Twijfelzaaiers

Iemand vroeg mij gisteren waarom ik zo’n felle blog heb geschreven over David Prins. Dat was toch een frisse jonge arts die alleen maar een aantal vragen had opgeworpen die kennelijk - gezien de bijval die hij kreeg - bij heel veel mensen leefden? Kritische vragen blijven stellen, wat kan daar tegen zijn? Wat we kunnen zien is dat lieden zoals David Prins het wantrouwen in de samenleving aanwakkeren. We gaan nu als samenleving door een periode van grote onzekerheid. We weten veel dingen niet over het corona virus en over de covid-19 ziekte die erdoor wordt veroorzaakt. Maar er zijn ook een paar dingen die we wel weten.

Door: Foto: GoToVan (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Anders nog iets? | Betrouwbaar liegen

COLUMN - Mannen liegen gemiddeld zo’n drie keer per dag. Vrouwen hooguit maar één keer per dag. Dit blijkt uit het onderzoek naar de betrouwbaarheid van mannen en vrouwen. Meteen heb ik hier al mijn twijfels over. Is dit onderzoek wel te vertrouwen? Is er niet gesjoemeld met de cijfers, om ons mannen er slechter uit te laten komen? In al mijn argwaan zou ik nu kunnen denken dat dit onderzoek door een vrouw gedaan is. Mijn vertrouwen wordt er in elk geval niet beter op. Ik ga dan ook direct bij mezelf te rade. Het is op dit moment van schrijven, zaterdagmiddag 14.15 uur. Ik heb vandaag nog geen enkele keer gelogen. Alhoewel, dat is deels gelogen. Ik heb eerder vandaag tegen mijn vriendin gezegd dat de kleine potjes huismerkmayonaise uitverkocht waren, terwijl ze er eigenlijk wél nog eentje hadden in de supermarkt. Leugentje om bestwil, want de grote pot Calvé mayonaise is natuurlijk relatief goedkoper dan het kleine potje. Die reden wordt geaccepteerd.

Dat we soms gewoonweg niet onder een leugen(tje) uit kunnen komen is niet zo vreemd. De heersende maatschappij eist natuurlijk op alle fronten honderd procent inzet en participatie van ons. Daarbij is het vaak onmogelijk om onder een leugen(tje) uit te komen (zoals mijn mayonaiseleugen(tje) van zojuist, waarmee ik voldoe aan het feit dat de helft van de mannen liegt om het leven makkelijker te maken (want: geen gezeur van vrouwlief over die grote pot mayo, die kleine was immers ‘op’…)). Nu is mijn mayonaiseleugentje een minuscuul deeltje in een groot en complex geheel. Want blijkbaar is dat pas 1/1095e deel van al mijn leugens dit jaar! Moet ik nu gaan vrezen voor mijn relatie? Is deze vanaf nu dan enkel en alleen op onbetrouwbaarheid gebaseerd, door ‘mayonaise-gate’?

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Jon S (cc)

De peiling bepaalt het nieuws, de uitslag is bijzaak…

De opiniepeilers zaten er opnieuw flink naast bij de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen. Media blijven deze peilingen in hun berichtgeving veel te serieus nemen, menen Tom van der Meer en Armèn Hakhverdian.

Geloof ons, we zijn het net zo zat als u, maar we kunnen er niet omheen. Toch nog een keer aandacht voor de peilingen.

Niet voor het eerst zijn de afgelopen 24 uur talloze media door het ijs gezakt door blind te varen op vroege peilingen en exitpolls. Het was ronduit gênant om te zien hoe Mariëlle Tweebeeke (Nieuwsuur) op verkiezingsdag na middernacht CDA-leider Buma aanviel door te stellen dat zijn politieke koers blijkbaar niet werkte.

Tweebeeke baseerde zich op de exitpoll van Ipsos, waar het CDA een derde van de raadszetels leek te verliezen vergeleken met 2010. Aan het eind van de avond bleek het verlies veel kleiner: in plaats van de voorspelde 561 zetels verlies, zullen het er ongeveer 65 blijken te zijn (minder dan 1%). Als het CDA bijna terug is op het niveau van 2010, is dat voor die partij een enorme opsteker na het dramatische verval in 2012.

