Wat willen partijen doen aan ongelijkheid? Deel 4: rechten

Het thema ongelijkheid kon in de afgelopen jaren op veel belangstelling rekenen. In aanloop naar de verkiezingen kijk ik wat partijen beloven te doen aan het verminderen van ongelijkheid. Deel 4: rechten. Evenals onderwijskansen, inkomen en vermogen, is de mate waarin mensen zich effectief op hun rechten kunnen beroepen ongelijk verdeeld. De oorzaken moeten onder meer gezocht worden in (onbewuste) discriminatie of de ongelijke verdeling van hulpbronnen zoals geld en kennis die nodig zijn een beroep te kunnen doen op, bijvoorbeeld, rechtsbijstand of een bestaansminimum. Op initiatief van de Orde van Advocaten verscheen vorige week een analyse van het rechtsstatelijk gehalte van 13 verkiezingsprogramma’s, waarin ook de bescherming van fundamentele rechten tegen het licht werd gehouden. Conclusie: vijf partijen doen voorstellen die ‘op gespannen voet staan met de rechtsstaat’. (Volgens mij zijn het acht partijen.) Deze conclusie zal niet verbazen gezien een recent advies aan de Verenigde Naties, waarin 23 mensenrechtenorganisaties waarschuwen dat de mensenrechtensituatie in Nederland de afgelopen vijf jaar is verslechterd. ‘Ouderen en mensen met een beperking worden uitgesloten, de politie discrimineert stelselmatig, kwetsbare vluchtelingen worden slecht behandeld en de privacy van Nederlanders staat stevig onder druk.’ In het rapport worden 32 aanbevelingen gedaan. Sommige mensenrechtenschendingen raken (bijna) iedereen, andere inbreuken raken vooral kwetsbare groepen. Vanuit die gedachte zoom ik hier in op enkele van de aanbevelingen en kijk ik wat 16 partijen erover zeggen in hun verkiezingsprogramma’s (zie deel 1 voor verantwoording).

“Overheid weegt economische belangen zwaarder dan gedwongen terugkeer”

Voor de bühne roepen dat het allemaal strenger moet, maar dan niet doorpakken en die mensen gewoon uitzetten. Want de economische relatie die we hebben met het land dat de vluchtelingen terug moet nemen is belangrijker. En dan natuurlijk tegelijkertijd de mensen die niet terug kunnen door je eigen keuzes uit de opvang zetten, lekker daadkrachtig. Welkom in de politiek anno 2015.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: chuck holton (cc)

Kleine gastvrijheid – deel II

ACHTERGROND - De laatste anderhalve eeuw is het Nederlandse vreemdelingenbeleid steeds terughoudender geworden. Een geschiedenis van krimpende gastvrijheid, met treurige dieptepunten, waar het bed-bad-brood compromis naadloos op aansluit. Deel II: na de oorlog.

In deel I zagen we de Nederlandse gastvrijheid na de komst van de eerste Vreemdelingenwet (1849) in rap tempo slinken. De eerste bed, bad en broodvoorzieningen werden georganiseerd om vluchtelingen op te vangen. Dieptepunt was een rijksvoorschrift waarin mensen die voor de Duitse nazi’s vluchtten, tot ongewenste vreemdeling werden gebombardeerd.

Na de Tweede Wereldoorlog kreeg Nederland met een opstandige kolonie te maken: Indonesië. De onafhankelijkheid van het voormalig Nederlands-Indië zette een streep door de plannen ruim 100.000 mensen terug te sturen, die hier opgevangen waren om te herstellen van door de Japanse bezetters aangedaan leed. Tijdens en na de dekolonisatie volgden soldaten die in Nederlandse dienst waren (behalve Indonesiërs ook Molukkers en Ghanezen). En veel ‘Nederlanders’, die geboren en getogen waren in Indonesië.

De overheid twijfelde er aan of deze ‘Oosterse Nederlanders’ zich hier wel thuis zouden gaan voelen (lees: aanpassen). Toch kregen ze uiteindelijk een verblijfstitel. Nog tot het einde van de jaren zestig voerde de overheid een landelijk gespreid beleid gevoerd voor de opvang en integratie van Indische Nederlanders.

