in Closing Time” staat op mijn lijstje wensen voor het nieuwe jaar. We zullen zien of een goed begin het halve werk zal zijn.

We trappen af met ‘Zwei-Mann-Orchester’, bedacht door componist Mauricio Kagel (1931 – 2008).

Het originele werk ging in 1973 in première bij het Donaueschingen Festival en is sindsdien talloze malen elders uitgevoerd.

Is het een muziekstuk? Of een installatie? Een project wellicht? In ieder geval: de 200 pagina’s tellende partituuur schrijft voornamelijk voor dat er meer dan 200 instrumenten nodig zijn en twee musici die de verzameling bespelen. Het werk heet dan ook ‘Tweemans orkest voor twee eenmansorkesten’.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | Ode aan de claves

, door

Van alle instrumenten en meer specifiek percussie, die op Sargasso in het zonnetje zijn gezet, ontbreken de kleinsten tot nu toe. U denkt meteen aan de triangel, of de tamboerijn (die hier wel aan bod kwam). Vandaag aandacht voor de claves.

Twee stokjes, vooral bekend uit de Latijns-Amerikaanse muziek. Deze  compositie van Tania León, is een ode aan de claves. Prominent ritme-instrument in de ‘son’ (een Cubaanse rumba).

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | György Ligeti Poème Symphonique

, door

Uit de oude doos: Poème Symphonique, voor 100 metronomen, een compositie van György Ligeti.

Het stuk beleefde op 13 september 1963 zijn wereldpremière in het Raadhuis van Hilversum, gedirigeerd door de componist zelf. Als afsluiting van de Gaudeamus Muziekweek.

Zoals u ziet is de uitvoering gefilmd. De bedoeling was dat de opname de volgende dag op televisie zou worden uitgezonden. Er was echter nogal wat heisa rond de uitvoering, zoveel zelfs dat op verzoek van het gemeentebestuur van Hilversum er van af werd gezien.

Closing Time | Kronos Quartet

, door

Het Kronos Kwartet (sinds 1973) speelt drie stukken in dit Tiny Desk Concert van NPR Music.

Het is me een raadsel waarom dit kwartet zich heeft vernoemd naar een mythsich wezen dat zijn eigen kinderen opvrat en ze later ook weer uitspuugde. Ja, die Kronos deed het op zijn manier.

Over een maandje of negen wordt het kwartet in Utrecht verwacht. Dan lopen ze al weer tegen hun vijftigjarig bestaan aan (in 2023). U ziet: wellicht het meest inclusieve strijkkwartet (ze spelen oud en hedendaags klassiek, pop- en jazzmuziek, volksmuziek en combinaties van dat al) is ‘foverer young’.

Closing Time | Sequenza VII

, door

Het jaar schiet al lekker op. Al ruim 10 maanden zitten er op en had u al die tijd in de gaten wat het instrument van het jaar is?

De ‘Landesmusikrat Berlin’ zet sinds 2010 een muziekinstrument in de spotlights om met name onder jongeren de waardering voor een bepaald instrument op te vijzelen in de hoop meer jong talent op zo’n instrument te krijgen.

Na de contrabas, de trombone, de fagot, de saz, de altviool, de hoorn en de harp is dit jaar de hobo uw aandacht waard. Deutsche Welle, de Duitse internationale omroep, kwam met tien stukjes popmuziek waarin de hobo een rol(letje) speelt.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.