Dezelfde teneur was gistermorgen in nagenoeg alle kranten te lezen. Het verlies van het CDA was één van de nieuwsfeiten. De Volkskrant noemde het een dreun voor het CDA. De exitpoll was het nieuws, de uitslag bijzaak. Er zullen wel geen rectificaties volgen zoals ook de live-uitzending bagatelliserend stelde dat de exitpoll er bij het CDA iets naast zat.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wees voorzichtig met je informatiebronnen

Het is een goede gewoonte om stellingen te baseren op argumenten die die stellingen onderbouwen. Daarvoor vallen we vaak terug op informatiebronnen. De praktijk leert dat je die informatiebronnen niet zonder meer kunt geloven en het belangrijk is ze te controleren. In de afgelopen weken kwam ik daar een aantal voorbeelden van tegen. Twee daarvan bespreek ik in dit blog.

Voorbeeld 1: Abbas en de kaart van Palestina
Afgelopen donderdag publiceerde blogger E.T. een foto van Mahmoud Abbas die de kaart van Palestina omhoog houdt. Hij schreef daar een verhaal bij dat dit hét bewijs is dat de Palestijnen hun doctrine ‘tussen de rivier en de zee’ (van Middellandse Zee tot Jordaan) nog steeds in ere houden. Abbas doet als het ware – om maar eens een andere blogger aan te halen – aan taqiyya: naar de buitenwereld veinst hij de grenzen van 1967 te respecteren, maar intern houdt hij de droom in ere.

Nou wil het geval dat onze blogger zich bij zijn beschuldigingen baseerde op de site Palestinian Media Watch (PalWatch). Een link geeft hij niet, evenmin als oorspronkelijke bronnen, dus je moet aardig wat moeite doen om zijn beschuldigingen te verifiëren. Wie die moeite echter neemt, constateert dat PalWatch niet echt betrouwbaar is. PalWatch publiceerde een artikel met de kop “PA Chairman Abbas holds up map of ‘Palestine’ that erases Israel”. In de tekst staat: “During a visit to Bethlehem this week, Palestinian Authority Chairman Mahmoud Abbas held up a stone model of the map of ‘Palestine’ that erases Israel.” Als bron voor dit bericht noemt PalWatch de Palestijnse regeringskrant Al-Hayat Al-Jadida (.pdf) (‘het nieuwe leven’) van 26 oktober 2010, een Arabischtalige krant.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wie vertrouwt de journalist nog? (2)

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Hieronder een stuk van Henk Blanken, adjunct-hoofdredacteur van het Dagblad van het Noorden. Het verscheen eerder op zijn eigen blog. Lees hier deel 1.

Op de markt voor media is “vertrouwen” geen modieus artikel. De Google-generatie betaalt er niets extra?s voor; ze kunnen zonder ? denken ze. Klassieke journalisten hebben het daar moeilijk mee, omdat hun handelswaar gemaakt is van betrouwbaarheid, zoals brood van granen. Voor een flink deel is de crisis in de journalistiek hierop terug te voeren, maar de kans is groot dat dit verandert. Misschien verklaart de “mediamaslow” waarom.

Nieuws is een product, net als opinie. Vertrouwen is dat niet. Het is een aspect van informatie-uitwisseling, een kwaliteit, zoals de kleur van een auto. Vertrouwen is ‘los’ geen geld waard, evenmin als een merknaam. Het merk Google is het duurste op aarde, maar is niet los verhandelbaar (uitzonderingen zijn dat slechts in schijn: het computermerk Commodore bracht geld op zonder productielijn, maar die transactie werd pas zinvol toen er weer Commodore-producten waren).

Als aspect van de informatie-economie is vertrouwen veel geld waard geweest. Dat merk je als het weg is. De koersen van banken dalen als klanten graaiende bankiers gaan wantrouwen. Campagnes om het vertrouwen van de burger in de politiek te herstellen kosten handenvol geld. Maar de NRC-lezer die jaar in jaar uit zijn abonnementsgeld overmaakte, stond er nauwelijks bij stil dat hij betaalde voor betrouwbaarheid.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kieskompas III: Nieuwe ruimtes

Recentelijk schreven zowel Simon Otjes als Tom Louwerse over de zwakte van het Kieskompas: politieke partijen positioneren zich niet consistent in het model van het Kieskompas. Dat maakt de posities van partijen in de ruimte onzeker. In dit derde deel onderzoeken we de posities van de partijen op een inductieve manier.