Foto: chuck holton (cc)

Klein in gastvrijheid – deel I

ACHTERGROND - Nederland stond ooit bekend als een gastvrij land. Dat is echter lang geleden.  Ruim anderhalve eeuw is het Nederlandse vreemdelingenbeleid steeds terughoudender geworden. Een geschiedenis van krimpende gastvrijheid, met treurige dieptepunten, waar het bed-bad-brood compromis naadloos op aansluit. Deel I: voor de oorlog.

Een vluchteling zal voortaan als ongewenscht element voor de Nederlandsche maatschappij en derhalve als ongewenschte vreemdeling te beschouwen zijn

Waar een klein land groot in kan zijn. Dat horen we graag. En waar we nog niet groot in zijn, verzinnen we ambities. Vreemd dat niemand viel over Ruttes gebrek aan ambitie toen hij het bed, bad en brood compromis verdedigde door ferm te wijzen op het feit dat Nederland op de achtste plaats staat binnen Europa als het gaat om de opvang van asielzoekers ten opzichte van het aantal inwoners van het land.

Achtste? Waarom is Nederland niet eerste? Binnen Europa zijn er landen die wel meer kunnen doen, zei Rutte. En plotseling ambitieloos vergat hij plannen op tafel te leggen om in één klap de zeven andere landen voorbij te streven, die meer doen dan Nederland.

Sinds 1 juni 2013 kent Nederland een modern migratiebeleid. Modern wil zeggen: selectief. Nederland is gastvrij voor “migranten aan wie economisch behoefte is en restrictief voor anderen”. Het woordje ‘modern’ suggereert dat de wetgeving vernieuwd en meer van deze tijd is. Dat is voor een groot deel bezijden de waarheid.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Quote du Jour | Hoe blind kun je zijn?



 
 

Of het nu om de vrije artsenkeuze gaat, om het onderwijs, de politie of de publieke omroep, het streven naar centralisatie staat voorop.

In zijn NRC-column wijst Bas Heijne op het rigoreuze centralisme, zo niet dictatoriale karakter van het huidige kabinetsbeleid en concludeert:

In het (red: bed, bad en brood) compromis waar de regeringspartijen nu zo opgelucht over zijn, komen twee fatale tendensen van de huidige politieke klasse samen: het streven naar politiek lijfsbehoud ten koste van alles en de neiging om alles en iedereen te centraliseren. Dat is precies waartegen steeds meer burgers te hoop lopen. Hoe blind kun je zijn?

Foto: European Commission DG ECHO (cc)

Bed Bad Brood

OPINIE - De armen niet laten delen in uw eigen bezittingen is hen bestelen en hen beroven van het leven. Wat we bezitten is niet ons eigendom, het is het hunne.

Wanneer wij aan de armen de voor hen onmisbare goederen bezorgen, zijn dat geen bewijzen van onze persoonlijke vrijgevigheid; we geven hun immers slechts wat hun toekomt.

Aan het woord zijn hier niet Pierre-Joseph Proudhon, de radicale filosoof die de uitspraak ‘eigendom is diefstal’ muntte, en evenmin Karl Marx in zijn meest radicale bui. Deze citaten zijn van niemand minder dan de heiligen Johannes Chrysostomos en paus Gregorius de Grote. Beide heren worden met instemming geciteerd in de Katechismus van de Katholieke Kerk, een bijzonder saai geloofsleerkundig werk uit de late jaren negentig, onder het hoofdstuk over het zevende gebod: ‘gij zult niet stelen’.

Johannes Chrysostomos leefde in de vierde eeuw, Gregorius de Grote in de zesde. De katechismus citeert nog wat andere heiligen uit de periode tussen deze twee heren en de katechismus zelf en levert zo een weliswaar kort, maar duidelijk beeld over hoe de katholieke kerk denkt over eigendom en diefstal: wie genoeg te eten heeft, terwijl zijn naaste omkomt van de honger, begaat een misdrijf: diefstal.

