Noord-Ierland staakt

'De grootste staking in vijftig jaar', kopte Sky Nieuws gisteren. Meer dan 100.000 ambtenaren, onderwijzers en werknemers in de zorg en het openbaar vervoer legden gisteren het werk neer uit protest tegen de politieke impasse die het land al twee jaar verlamt. Er is geen regering sinds de Unionisten er in februari 2022 uitstapten en weigerden na de daaropvolgende verkiezingen een nieuwe coalitie te vormen met Sinn Féin waarin zij de tweede viool zouden moeten spelen. Sindsdien ligt het land stil. Een van de gevolgen is een grote loonachterstand in de publieke sector (hier een lijstje met vergelijkende cijfers). Noord-Ierse docenten hebben al drie jaar geen salarisverhoging gekregen. Wachtlijsten in de zorg zijn nog langer dan in andere delen van het VK. Ambtenaren passen op de winkel onder verantwoordelijkheid van de minister voor Noord-Ierse zaken Chris Heaton-Harris. Maar zij kunnen geen politieke besluiten nemen. Daardoor kunnen bijvoorbeeld gevallen van ernstige milieuvervuiling niet worden aangepakt. Het conflict over de handelsgrens tussen EU en VK in de Ierse Zee, een residu van de Brexit, is nog steeds niet opgelost. De eisen van de Unionistische DUP zijn overdreven, volgens een hoge functionaris van de partij. Er zit geen enkele vooruitgang in de onderhandelingen over het beëindigen van de omstreden grens, een voorwaarde voor de DUP om weer mee te doen aan regeringsvorming. De partij is het niet eens met het aanvullende VK/EU akkoord uit maart vorig jaar waarin onder meer werd vastgelegd dat de douanegrens in de Ierse Zee alleen nog zal gelden voor goederen die via Noord-Ierland worden doorgevoerd naar de Europese markt. Voor alle goederen die in Noord-Ierland blijven, zou de grens vervallen. De DUP wil geen enkele grens. Noord-Ierland moet zonder enige beperking deel blijven uitmaken van het Verenigd Koninkrijk. Ondertussen kan Sinn Féin de verkiezingsoverwinning van twee jaar terug nog steeds niet omzetten in regeringsmacht. De conservatieve regering in Londen laat het allemaal gaan en houdt haar kolonie financieel kort. Volgens de afspraken zou Londen het bestuur moeten overnem en nieuwe verkiezingen moeten uitschrijven als de Noord-Ieren er zelf niet in slagen een regering te vormen. Verwacht wordt dat Londen met een noodwet komt om de deadline daarvoor nog een keer op te schuiven. De Britse regering heeft Noord-Ierland recentelijk bij monde van Heaton-Harris miljarden toegezegd waaronder een bedrag van 534 miljoen pond voor de ambtelijke diensten. Maar dat geld kan alleen worden uitgekeerd als er weer een Noord-Ierse regering is gevormd en het parlement weer werkt. Het ziet er niet naar uit dat dit snel gaat gebeuren. Volgens DUP leider Sir Jeffrey Donaldson kan Heaton-Harris het geld voor de publieke diensten gewoon vrijgeven. Daar heb je volgens hem geen functionerend parlement voor nodig. Maar zelfs als er morgen geld uit Londen komt kan het nog maanden duren voordat de lonen van de ambtenaren kunnen worden aangepast. Heaton-Harris zegt dat de regeling van de ambtenarensalarissen geen zaak is voor Londen. De Noord-Ierse werkers in de publieke dienst hebben er nu schoon genoeg van. De staking van gisteren, uitgeroepen door zestien vakbonden, duurde 24 uur, maar had grote gevolgen. Afspraken in ziekenhuizen zijn afgezegd, inclusief die voor chemotherapie en bortskankeronderzoek. Huisartsen waren alleen voor noodgevallen. De meeste scholen waren gesloten. Het openbaar vervoer lag plat. Op veel wegen werd niet gestrooid, ook al waren ze spekglad door ijs en sneeuw. De stijging van de prijzen voor energie is, zeker nu het ook in Noord-Ierland flink vriest, niet de minste reden voor de massale deelname aan de staking. Terwijl de lonen achterbleven worden de Noord-Ieren al een paar jaar geconfronteerd met stijgende prijzen. Juist gisteren werden de resultaten gepubliceerd van een onderzoek naar de stand van de zaken in de Noord-Ierse economie. Er is nauwelijks sprake van groei. 'Het probleem is vooral de langdurige periode van geringe groei en het gebrek aan beleid om dit te corrigeren.' Iers in rechtszaal Belfast Ondertussen werd in de rechtbank in Belfast deze week geschiedenis geschreven. Conradh na Gaeilge en enkele getuigen uit de Ierse taalgemeenschap stelden zich in het Iers voor aan de rechters. Aangenomen wordt dat het de eerste keer is dat getuigen officieel Iers gebruiken in een rechtbank in Belfast, sinds het verboden werd onder de Administration of Justice (Language) Act (Ierland) 1737. [foto: Son of Groucho, CC . Stormont Castle, het sinds twee jaar niet gebruikte Noord-Ierse parlement ]

