Juichen en huilen over het Ultieme Duivelse Product

Nog niet zo lang geleden is Monsanto/Bayer veroordeeld tot het betalen van 2 miljard boete voor Roundup, de onkruidverdelger die bij een Amerikaans echtpaar kanker veroorzaakt zou hebben. En dit is niet de laatste claim in dit dossier; velen zullen er nog volgen... Nu heb ik mij enige decennia in kringen van milieuactivisten begeven, en ik was een spil in de organisatie van menige locale actiegroep. In deze kringen geldt Monsanto zo ongeveer als de personificatie van de Duivel zelf. Ik zou - gezien deze achtergrond, en gezien mijn algemene weerzin tegen bestrijdingsmiddelen - moeten staan te juichen. Maar ik ben ook te veel een wetenschapper daarvoor en daar wringt de zaak. Vanuit de wetenschap kunnen zulk soort claims namelijk vrijwel nooit bewezen worden. Zeker niet wanneer er duizenden onderzoeken zijn die geen enkel verband aantonen tussen het gebruik van Roundup en kanker, en zeker niet bij het totaal ontbreken van theoretische kennis over het mechanisme waarmee Roundup die kanker dan wel veroorzaakt zou hebben.

Nederland spil in groeiend aantal claims van bedrijven tegen staten

ONDERZOEK - Brievenbusfirma’s worden niet alleen gebruikt voor belastingontwijking. Bedrijven gebruiken Nederland ook als hub om staten aan te klagen op basis van handelsverdragen van Nederland:

Buitenlandse bedrijven maken via brievenbusfirma’s gebruik van Nederlandse handelsverdragen om andere staten aan te klagen. Na de Verenigde Staten werden in de afgelopen dertig jaar vanuit Nederland de meeste claims bij andere landen neergelegd. Het overgrote deel daarvan is afkomstig van buitenlandse bedrijven, die Nederland als claim-hub gebruiken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: European Commission DG ECHO (cc)

Vanuatu goes to court

ACHTERGROND - Als vervuilende landen hun verplichtingen voor klimaatfinanciering niet nakomen, zullen ontwikkelingslanden in de toekomst vaker naar de rechter gaan om hun rechten op te eisen en een schadevergoeding te eisen voor klimaatschade. Dat verwacht onderzoeker Margreet Wewerinke, die wijst op een groeiend aantal initiatieven.

Onderzoeker milieurecht Margreet Wewerinke promoveerde afgelopen voorjaar op de vraag hoe landen die het meest hebben bijgedragen aan klimaatschade internationaal aansprakelijk gesteld kunnen worden voor de schade die ze veroorzaken. Ze woont en werkt op Vanuatu, een van de eilandstaten in de Stille Oceaan. Die eilandstaten zijn kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering, wat Vanuatu eind maart aan den lijve ondervond toen cycloon Pam de kleine eilanden teisterde en elf mensen doodde, ruim drieduizend ontheemd maakte en 90 procent van de infrastructuur van het eiland vernielde.

In Vanuatu zijn de eerste stappen gezet om bedrijven die klimaatveranderingen veroorzaken aansprakelijk te stellen

Inheemse leiders uit Vanuatu hebben vorige week, samen met mensen uit andere eilandstaten en de Filippijnen, de eerste stappen gezet om internationale olie- en mijnbouwbedrijven die klimaatverandering veroorzaken daarvoor aansprakelijk te stellen. Ze tekenden een verklaring die is opgesteld in samenwerking met Greenpeace, waarin ze de intentie uitspreken de bedrijven aan te klagen op basis van de schendingen van mensenrechten als gevolg van klimaatverandering. Wewerinke licht toe: ‘De basis hiervoor is internationaal recht, met name de rechten van de mens. Het is nog niet duidelijk welk proces of tribunaal in dit geval met een claim benaderd gaat worden.’

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.