Er wordt door politici en opiniemakers veel waarde gehecht aan de posities die partijen zijn toegekend in het Kieskompas. Het dagblad Trouw berichtte uitgebreid over de posities van de partijen: de positie van de PVV week opvallend af van de VVD, de PVV staat namelijk links van de VVD. Ook de posities van de ChristenUnie (links en conservatief) en D66 (rechts en progressief) waren ‘uniek’ volgens de Trouw. Het model van het Kieskompas is echter opgelegd aan de politieke partijen, die zoals wij eergisteren zagen, inconsistent antwoord geven op de stellingen en dus onzekere posities hebben. Als we, in plaats van het ruimtelijke model op te leggen aan de posities van partijen, deze hierop baseren, krijgen we een veel preciezer beeld van de verschillen en gelijkenissen tussen politieke partijen.

3dd12

Een inductieve methode gaat uit van deze gelijkenissen en verschillen tussen politieke partijen en bouwt op de basis daarvan een model op. Het figuur hiernaast (klik op het plaatje voor een grotere versie) is gemaakt op basis van multidimensionale schaling, die een visuele weergave van de verschillen en gelijkenissen tussen partijposities maakt. Dit is een twee-dimensionale weergave van de verschillen tussen partijen. Volgens de data is een drie-dimensionale weergave het meest correct. Maar met de beperkingen van de hedendaagse techniek is een twee-dimensionaal model vele malen handiger: daarom zal ik het drie-dimensionale model in drie stappen moeten weergeven. Eerst dus de eerste en de tweede dimensie. Zoals je kan zien, bevindt de meeste spreiding zich op de horizontale dimensie. De afstanden op de verticale dimensie zijn kleiner. Je kan grofweg drie clusters zien:

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kieskompas II: Onzekerheid partijposities

Gisteren schreven we reeds over de zwakte van het Kieskompas: politieke partijen positioneren zich niet consistent in het model van het Kieskompas. Dat maakt de posities van partijen in de ruimte onzeker. In dit tweede deel onderzoeken we wat de mogelijke posities van de partijen zijn. Dit is een bijdrage van Tom Louwerse.

Er wordt door politici en opiniemakers zeer veel waarde gehecht aan de posities die partijen zijn toegekend in het Kieskompas. Het Kieskompas lijkt te impliceren dat ze met grote precisie de posities van partijen kunnen vaststellen. Hier zitten echter flink wat haken en ogen aan. De schalingslogica die zo’n ruimtelijk model onderligt gaat er vanuit dat antwoorden op stellingen samenhangen: partijen die hogere belastingen willen, willen ook hogere uitkeringen. In de praktijk geven partijen niet altijd van die consistente antwoorden. Daarom zijn hun posities in het model niet allemaal even zeker.

Betrouwbaarheidsintervallen van de partijen

Om uitdrukking te geven aan deze onzekerheid kan je een betrouwbaarheidsinterval berekenen voor de posities van partijen in de ruimte. Deze geeft aan hoe (on)zeker de posities van de partijen zijn. Het Kieskompas doet dit al voor de positie van de gebruiker. Als jij als kiezer in de ruimte wordt geplaatst staat er een cirkel om je heen die aangeeft waar je met een bepaalde mate van zekerheid staat, op basis van de antwoorden die je hebt gegeven. Dat kan ook gedaan worden voor de posities van partijen. Die posities zijn immers gebaseerd op een dertigtal stellingen, maar de selectie van die stellingen is in zekere zin willekeurig. Men had ook hele andere stellingen kunnen kiezen en daarmee was men wellicht op (net iets) andere partijposities uitgekomen. Deze onzekerheid kan gesimuleerd worden door duizend willekeurige steekproeven te trekken uit de dertig stellingen (het zogenaamde bootstrapping) en de positie van de partijen te berekenen voor elk van die steekproeven. Je kan in de figuur hierboven rond de positie van iedere partij een ellips zien (klik op het plaatje voor een grotere versie). Deze ellipsen geven het gebied weer waar met 95%-zekerheid kunnen zeggen dat de partij daar staat. Hoewel deze simulatie waarschijnlijk niet geheel overeenkomt met de manier waarop de stellingen voor het Kieskompas zijn geselecteerd, geeft dit een indruk van de consistentie en zekerheid van de partijposities.

