Hoe intolerant is het neo-atheïsme? (4)

Schrijver en opiniemaker CJ Werleman schreef ‘The New Atheist Threat: The Dangerous Rise of Secular Extremists’ over de intolerante achterkant van de missionaire atheïstische beweging die de afgelopen vijftien jaar is ontstaan. Hieronder volgt een fragment (pp.33-35). Grosso modo bezoeken neo-atheïsten dezelfde manifestaties, luisteren naar dezelfde podcasts en sprekers, lezen ze dezelfde boeken en blogs, downloaden ze dezelfde Youtube-videos; en volgen ze dezelfde publieke persoonlijkheden (atheïsten) op sociale media. Dat alles schept een hooggestemde echokamer, hetgeen degenen in haar die zich in haar draaicirkel bevinden voorziet in een voortdurend zelfbevestigende feedback loop. Een echokamer wordt veelal gedefinieerd als “een situatie waarin informatie, ideeën of overtuigingen worden versterkt of bevestigd door overdracht en herhaling binnen een ‘in-gesloten’ systeem, waar afwijkende of rivaliserende perspectieven worden gecensureerd of niet toegestaan. Nicholas DiFonzo is een hoogleraar psychologie aan het Rochester Institute of Technology. Hij is tevens de co-auteur van Rumor Psychology, en schrijver van The Watercooler Effect. DiFonzo legt uit dat de reden dat het vrijwel onmogelijk is om een overgrote meerderheid van de mensen feiten te laten accepteren als feiten erin ligt dat mensen “in toenemende mate ontkoppeld zijn, in ideologische echokamers die elkaar onderling wantrouwen, net als officiële informatiebronnen.” In een opinieartikel voor de New York Times, schrijft hij: “Mensen bestaan in gelijkgestemde sociale cliques, clans of clubs. Neem het internet: conservatieve politieke blogs neigen er in het overgrote deel naar om aan te haken bij andere conservatieve blogs; progressieve blogs bij andere progressieve blogs. Deze polarisatie schept vruchtbare grond voor geruchten.” Het schept ook vruchtbare grond voor een luidkeelse sekte. “Harris zou wel eens de eerste persoon kunnen zijn die een religie uit het atheïsme heeft gemaakt,” vertelde Reza Aslan me toen ik hem interviewde voor mijn podcast, Foreign Object.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 08-11-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waarin verschillen neo-atheïsten en progressieve humanisten?

, door

Kyle Kulinski houdt een populair seculier-humanistisch praatprogramma op Youtube, Secular Talk. Volgens Kulinski is wat neoatheïsten (als Sam Harris, Richard Dawkins, Ayaan Hirsi Ali) en progressieve humanisten (als Glenn Greenwald, Cenk Uygur en CJ Werleman) met elkaar gemeen hebben veel groter dan wat hen onderling verdeelt.

Kulinski meent dat neo-atheïsten en progressieven zouden moeten kijken naar wat hen bindt, en zich minder zouden moeten concentreren op wat hen scheidt.

CJ Werleman schreef op zijn beurt onlangs een uitgesproken kritisch boek over de neo-atheïstische beweging, en hij staat een stuk skeptischer over verzoening tussen neo-atheïsten en progressieven. Met name de aansluiting van neo-atheïsten bij wat hij beschouwt als een islamofoob narratief is hem een doorn in het oog.

Genoeg stof voor een geanimeerd gesprek dus. Al snel blijkt dat Werleman en Kulinski het uitstekend met elkaar kunnen vinden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe intolerant is het neo-atheïsme? (deel 3)

, door

Het atheïsme heeft zich de afgelopen vijftien jaar in reactie op de invloed van christelijk rechts in de VS en de dreiging van wereldwijd jihadisme ontwikkeld tot een missionaire beweging, met een polemische, fel anti-godsdienstige inslag.

In navolging van verscheidene andere auteurs, laat CJ Werleman in ‘The New Atheist Threat: The Dangerous Rise of Secular Extremists‘ (2015) zien hoe dit neo-atheïsme vanuit een dualistisch en zelfs apocalyptisch schema opereert, dat de wereldgeschiedenis beschouwt als een strijd tussen de krachten van goed en kwaad, licht tegenover duisternis, vooruitgang versus achterlijkheid, wetenschap tegenover geloof, en religie als een plaag die de wereld ketent in slaafse volgzaamheid en blind bijgeloof; een plaag die mogelijk de ondergang van de wereld kan betekenen.

