Aanhangers van de Verlichting en de vooruitgang – wat linkse mensen en partijen in zekere zin altijd zijn, al weten ze dat die weg hobbelig is en diepe dalen kent – geloven dat de wereld beter kan worden en zich kan ontwikkelen, door verandering. Ze doen dat met name door mensenrechten te erkennen, vooral die van degenen die systematisch worden achtergesteld.
Rechts, en vooral extreemrechts, wil niet zozeer dingen behouden, als wel terug naar oudere verhoudingen en een deel van de moderniteit afschaffen. Het dondert ze niet of dat nu meer feodaal of meer marktgedreven is: ze pleiten er in essentie altijd voor om (groepen) mensen van het democratische proces uit te sluiten, en willen hen hun rechten afnemen.
Het bovenstaande is een simplificatie, dat geef ik grif toe, maar helaas: het is een vrij perfect scheermes van Ockham.
Kijk naar extreemrechts: dat wil de rechten van vrouwen inperken, is tegen abortus, tegen de openstelling van het huwelijk, en van transgenders of mensen van kleur moeten ze niets hebben. Kijk naar de huidige Republikeinse partij: die is al jaren bezig zwarte mensen hun stemrecht te ontnemen, vrouwen hun recht op abortus, arme mensen hun recht op bijstand en zorg, en wil onderwijs over de geschiedenis van racisme of van homofobie verbieden. Kijk naar Forum voor Democratie: dat hekelt de vrije pers, wil wie anders denkt voor ‘tribunalen’ brengen, doet zijn best linkse mensen uit onderwijs, onderzoek en bestuur te weren, en verheerlijkt de ‘boreale cultuur’ – die van toen er hier nog geen zwarte mensen woonden en mannen nog ‘man’ waren.
Allemaal haten ze de vrije pers. Allemaal flirten ze met religie dat het een aard heeft. Forum voor Democratie met streng gereformeerden en ouderwetse katholieken, Poetin met de Russisch orthodoxe kerk, de Republikeinen met strengchristelijke groepen – diezelfde gelovigen die hun homohaat naar landen in Afrika hebben geëxporteerd, bij wijze van moderne kerstening.
In april 2013 stonden we bij het Amsterdamse Scheepvaartmuseum te demonstreren. Daar werd Poetin die dag door de Nederlandse regering onthaald, terwijl hij in eigen land de vrije pers de mond snoerde en strenge wetten tegen ‘propaganda’ voor homoseksualiteit invoerde. De pers, vrouwen, homoseksuelen, zwarte mensen – leer luisteren naar de kanariepietjes van de vrijheid. Want onze rechten sneuvelen altijd als eerste.
Nu roepen we om het hardst dat we van Russisch gas en olie af moeten. Voor je het weet storten we ons daarmee in de armen van de theocratische dictators in het Midden-Oosten. We moeten van fossiele brandstof af, dat is de betere oplossing (en waarom kernenergie een doodgriezelige oplossing is, bewijst Poetin ons nu).
Dit is mijn laatste stukje hier. Mag ik u nog eenmaal advies geven? Ga stemmen, altijd – ook als je niet precies weet op wie: want je kunt altijd op een partij stemmen die niet racistisch, homofoob, seksistisch of fascistisch is, en die de rechtstaat hoog heeft.
We leren nu in rap tempo waarom het nodig is fascisten en despoten klein te houden.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Namens de Sargasso redactie:
En zoals u heeft kunnen lezen, is het ook de laatste. Niet alleen in Het Parool (lees ook wat ze op haar eigen website er over schrijft), ook op Sargasso. Jarenlang hebben we hier kunnen genieten van haar columns. Haar eerste columns op Sargasso verschenen als gastbijdrage (de eerste op 6 april 2011 - "Huiscontrole! We komen even kijken of u écht onschuldig bent").
Vanaf 16 november 2011 (met een column over weigerambtenaren) werden haar columns een vast onderdeel van Sargasso. Naast rake observaties over maatschappelijke en politieke issues, gaf ze ook een deel van haar privéleven bloot. We hebben met bewondering haar columns over haar ouders en haar moeders dementie gelezen.
Karin Spaink weet onrecht scherp aan te wijzen. En of dat nou over politiek, ongelijkheid, de rechtsstaat, rolpatronen of privacy ging, er volgden vaak pittige discussies. De Pavlovreacties van conservatieven, neo-liberalen en alt-right aanhangers bewezen herhaaldelijk het punt dat Karin Spaink maakte.
Karin, bedankt! We gaan je columns missen.
Namens de Sargasso-redactie veel plezier en geluk bij alles wat je verder gaat ondernemen.
Vaste lezers van Sargasso zal de naam Aart G. Broek mogelijk bekend voorkomen. De literatuurkenner, sociaal-wetenschapper en organisatiedeskundige publiceerde in 2016 een aantal columns op dit weblog.