Foto: Number 10 (cc)

Britten verzoenen zich met de EU

De Britse minister voor Noord-Ierland Steven Baker, ooit een van de fanatiekste voorstanders van de Brexit, toonde zich onlangs opmerkelijk schuldbewust. ‘Ik erken dat ik met mijn eigen vastberadenheid en strijd om het VK uit de Europese Unie te krijgen veel ongemak en pijn en moeilijkheden heb veroorzaakt’, vertelde hij onlangs aan de Ierse radio RTÉ. ‘Sommige van onze acties waren niet erg respectvol voor de legitieme belangen van Ierland. En dat wil ik rechtzetten.’ Wat dit gaat betekenen voor de nog altijd vastzittende onderhandelingen over de regels voor de handel met Noord-Ierland moet nog blijken. Maar voor Paul Taylor is het een teken dat de Britten zich eindelijk wat realistischer gaan gedragen tegenover de EU. ‘Na zes jaar van chaos en beschuldigingen zijn er nu tekenen dat het land zijn gezond verstand toont in zijn benadering van het blok.’ Het is duidelijk dat de nieuwe premier Rishi Sunak kiest voor een constructieve benadering om de betrekkingen met de belangrijkste handelspartner van het VK niet verder te verstoren.

De Britten kunnen ook niet anders. Het idee dat het Verenigd Koninkrijk de schade van het opzeggen van het EU-lidmaatschap zou kunnen compenseren door gunstige handelsrelaties met de rest van de wereld bleek uiteindelijk een droom, schrijft Sebastian Whale, een andere Politico-commentator, deze week. Britse boeren laken de opgeblazen verwachtingen van handelsakkoorden met Australië en Nieuw-Zeeland. De redding van de Britse economie komt ook niet uit India of de Verenigde Staten. Daarmee valt een van de belangrijkste beloften van de Leave-campagne in duigen. En het gaat helemaal niet goed met de economie van het onafhankelijke Verenigd Koninkrijk. ‘De Britse economie zit in grotere problemen dan het grootste deel van de EU, met hogere inflatie, een dreigende recessie, onder druk staande openbare diensten, stijgende belastingen en een sombere productiviteitsgroei,’ lezen we in een commentaar van persbureau Bloomberg. Opinieonderzoek laat zien dat een meerderheid van de Britten inmiddels van mening is dat de Brexit een verkeerde keuze was. 

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: UK Government (cc)

Noord-Ierland nog niet verlost van Brexit

Voor het eerst sinds juni vorig jaar zal het gezamenlijke VK-EU comité dat de Brexit moet afhandelen binnenkort weer bijeen komen, meldt Politico. Mogelijk wordt er een voorlopige deal gesloten over een van de losse eindjes in het akkoord over de handel met Noord-Ierland. Dat zou dan gaan over medicijnen. De overige conflictpunten worden naar verwachting in de ijskast gezet tot na de parlementsverkiezingen in Noord-Ierland op 5 mei. Onderhandelingen tussen EU-commissaris Šefčovič en de conservatieve minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss (foto) hebben tot nu toe nog weinig opgeleverd. In Londen zijn ze nog even met andere zaken bezig. Zoals gewoonlijk.