Zoals Werleman aannemelijk maakt, wanen missionaire atheïsten zichzelf in dat schema een uitverkoren voorhoede, die zich heeft bevrijd van dit bijgeloof en niet alleen inzicht heeft in hoe de werkelijkheid echt in elkaar steekt, maar ook het bevattingsvermogen om te beoordelen wat de wereld al sinds mensenheugenis dwarszit: de godsdienst. Daarmee vormt neo-atheïsme de seculiere evenknie van de godsdienstige orthodoxie: de natuur vormt hun bijbel, de wetenschap biedt de exacte methoden van interpretatie, de collectieve ratio wordt in staat geacht de sleutels en boodschap ervan te ontcijferen en aldus inzicht te krijgen in de voornaamste, zo niet alle mysterieën des levens. Als men nou maar de valse godsdienst uitroeit dan is de weg vrij voor al die miljarden stumpers om hier ook inzicht in te krijgen en zo tot hun ware levensvervulling en werkelijk geluk te komen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Hoe intolerant is het neo-atheïsme? (deel 2)

, door

Schrijver en opiniemaker CJ Werleman schreef ‘The New Atheist Threat: The Dangerous Rise of Secular Extremists’ over de intolerante achterkant van de missionaire atheïstische beweging die de afgelopen vijftien jaar is ontstaan. Hieronder volgt een fragment.

De boeken, conferenties, podcasts en blogs van neo-atheïsten functioneren als een brouwsel van godsdienstige demonisering. Neo-atheïstische schrijvers en sprekers venten een mengsel uit van hoop en angst.

Het eerste (hoop) leest als een utopische belofte – dat de beschaving de dag nadat godsdienstig geloof is uitgeroeid vervolmaakt zal worden – terwijl het tweede (angst) godsdienst voorstelt als een existentieel gevaar voor de gehele mensheid.

In een toespraak voor de American Humanist Association in 1996 vergeleek Dawkins de dreiging van godsdienst met de dreiging van AIDS en andere menselijk overdraagbare virussen. “Er valt veel voor te zeggen dat geloof een van ’s werelds voornaamste kwaden vormt, vergelijkbaar met het pokkenvirus, maar een stuk lastiger uit te roeien,” zo schrijft hij.

new atheist threatIn Augustus 2014 ontving ik een telefoontje van Peter Boghossian, een universitair docent aan Portland University en auteur van het best verkopende atheïstische boek dat jaar: A Manual For Creating Atheists. Boghossian wilde weten of ik geïnteresseerd was in deelname in een samenwerkingsproject. Hij legde uit dat hij een “anti-religie app” voor de iPhone IOS aan het bouwen was.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 26-10-2022

Hoe intolerant is het neo-atheïsme? (deel 1)

, door

Wie heeft er inmiddels niet gehoord van Richard Dawkins, Christopher Hitchens, Daniel Dennett en Sam Harris? Terwijl christelijk rechts zich in de VS steeds agressiever bemoeit met schoolcurricula, de controle die vrouwen hebben over hun baarmoeder steeds verder weet in te perken en Amerikaanse atheïsten marginaliseert als immoreel en on-Amerikaans, klonk er de afgelopen jaren van deze vier atheïstische ‘ruiters van de non-apocalyps’ een duidelijke klaroenstoot die een tegenoffensief inluidde.

Godsdienst, zo was hun gemeenschappelijke stelling, is een plaag, een irrationeel virus dat mensen van jongs af aan indoctrineert om in sprookjes en bijgeloof te geloven, hen inprent dat wetenschap en vooruitgang maar gevaarlijk zijn, en hun vermogen fnuikt om zelf kritisch na te denken over moraliteit.

Graag citeert men in een of andere vorm dit aforisme van Steven Weinberg:

 “Met of zonder godsdienst kunnen goede mensen zich goed gedragen en slechte mensen kwaad doen; maar om goede mensen slechte dingen te laten doen – daar is religie voor nodig.”

Inmiddels heeft deze atheïstische revival behoorlijke populariteit bereikt, vooral op het internet. Vele grotere of mindere goden hebben zich bij de beweging gevoegd, waaronder natuurwetenschappers zoals Lawrence Krauss en Victor Stenger, biologen als Jerry Coyne en PZ Myers, komieken als Bill Maher, en tal van vloggers, bloggers en podcasters met namen als The Amazing Atheist, Thunderfoot, The Friendly Atheist en AronRa.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De dystopische visioenen van Chris Hedges

, door
Released on Apr 14, 2015

Auteur CJ Werleman bevraagt prijswinnend journalist Chris Hedges over de staat van de Amerikaanse natie. Hedges is uitgesproken somber over de toekomst.

Volgens Hedges koersen de Verenigde Staten aan op een onvermijdelijke implosie, omdat haar wereldwijde hegemonie haar steeds verder in de schulden brengt, terwijl grote delen van de middenklasse langzaam maar zeker in armoede wegzakken. De politieke en economische elites zijn deels onwillig, en deels machteloos om het schip te keren.

As you hollow your country out from the inside – and anybody just has to look out a window wherever they are to see crumbling infrastructure and failing schools, closed libraries and chronic unemployment, underemployment and the slashing of most basic social services, whether it is Head Start or food stamps or anything else – in order to maintain control, you bring back these very brutal mechanisms of control, wholesale surveillance, militarized policing, drones, so that at this point a night raid in Oakland doesn’t look any different from a night raid in Fallujah, it’s the same, because it’s the same mechanism.