Omdat het Kieskompas om begrijpelijke redenen ‘maar’ dertig stellingen gebruikt, zal er altijd enige onzekerheid over de positie in de politieke ruimte bestaan. Middenpartijen zullen op sommige onderwerpen ‘links’ zijn en op andere ‘rechts’, waardoor de cirkel om de antwoorden van deze partijen relatief groot zal zijn. Als dit bij veel partijen het geval is, kun je je afvragen of je de antwoorden op de stellingen wel op één of twee schalen kunt plaatsen. Je kan zien dat de posities van sommige partijen in het Kieskompas weinig consistent en onzeker zijn:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kieskompas I: Modellen van partijposities

Er is veel discussie over de betrouwbaarheid van het Kieskompas. In een drietal artikelen zullen wij deze betrouwbaarheid proberen te achterhalen. Vandaag deel één: hoe betrouwbaar is de plaatsing van de partijen in de ‘politieke ruimte’.

Ruimte van het Kieskompas

Andre Krouwel, de man achter het Kieskompas, klaagt dat de Stemwijzer ‘kiezers voorliegt’ over de standpunten van politieke partijen. Een van de grote voordelen van zijn stemwijzer is dat het Kieskompas heel transparant is over de standpunten van politieke partijen. Echter bij het interpreteren van de posities van politieke partijen in zijn Kieskompas is voorzichtigheid ook geboden.

Meteen bij het uitkomen van het Kieskompas was er zeer veel aandacht van partijen en opiniemakers over de plaatsing van partijen in de politieke ruimte (klik op het plaatje voor een grotere versie). Anja Meulenbelt spinde er heel druk op los: D66 was volgens haar maar een rechtse partij en ook GroenLinks was een aardig eind naar rechts verschoven, ten opzichte van de SP. De Dagelijkse Standaard vond dat de PVV wel heel links staat in dit Kieskompas, dichtbij de traditionele linke partijen. Ook de Trouw berichtte uitgebreid over de posities van partijen in het landschap. Echter de ruimte waarin de partijen geplaatst zijn, is niet gebaseerd op de partijposities, waardoor uitspraken de posities met een grote korrel zout genomen moet worden.

Achter het Kieskompas zit een ruimtelijke theorie van partijcompetitie: kiezers kiezen voor de partij, die het dichtst bij henzelf staat in een politieke ruimte. De verschillen tussen partijen kan in ruimtelijke termen begrepen worden: sommige partijen en kiezers zijn links, sommige partijen en kiezers zijn rechts. Rechtse kiezers stemmen volgens deze theorie op rechtse partijen. In het geval van het Kieskompas wordt zo’n ruimte opgebouwd uit allerlei stellingen waar partijen en kiezers in meer of mindere mate mee instemmen. Het centrale idee achter deze stellingen is dat deze met elkaar samenhangen. Je kan op basis van een antwoord op de ene stelling, het antwoord op een andere stelling voorspellen: iemand die voor hogere belastingen voor de rijken is, is er waarschijnlijk ook voor de kinderbijslag inkomensafhankelijk te maken.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

It’s all about trust

De vriendelijke autoverkoper (Foto: Flickr/TexasEagle)

Politici hebben autoverkopers van de laatste plaats in de betrouwbaarheidsindex gestoten, konden we de afgelopen dagen uitgebreid in de kranten lezen. Schokkend? Nou nee. De staat van de Nederlandse politiek is al tijden deplorabel, en zelfs als dat niet zo zou zijn, dan nog heerst er normaal gesproken een gezond wantrouwen tegenover politici. Maar misschien worden autoverkopers dan nog net iets minder betrouwbaar geacht. Op dit moment dus niet, en zijn politici slechts voor 12% betrouwbaar, en hebben autoverkopers 2% meer.

Interessanter aan het lijstje dat gepubliceerd is, zijn de andere beroepsgroepen die erop staan. Het valt op dat de beroepen waarin we hulpeloos en afhankelijk zijn goed worden gewaardeerd. Je hebt het er maar mee te doen, en kan over het algemeen de ene niet inruilen voor de andere. De brandweer, artsen, piloten en verpleegkundigen worden zijn voorbeelden van ‘betrouwbare’ beroepen.

Aan de onderkant van de lijst bungelen echter nog wel wat opvallende beroepen. Kijk, financieel adviseurs, daar kan ik me nog wel wat bij voorstellen. Hoewel, als 82% de persoon die zijn financiën doet niet vertrouwt, dan zit er iets goed fout. Of is het meer iets als ‘alle financieel adviseurs zijn onbetrouwbaar, behalve die van mij’?

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.