Unionisten kappen er mee

Vorige week diende de Noord-Ierse premier Paul Givan van de protestantse DUP (Democratic Unionist Party) zijn ontslag in uit protest tegen het handelsprotocol. De DUP is van mening dat het hele akkoord van tafel moet. Nu dreigt de handel met Ierland voor de Noord-Ieren makkelijker te worden dan de handel met Engeland en dat is de Unionisten een doorn in het oog. Ze vrezen dat dit op den duur zal leiden tot eenheid op het Ierse eiland, een nachtmerrie voor de protestanten die onderdeel willen blijven uitmaken van het Verenigd Koninkrijk. Noord-Ierland moet volgens de DUP volledige medezeggenschap krijgen over het handelsakkoord. Nu gaat het in feite om een overeenkomst over de uittrede van het VK uit de EU die gesloten wordt tussen Londen en Brussel. Dit is volgens Givan in strijd met het vredesakkoord tussen katholieken en protestanten uit 1998.

Foto: Russ Seidel (cc)

Johnson tempert verwachtingen COP26

Zondag begint in Glasgow de VN-klimaatconferentie COP26. Gastheer premier Boris Johnson heeft de kans op succes ‘een dubbeltje op zijn kant’ genoemd. In een Q&A sessie met kinderen afgelopen maandag verwierp hij de hoge verwachtingen van recycling bij het terugdringen van de opwarming van de aarde. ‘Recycling is niet het antwoord, eerlijk gezegd. Je kunt plastic eigenlijk maar een paar keer recyclen. Wat je moet doen is de productie van plastic stoppen’, vertelde hij aan de kinderen tot ontstentenis van Simon Ellin van de Britse Recycling Association.

Johnson mist de kern van het plastic verhaal volledig volgens Ellin. Naast recycling moet de productie inderdaad omlaag, maar we kunnen helaas niet zonder plastic om voedsel goed te kunnen bewaren. Met verwijzing naar een recent rapport over recycling waarin dat ook staat wees hij er op dat de premier kennelijk niet op de hoogte is van zijn eigen regeringsbeleid. Tja, met zulke regeringsleiders kunnen de verwachtingen inderdaad niet al te hoog gespannen zijn.

Hoe hoog ligt de prioriteit bij de regeringsleiders die COP26 tot een succes kunnen maken? Poetin komt niet vanwege de Covid-pandemie, zegt hij, en de komst van Xi Jinping is ook niet zeker. Modi, de premier van India, het land dat na China en de VS de hoogste uitstoot aan broeikasgassen heeft, zal er wel zijn. Maar het land legt zich niet vast op een datum waarop het klimaatneutraal wil zijn. Nogal wat deskundigen achten de kans klein dat het akkoord van Parijs in Glasgow overeind gehouden kan worden. Een nieuwe clash tussen rijke en arme landen is te verwachten. Vierentwintig ministers van ontwikkelingslanden hebben na een videoconferentie die was georganiseerd door Bolivia al vast een schot voor de boeg gegeven.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Richard Ash (cc)

Britse regering weigert nog steeds Brexit-akkoord uit te voeren

Wie dacht dit jaar eindelijk verlost te zijn van de continuing story van de Brexit moet ik helaas teleurstellen. De laatste losse eindjes van het handelsakkoord dat officieel per 1 januari is ingegaan blijven voorlopig hangen. In maart kwam er al een kink in de kabel toen Brandon Lewis, de Britse secretaris voor Noord-Ierland de maatregelen voor controle van het vrachtverkeer tussen Engeland en Noord-Ierland eenzijdig uitstelde tot 1 oktober. In juni werd een crisis over de import van vlees voor even afgewend. Dinsdag kondigde de Britse Brexit-minister David Frost aan dat volledige douaneaangiften en -controles nu pas op 1 januari 2022 zullen worden ingevoerd. De verplichting om veiligheidsverklaringen te overleggen gaat pas in op 1 juli volgend jaar. Het bedrijfsleven reageerde verontwaardigd op de late aankondiging van deze plannen. ‘Bedrijven hebben heel veel tijd en geld geïnvesteerd in de voorbereiding op het nieuwe importregime op 1 oktober 2021.’ Dat is dus voor niets geweest. De commentator van The Guardian vond het, met verwijzing naar de naam van de minister, tijd worden voor ‘dooi in plaats van vorst’ in de Britse diplomatie. ‘De regering moet stoppen oude gevechten met Brussel opnieuw op te voeren en zich in plaats daarvan concentreren op het opbouwen van nieuwe relaties.’