Het antwoord van de politieke en economische elites op deze verpaupering is volgens Hedges steeds draconischer vormen van overheidscontrole, en de uitholling van burgerrechten.

Een fraai voorbeeld hiervan, dat Hedges niet noemt, is het inhuren van vele tientallen politieagenten door banken op Wall Street, om de Occupy-demonstranten met geweld weg te jagen. Maar Hedges’ blik is nog veel dystopischer van aard:

The security and surveillance state is deeply troubling because they all know what’s coming. I mean, they have run scenario after scenario in the NSA and everywhere else on climate change, on inevitable financial collapse, and they are preparing, legally, by essentially stripping us of our most basic legal protection, whether it’s habeas corpus, the right to trial…

Als je wilt weten wat de brave burger te wachten staat, meent Hedges, moet je kijken naar hoe de staat de onderklasse behandelt. En die is middels de zogenaamde war-on-drugs grotendeels tot crimineel verklaard, aangezien men voor minimaal drugsbezit al draconische straffen opgelegd krijgt.

As the great writers on totalitarianism, like Hannah Arendt and others have pointed out: in a totalitarian system, you carry out wholesale surveillance not to find innocence or guilt – because in our species of corporate totalitarianism guilt and innocence don’t matter – but because as soon as you criminalize a certain person or category of people, you have all the files, you have everyting and you can always hang something on them and prosecute them; especially in a judicial system which has deteriorated as ours has into a kind of species of just show-trials, when we even have trials. Ninetyfour percent of those who are sitting in prison of course, never even get a trial.

Hedges ziet een aantal parallellen tussen de krachteloosheid van progressieven en liberalen in de VS en de marginalisering van de liberalen tsaristisch Rusland rond 1900, maar meer nog in de impotente democraten in de Weimar-republiek en voormalig Joegoslavië. En als de bom barst, zal dat onvermijdelijk leiden tot een revolutie, in de VS waarschijnlijk van een fascistische aard.

Dostoyevski, quite presciently, talked about the inevitable kind of violence – this is Raskolnikov’s dream, at the end of Crime and Punishment, the same kind of visions you saw at the end of The Brothers Karamazov, and that’s what happens when society essentially embraces political paralysis, which is what we’ve embraced.

So you have a self-identified liberal elite – so here it would be more like Weimar. Or the former Yugoslavia, before the war, where you have a self-identified liberal class that is in fact impotent, they can’t act.

So Obama can’t regulate Wall Street, Obama’s assault on civil liberties, his administration had been actually worse than under Bush, especially with the use of the espionage act, to shut down whistleblowers – Kiriakou, Snowden, Chelsea Manning and others – the expansion of imperial war through militarized drones, the inability to deal with the suffering of the underclass.

I mean, half of this country almost, is now in a category called poverty or near-poverty, so in essence, that’s paralysis, because every mechanism of state is used to enrich and empower a corporate olichargic elite at our expense.

And the danger is that when you get a crisis – and this would be very similar to Weimar, or Yugoslavia, where it came through hyperinflation – then you get a kind of enraged populus, that doesn’t understand what’s happened. And they turn on these ineffectual elites and embrace a kind of virulent right wing. That was of course the fascists in Germany but it would have been the ethnic nationalists – Slobodan Milošević and others, Franjo Tuđman – in Yugoslavia. And not only do they get rid of the liberal elites, but they have no time for “liberal values”. Those go right out the window.

Dat is wat allerlei elementen die nu worden aangebracht – van surveillance tot anti-terreurmaatregelen of de militarisering van het politieapparaat – zo gevaarlijk maken. Wetgeving en praktijken die nu worden ingevoerd als anti-terreurwetgeving of misdaadpreventie kunnen gemakkelijk ingezet worden tegen de eigen bevolking als de bom barst.

Having lived in disintegrating societies, I’ve seen it, I’ve seen what happens in places like Yugoslavia. At the moment that there’s a crisis, whether it’s caused by a collapsing economy, and even our most sober financial reporters like Gretchen Morgenson are now talking about another inevitable collapse, because there’s been no restraint on Wall Street, we’ve just flooded them with free money, or whether it’s caused by climate change or whatever, at that moment of collapse you have in place both the physical and the legal mechanisms to, with the flick of a lightswitch, to turn this country into basically a militarized state.

Wat nodig is, meent Hedges, is een brede links-progressieve, activistische beweging om een alternatief te bieden voor ultrarechts wanneer de crisis zich aandient, maar decennialange demonisering van dergelijke bewegingen als ‘communistisch’ maken het vrijwel onmogelijk om daar brede steun voor te krijgen.

U hoort het: America is doomed.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.