Kijk uit voor het verschrikkelijke wokespook!

Columnisten schreeuwden de afgelopen week om het luidst over hoe gevaarlijk en eng 'woke' eigenlijk is. Wouter Louwerens legt uit dat dat nergens op slaat.  Als we (vooral) rechtse opiniemakers en politici mogen geloven waart er een groot gevaar door Nederland: ‘woke’, oftewel ‘wokeness’. Het schijnt zo te zijn dat we ernstig bedreigd worden door een eng fenomeen dat is komen overwaaien uit Amerika. Maar klopt dat wel? En wat is dat woke nou eigenlijk? Het begrip woke komt uit Amerika en is slang voor awake; wakker dus. Er bestaat geen eenduidige definitie van het begrip. En in tegenstelling tot wat veel tegenstanders beweren bestaat er al helemaal niet zoiets als een woke-ideologie of woke-beweging. Wie beweert van wel mag haar aanwijzen. Dat betekent niet dat er geen historische context van het begrip bestaat. Zo had je vanaf 1860 de ‘Wide Awakes’, een jongerenorganisatie van de Republikeinse partij van Lincoln, een beweging met als belangrijke speerpunten arbeidersrechten en de afschaffing van de slavernij. Later, in de 20e eeuw, werd het begrip woke populair gemaakt door popmuziek en de mensenrechtenbewegingen in opeenvolgende decennia. Het stond vooral voor waakzaamheid en bewustzijn betreffende het grote racismeprobleem in de VS. De laatste jaren heeft het begrip een extra lading gekregen, opnieuw door popmuziek en vooral ook door Black Lives Matter; het draait niet alleen om oplettendheid en sociaal bewustzijn, maar het gaat ook om voortschrijdend inzicht en bewustwórding. Je moet sociale ongelijkheid en de oorzaken ervan eerst herkennen, erkennen en benoemen om tot een oplossing te komen. Als het gaat om sociaal bewustzijn, antiracisme en voortschrijdend inzicht hebben we in Nederland een uitstekend voorbeeld in de vorm van Zwarte Piet. In de afgelopen jaren zijn steeds meer Nederlanders tot het inzicht gekomen dat die figuur een racistische karikatuur is. En ook het feit dat steeds meer mensen roepen om meer inclusiviteit en aandacht voor institutioneel racisme in Nederland kun je woke noemen. Toch kun je moeilijk zeggen dat er zoiets bestaat als een woke-ideologie of -beweging. Wokeness is een, allicht wat onduidelijk, synoniem voor bewustzijn en bewustwording en daardoor een drijfveer voor sociaal activisme. Juist dat onduidelijke aan wokeness maakt het voor rechtse commentatoren een ideale paraplu om van alles onder te hangen wat ze niet bevalt. Daarom is de term woke in die kringen de laatste tijd razend populair geworden. De zogenaamde ‘woke-agenda’ bestaat uit alles wat conservatieve opiniemakers lastig vinden: het erkennen van racisme, emancipatie van vervelende minderheden, die rottige feministen, en allerhande agendapunten die ze om de een of andere reden als bedreigend ervaren. Het begrip woke dient als handig frame om alles wat beschouwd wordt als te politiek correct (dat is dus subjectief) in te plaatsen. Het is best ironisch dat wokeness wordt beschouwd als overdreven gedoe uit Amerika. Zou iedereen die zich op deze manier druk maakt over wokeness en er een eigen draai aan geeft doorhebben dat ze létterlijk rechtspopulistische Amerikaanse opiniemakers als Sean Hannity en Tucker Carlson napraten? https://twitter.com/ewaldeng/status/1396745452159123457 De massale rechtse verontwaardiging over wokeness heeft daarom wat potsierlijks. Maar ondertussen is het ook kwaadaardig, want het kietelt wel lekker de onderbuik. Door het voortdurend spottend te herhalen kun je iedereen die je als wokie beschouwt wegzetten als doorgeslagen, naïef en vooral niet serieus te nemen. Je diskwalificeert de mening van de ander. Hetzelfde zagen we eerder met verontwaardiging over politieke correctheid en identiteitspolitiek, ook al van die begrippen die door een steeds diffusere definitie vaak weinig meer betekenen. Er was dus behoefte aan een nieuwe hype. Met zo’n frame ontsla je jezelf van de verplichting om te luisteren naar de argumenten van die ander en maak je het debat onmogelijk. Handig, dan hoef je tenminste niet na te denken over onderwerpen waar je geen zin in hebt. Dat je door anderen belachelijk te maken en het gesprek te ontwijken uiteindelijk vooral je eigen geloofwaardigheid ondermijnt lijken de meesten niet door te hebben. Daarnaast is de enige manier om aandacht, en eventueel begrip, te krijgen voor je eigen standpunten door wel het gesprek aan te gaan. Uiteindelijk plaats je alleen jezelf buiten het debat, de wereld draait gewoon door. Als je letterlijk alles wat je niet bevalt woke noemt (gebaseerd op niets dus) moet je niet raar opkijken als je niet serieus genomen wordt als je misschien wel een keer een punt hebt. Het ridiculiseren van je ideologische tegenstanders met een simplistisch frame getuigt van intellectuele luiheid en lafheid en slaat bovendien het debat dood. En dat is problematisch. Zolang we niet kunnen praten over de zwarte bladzijden in onze geschiedenis, sociale ongelijkheid en institutioneel racisme kunnen we die problemen ook niet aanpakken. Wat je niet wil zien of benoemen hoef je ook niet op te lossen. Tot we werkelijk bereid zijn om ongelijkheid in alle mogelijke vormen aan te pakken is er gelukkig het wokespook om ons wakker te houden. Is het toch nog ergens goed voor. Waardeer dit artikel! Dit artikel van Wouter Louwerens is gratis leesbaar. Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden. Voor dit formulier is JavaScript nodig; activeer dit in de browser. Ik doneer: Selecteer een bedrag € 1,50 € 5 € 10 € 25 € 100 € 250 Mijn gekozen donatie € 0,00 Betalen