Foto: LancerE (cc)

Bram, Hero en de papegaaien

COLUMN - De electorale logica achter hard asielbeleid VVD

Pas na anderhalve week praten was de VVD bereid tot een compromis over bed, bad en brood. De partij profileert zich met hard asielbeleid, getuige ook haar voorstel vorige maand tot sluiting van de EU-grenzen. Het lijkt een klassiek gevalletje na-apen van de PVV. Leidt die tactiek tot de bedoelde electorale resultaten?

“Hopelijk geen loze belofte. Ik stel voor snel de PvdA lozen en met ons uitvoeren!” PVV-leider Geert Wilders is de enige partijleider die wel wat in het VVD-plan tot grenssluiting ziet. Dat is geen toeval. De VVD is de afgelopen jaren steeds meer met de PVV op één lijn komen te zitten met betrekking tot immigratie en integratie. Ook al blijven er verschillen, de VVD lijkt in te zetten op een tactiek van imitatie van de PVV.

De gelijkenis met 24 jaar geleden dringt zich op. In 1991 beweerde toenmalig VVD-leider Frits Bolkestein dat “de islam” op gespannen voet zou staan met een aantal beginselen van de liberale samenleving. Zulke uitspraken werden tot dan toe vrijwel uitsluitend opgetekend uit de mond van Hans Janmaat, de leider van de Centrumdemocraten. Hoeft geen doelbewuste imitatie door Bolkestein te zijn geweest, maar leek er wel op.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Quote du Jour | Luisteren naar de rechter

We proberen eruit te komen. We hebben het over een heel belangrijk punt voor de VVD: een streng asielbeleid voor mensen die weigeren om uitspraken van Nederlandse rechters uit te voeren. (…) Als Willem Holleeder net zo naar de rechter zou luisteren als deze mensen, zou hij nog geen dag in de gevangenis hebben gezeten.

In een halfbakken poging hier illegaal verblijvende asielzoekers te criminaliseren, verslikt Halbe Zijlstra zich in het eigen frame: want of Holleeder nu een voorbeeld zou moeten nemen aan de asielzoekers (die kennelijk heel goed naar de rechter luisteren), of die asielzoekers juist zouden moeten kijken naar Holleeder om te zien hoe het moet, in beide gevallen slaat de vergelijking dood als een glas slecht geschonken bier.

Foto: copyright ok. Gecheckt 28-02-2022

Bed, bad en brood-compromis weinig verheffend

ANALYSE - Er is witte rook en een bed, bad en brood compromis. Er is daar veel mee mis; en niet alleen met de inhoud van het akkoord maar ook met de gang van zaken. Pechtold noemde de interne kabinetsdiscussies over de bed, bad en brood regeling al beschamend. En ja, de discussie was niet erg verheffend, en de uitkomst is dat evenmin.

Tien punten van kritiek en bedenking:

1. Het is toch eigenlijk niet goed voorstelbaar dat we in kabinetscrisis-achtige omstandigheden eindeloos hebben gediscussieerd over zoiets elementairs als bed, bad en brood voor mensen zonder dak boven hun hoofd. Dat is beschamend omdat we daarmee de menselijke waardigheid geweld aan doen, en buitengewoon krenterig omgaan met internationale mensenrechtenverdragen. Zelfs onze eigen grondwet spreekt van bestaanszekerheid van de bevolking in art. 20 lid 1. En het IVESCR verdrag spreekt van een behoorlijke levensstandaard (voeding, kleding, huisvesting) en recht op vrijwaring van honger.

2. Inderdaad is het zo dat na het oordeel van het Comité van Experts dat oordeelt over schendingen van het Europees Sociaal Handvest (ESH), waarbij het Comité uitsprak dat een bed, bad en brood regeling nodig was, het Comité van Ministers een wel erg dubbelzinnige en vage uitspreek deed. Het Comité nam kennis van de opvatting van het Comité van Experts dat het ESH was geschonden maar erkende tevens de complexiteit van de materie, vooral vanwege de vraag of het ESH ook ziet op niet rechtmatig verblijvende vreemdelingen.