Foto: Sam Woodcock (cc)

Onrustige Oranjemarsen op komst

Noord-Ierland gaat een onrustige periode tegemoet als de traditionele Oranjemarsen in het teken komen te staan van verzet tegen de Brexit-deal over de handel tussen het Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland. De Unionisten accepteren de afspraken over de handelsgrens in de Ierse Zee niet. Ze willen net zo behandeld worden als de andere delen van het Verenigd Koninkrijk. Ze voelen zich bedrogen door premier Boris Johnson die beloofde dat er nooit een grens in de Ierse Zee zou komen. Maar de afspraken bij het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie bevatten de bepaling dat de handel tussen het VK en Noord-Ierland in Engeland gecontroleerd moet worden om de grens tussen de Ierse Republiek en Noord-Ierland open te kunnen houden. Woensdag wees de rechter in Belfast een beroep van de DUP, de partij van Noord-Ierse protestanten, tegen het protocol inzake Ierland/Noord-Ierland af.  Het conflict over de uitwerking van het protocol duurt voort. Brussel en Londen hebben een tijdelijke wapenstilstand gesloten over de “worstoorlog”, en kondigden woensdag aan dat ze hadden ingestemd met een verlenging van een respijtperiode voor de export van gekoeld vlees tussen Groot-Brittannië en Noord-Ierland. De EU en het VK hopen er nu vòòr 30 september uit te komen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: William Murphy (cc)

Nieuwe controverses tussen Brussel en Londen

Is Boris Johnson wel te vertrouwen? In Brussel zijn de eerste stappen gezet voor een juridische procedure over Brexit-afspraken die het Verenigd Koninkrijk nog niet wil nakomen. Maatregelen voor controle van het vrachtverkeer tussen Engeland en Noord-Ierland zijn door Brandon Lewis, de Britse secretaris voor Noord-Ierland eenzijdig uitgesteld tot 1 oktober. Het is de tweede keer dat er problemen zijn over dit heikele deel van het Brexit-akkoord. Eerder was er al gedoe over een Britse wet die in strijd was met de oorspronkelijke overeenkomsten. Johnson hoeft in eigen land niet te vrezen voor veel tegenstand. Maar, schrijft The Guardian, ‘hij onderschat met zijn arrogante houding de schade die wordt toegebracht aan de wereldwijde reputatie van Groot-Brittannië en de bedreiging voor de stabiliteit van Noord-Ierland.’ 

Volgens de voorwaarden waaronder het Verenigd Koninkrijk de EU op 31 januari 2020 heeft verlaten blijft Noord-Ierland binnen de douane-unie met de EU waardoor vrij verkeer op het Ierse eiland mogelijk blijft. Producten die vanuit Groot-Brittannië Noord-Ierland binnenkomen, moeten wél gecontroleerd worden. De nieuwe situatie heeft onder meer geleid tot lege schappen in Noord-Ierse supermarkten, waardoor het VK zich genoodzaakt voelde de grenscontroles verder uit te stellen. Aldus voormalig Brexit-onderhandelaar David Frost die vorige week de schuld legde bij de EU. Brussel zou gehint hebben op het sluiten van de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek en dat heeft volgens Frost het vertrouwen geschaad. Het uitstel van de controlemaatregelen was nodig “om het dagelijks leven van Noord-Ieren te beschermen, zodat ze pakketjes kunnen blijven ontvangen en boodschappen kunnen blijven doen”, schrijft Frost.