Door: Foto: Stefano Pollio via Unsplash
Foto: Bron: https://pixabay.com/nl/zonsondergang-achtbaan-rit-silhouet-958145/

Niets doen is geen optie

, door

COLUMN - De afgelopen week was een rollercoaster voor me. Van een flinke piek naar een diep dal. En ik deed wat ik dan altijd doe; in mijn schulp kruipen. Telefoon uit, alles negeren en gewoon doen of ik alleen op de wereld ben. Recupereren, focussen op de kleine dingen, een stukje wandelen, genieten van de mooie lucht als de zon op of onder gaat. Proberen dat hormonale gedoe in mijn lijf te manipuleren, want dat is toch waar je stemming van afhangt. Ik heb geprobeerd de dingen weer op een rijtje te krijgen. Wat nog niet helemaal gelukt is. Zoals dat vaak het geval is, heb ik nog een lange weg te gaan. Maar vandaag kreeg ik een kerstcadeautje van De Correspondent wat een zeker inzicht gaf, dat het niet allemaal hopeloos is. Dat kleine stapjes óók vooruitgang zijn.

Klimaatverandering en doemscenario’s

Het artikel gaat over klimaatverandering, iets waar we op dit moment zo’n beetje mee doodgegooid worden. Terecht natuurlijk, gezien alle doemscenario’s die de ronde doen en hoe we de consequenties beginnen te voelen. Lekker warm weer is voor de meeste mensen nog positief (hoewel ik met lede ogen aanzag hoe mijn tuin verpieterde, terwijl ik ook beducht was om te sproeien door het water tekort), in tegenstelling tot de stijgende energierekening volgend jaar, die ons allemaal raakt en waar ik zelf ook niet bepaald vrolijk van word.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Random Retail (cc)

Leefstijl als beschavingsoffensief

, door

COLUMN - Leefstijl heeft een zeer grote invloed op onze gezondheid. Niet roken, genoeg bewegen en het eten van veel groenten kan zo’n tachtig procent van alle hart- en vaatziekten voorkomen, aldus de Wereldgezondheidsorganisatie, vorige week in het nieuws. Volgens het bericht stelt cardiologe Janneke Wittekoek dat jonge mensen hun ‘getallen’ (bloeddruk en cholesterolwaarden) zouden moeten kennen, opdat ze tijdig hun leefstijl kunnen aanpassen.

Zij houdt een pleidooi voor ‘leefstijlgeneeskunde’, omdat ‘veel ziekten en klachten mede worden veroorzaakt door leefstijlfactoren. Dit pleidooi is gevat in een brief van 21 artsen, wetenschappers en publicisten aan de Minister van Volksgezondheid.

Bij Nieuwsuur stelde Janneke Wittekoek dat ze mensen ‘bewust wil maken dat een gezonde leefstijl echt veel beter voor je is.’ Maar liefst de helft van alle patiënten lijdt namelijk aan een leefstijlgerelateerde aandoening. Het verbeteren van de leefstijl zou daarom op jaarbasis 3 tot 10 miljard aan zorggeld kunnen besparen.

Ondanks de nieuwe naam Leefstijlgeneeskunde is deze nadruk op kennis en bewustwording niet nieuw. Al decennialang zijn nationale gezondheidsprogramma’s gericht op bewustwording: van het belang van bewegen, niet roken, minder drinken  en het eten van groenten en fruit (en minder vet en suiker). Het enige min of meer nieuwe element erin is dat leefstijlartsen nu de expliciete taak van promotors en bewakers krijgen.

Foto: Andrew Russeth (cc)

Kritiek op de consumptiemaatschappij is van alle tijden

, door

ACHTERGROND - Steeds meer mensen zijn zich bewust van de schade die overvloedig consumeren aanricht. Het kopen van eerlijke en duurzame producten is een goed begin, maar niet genoeg.

Gepersonaliseerde reclames op Facebook van mooie schoenen en kleren; flitsend rode verpakkingen in schappen; en gadgets vol technologie die snel kapot gaan, zodat je vaker iets nieuws koopt: we worden verleid om onze portemonnee te trekken en worden constant aangesproken op onze status als consument. En het werkt. Natuurlijk moet je eten kopen en een jas dragen, maar we schaffen regelmatig producten aan die niet noodzakelijk zijn voor het primaire levensonderhoud. Dit fenomeen heet ‘consumentisme’. We leven in een hyperconsumptieve maatschappij die een diepe en grote ecologische voetprint achterlaat. Het kopen van veel producten, de behoefte om te bezitten, is slecht voor mens en milieu. Wat kunnen we daartegen doen?

Toename koopgedrag

Consumeren is iets van alle tijden, zegt historicus dr. Peter van Dam tijdens de openingslezing van de reeks ‘Groene bedoelingen’. Ons afvragen waar de consumptiemaatschappij vandaan komt heeft volgens hem dan ook geen zin. Het is in ieder geval een misverstand te denken dat het uit de Verenigde Staten komt. Vanaf de 16e eeuw zijn we in Nederland steeds meer voedsel en goederen gaan kopen en in de 20e eeuw explodeerde ons koopgedrag. Meer geld, betere transportmogelijkheden en grootschalige industriële productie maakte overdadig koopgedrag mogelijk.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Weekendcollege | Games for change

, door

Dit is de zesde aflevering in de lezingenserie De Urgentie van Duurzaamheid, van Studium Generale Utrecht. De bijdrage is geschreven door Melanie Peters. Kijk hier de lezing terug.

‘Reality is broken, we need games to fix it’, zo citeerde prof. Peter Werkhoven de Amerikaanse game-wetenschapper Jane McGonigal. Games zouden wel eens de sociale verbanden van de toekomst kunnen zijn. De manier om samen te werken en samen oplossingen te  bedenken voor vraagstukken rond schaarste.

En dat is hard nodig, zo liet Werkhoven zien op basis van onder andere TNO-studies. Van de energiecrisis zijn we al wel doordrongen, maar we zijn veel minder bekend met de schaarste van zeldzame metalen zoals lithium, indium, exotium of neodinium, waar ons mobieltje, maar ook windmolens en zonnepanelen van afhankelijk zijn. Prof. Joost Raessens is als wetenschapper betrokken bij de games for change-beweging en stelt dat games inderdaad in staat zijn ons gedrag te beïnvloeden. Duurzaamheid is niet een probleem van kennis, maar van waardeoriëntatie. Die wordt gevormd tijdens je opvoeding en is daarna erg moeilijk te veranderen.

Toch is het ons gedrag dat we moeten bijstellen. Er wordt nu al gesproken over het opdelven van oude vuilnisbelten om metalen terug te winnen. Slimmere technologie en wetgeving zijn belangrijk, maar onvoldoende om te voorzien in onze behoeften en die van toekomstige generaties. Alleen een ander consumptiepatroon en spaarzamer omgaan met wat we hebben, zal er voor zorgen dat we kwaliteit van leven kunnen behouden. Dat is geen leuke boodschap, maar het spelelement van games zou ons wel eens kunnen overhalen daar toch in te geloven. En al spelend kunnen we aantrekkelijke oplossingen verzinnen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Download nu: de Issue Kalender (2009)!

, door

issueIssues, issues, issues. Op Sargasso wordt u ermee doodgegooid. Van het Irak-onderzoek tot en met de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. Ofwel hete, grote, moeilijke issues uit het wereldnieuws.

En nu is er dus een heuse Issue Kalender 2009, ons toegestuurd door bedenker Sybrig van Keep. Een beetje laat, maar toch. En wat direct opvalt? Het gros van de issues is wel een beetje saai. Werelddag Lepra? Internationale Dag van het Gezin? Wie veel met grote issues bezig is, kan deze issues er echter makkelijk bij hebben. Al is het alleen maar om de indruk te wekken dat u van maatschappelijk verantwoorde zaken houdt, naast de issues die u dagelijks op Sargasso voorbij ziet komen.

“Met de Issue Kalender willen we mensen raken en bewustwording creëren voor wat er om hen heen gebeurt. Draagvlak en sympathie kan leiden tot activisme en het dichterbij brengen van het einddoel”, schrijft Van Keep in een begeleidende mail.

Onze persoonlijke favorieten? Nationale Slaapdag, Dag van de Jeugdhelden, Schoonvaderdag, Nationale Grappendag, Dag van de Hoogbegaafdheid (ideetje voor op Sargasso?). Jammer alleen wel van de Wereld Anti-Tabaksdag (op 31 mei). Draagvlak en sympathie okay, maar dan ook een Werelddag voor de Rokers en geen discriminazi!

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.