Foto: Sinn Féin (cc)

Engeland op weg naar een ‘splendid isolation’?

ELDERS - Met de beste wensen voor een nieuw jaar waarin we eindelijk verlost zijn van Brexit-gedoe. Hopen we.

Vandaag treedt het op 24 december gesloten handelsverdrag tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk in werking. Uit het Britse parlement werd dit keer geen grote tegenstand verwacht. Nationale parlementen komen er nauwelijks aan te pas. Zweden raadpleegde het parlement wel voordat de positieve conclusie van de EU-ambassadeurs kon worden bevestigd.

Het Europarlement praat er later over. Tot 28 februari heet het daarom een tijdelijke deal. Los daarvan is er nog zoveel onduidelijk dat we de Britten nog wel een keer terug zullen zien in Brussel. ‘Er zijn nauwelijks afspraken over de dienstensector, 80 procent van de Britse economie. De cruciale financiële sector verliest de vrije toegang die het nu heeft tot de EU-markt. Ook over samenwerking op het gebied van buitenlands beleid zwijgt het akkoord.’ En hoe zal die ‘onafhankelijke arbitrage’ over handelsgeschillen gaan werken?

Noord-Ierland

Het belangrijkste resultaat van het akkoord is misschien wel dát er een akkoord is, dat een no-deal is voorkomen en daarmee een harde grens tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek. Noord-Ierland blijft in de douane-unie en de interne markt van de EU. De grens tussen het Verenigd Koninkrijk en Noord-Ierland ligt qua handel voortaan in de Ierse Zee. Dat brengt een hoop extra bureaucratie met zich mee. Grote bedragen cash geld moeten vooraf worden aangegeven. Reizigers zullen rekening moeten houden met beperkingen en controles. Van Engeland naar Noord-Ierland reizend kan dat zelfs betekenen dat je problemen krijgt met een broodje ham of kaas vanwege de regels voor vlees en melkproducten. In omgekeerde richting zijn er geen problemen. Noord-Ieren die ook een Iers paspoort hebben zullen ook weinig last hebben. De ‘roaming’ afspraken voor mobiele telefoons binnen de EU zijn niet meegenomen in de deal. Britse telecombedrijven zijn niet van plan nieuwe tarieven te gaan heffen,  al kunnen ze dat in detoekomst wel gaan doen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Dunk 🐝 (cc)

Brexit: er op of er onder

ELDERS - Het Verenigd Koninkrijk en de EU hebben nog ruim vijftig dagen om een overeenkomst te bereiken over de toekomstige betrekkingen.

Volgens Michel Barnier, de onderhandelaar namens de EU, zijn de belangrijkste struikelblokken nog steeds het “gelijke speelveld”, het voorkomen van oneerlijke concurrentie op gebieden als overheidssubsidies, visserijbeleid en de controle op welke deal dan ook. De tijd dringt omdat een deal ook nog tijdig goedgekeurd moet worden door verschillende parlementen. 

Engeland startte gisteren met een tweede lock down periode ter bestrijding van het coronavirus. De nieuwe maatregelen, waaronder de sluiting van winkels voor niet-noodzakelijke goederen en van alle openbare gelegenheden, duurt tot 2 december. Ondanks de afwijzing van de maatregelen door een deel van zijn eigen partij zet premier Boris Johnson door. Het aantal COVID-19 doden heeft een piek bereikt en ziekenhuizen waarschuwen dat ze over twee weken geen plek meer hebben voor de stijgende aantallen patiënten. Johnson wil van geen kritiek weten. Hij verliet het parlement toen zijn voorgangster Theresa May vraagtekens zette bij de cijfers waarop de premier zich baseerde.

Schoolmaaltijden

Dat de Britse premier kritiek moeilijk kan verdragen bleek begin deze week ook uit zijn afzegging van een jaarlijkse bijeenkomst van ondernemers waarin hij aanmerkingen op de aanpak van de pandemie en de Brexit kon verwachten. ‘Dat de premier onze jaarvergadering niet komt openen is in de geschiedenis nog maar één keer voorgekomen’, zei een teleurgestelde voorzitter van de conferentie.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Volgende