Kunst op Zondag | Zelfportret

Een reactie op de vorige KoZ (Spiegel) van Rigo Reus inspireerde tot het thema van vandaag: het zelfportret. De geachte reacteur stipte een technische kwestie aan: “Er zijn nogal wat zelfportretten van schilders die dus via een spiegel geschilderd zijn. Interessant is dan, hoe lost me dan het verschijnsel van de linkshandigheid op als de schilder rechtshandig is? (Escher, Rembrandt?)”. Dat ‘probleem’ losten veel kunstenaars op door de handen niet af te beelden. Met name in het ‘pasfoto-zelfportret’. Niets meer en minder dan het hoofd. Ook de nieuwe vormgeving van Sargasso inspireerde tot het thema van vandaag. In de nieuwe omgeving kun je een afbeelding aan je reactie toevoegen: de gravatar. Tot nu toe zagen we cryptische plaatjes, foto’s van de pasfotograaf of ‘nickname look a likes’. Maar geen zelfportretten. Misschien dat het thema inspireert tot het maken van even fraaie zelfafbeeldingen, als menig kunstenaar voor u deed. Het zou de gravatar veel persoonlijker en interessanter kunnen maken. De regelmatige bezoeker van Sargasso’s virtuele kunstgalerie is gewend dat de redactie de beelden bij de thema’s verzamelt en tentoonstelt. Dat pakken we vandaag anders aan. Een virtuele galerie biedt immers, meer dan een gewone galerie, de mogelijkheid tot interactie.

Door: Foto: Joan (cc)
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Collectieve intimiteit

Internet maakt ons zowel dommer als slimmer, zegt futuroloog Maurits Kreijveld in deze nieuwe aflevering van Intieme Technologie van het Rathenau Instituut.

Een film die mij de afgelopen jaren erg heeft geïnspireerd is Avatar van regisseur James Cameron. Avatar speelt zich af in de verre toekomst op een fictieve verre planeet Pandora. Daar woont het volk Na’vi, blauwe wezens, die veel overeenkomsten vertonen met mensen. Achter de harde actie, romantische scènes en visuele hoogstandjes gaat een veel dieper verhaal schuil dat ons als samenleving een spiegel voorhoudt.

Op het eerste gezicht zijn de Na’vi veel primitiever dan mensen. Hun beschaving doet sterk denken aan die van primitieve stammen. Maar als we beter kijken zien we een bevolking die volledig in harmonie en natuurlijk evenwicht leeft met het andere leven op de planeet en een diep respect heeft voor andere levensvormen. Al het leven is met elkaar verbonden. Bomen en planten hebben elektrochemische verbindingen tussen de wortels die lijken op neuronen en zo samen een zenuwstelsel vormen dat de hele planeet bestrijkt en dat een bewustzijn heeft. Daarnaast hebben alle levende wezens op de planeet een uitstulping die direct verbonden is met hun eigen zenuwen. Door deze uitstulping kunnen ze een verbinding aangaan met andere wezens zoals de grote vogels en paard-achtige dieren die op Pandora leven. De verbinding is zeer hecht en intens: beide wezens voelen elkaars emoties, pijn en wensen. De Na’vi gebruiken deze onder andere om de dieren te kunnen berijden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Avatar en 9/11

“There is strong evidence that the attacks were staged [by America]. […] If they can make Avatar, they can make anything.”

Voormalig premier van Maleisië Mahathir Muhamad levert zijn bijdrage aan de discussie die, ook op GC, woedt over de film Avatar. En passant lost hij ook even de controverse rondom de aanslagen van 9/11 op.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: De beste dansmoves

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Je kan natuurlijk ook zelf iets proberen (foto Flickr/Joits)

Zoals oplettende lezers misschien opgevallen is, schrijf ik naast stukjes over wetenschap en film ook af en toe over dans (al dan niet in combinatie met film of wetenschap). Helaas wordt mijn fascinatie met de kunstvorm ruimschoots overstegen door mijn gebrek aan dans-skills.

En dat is jammer, omdat dat mijn kans op het produceren van nageslacht danig in gevaar kan brengen. Eén van de functies van dans is parallel aan die van het baltsgedrag bij andere dieren: mannen die goed kunnen bewegen zijn interessantere seksuele partners voor vrouwen. Simpel gezegd is een goed bewegende man een gezonde man en dus interessant om jezelf door te laten bezwangeren. Tienduizenden jaren van evolutie zorgden ervoor dat de waardering voor dans zich in onze hersenen vast heeft gezet. Dit heeft weer tot gevolg dat in clubs, feesthallen en op schoolfeesten jongens en mannen naarstig op zoek zijn naar welke moves nog nét binnen bereik liggen.

Maar ook hier helpt wetenschap een handje! Nieuw onderzoek van psychologen aan de Northumbria University in Engeland laat zien welke dansbewegingen je nu precies moet maken om maximale indruk te maken op vrouwelijke toekijkers. De onderzoekers lieten negentien mannelijke vrijwilligers dansen op Duitse dancemuziek en gebruikten een opstelling met twaalf camera’s om dansende digitale avatars te extraheren. Geen van de proefpersonen was een professionele danser. Vervolgens werden clips van deze dansende avatars getoond aan 35 heteroseksuele vrouwen, van wie gevraagd werd deze te beoordelen op fysieke aantrekkingskracht.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Avatar’s Na’vi taal

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Een Navi-fotoshop (Foto: Flickr/Shelly and Roy)

Gisteren zag ik dan eindelijk James Cameron’s technisch meesterwerk Avatar, met een gigantische 3D-bril op de neus. Inderdaad, het is ‘Dances with Smurfs’ zoals een belangrijk filmcriticus opmerkte, maar na alles wat ik erover gelezen had viel de film mij 100% mee: we hebben hier inderdaad van doen met een fenomeen van het kaliber Star Wars, Jurassic Park, Titanic of Lord of the Rings. Wat je terugziet is het perfectionistisch oog voor detail waarmee James Cameron zestien jaar lang aan de film werkte. Over alle details is al veel geschreven, ook vanuit een wetenschappelijk oogpunt: de flora en fauna van de verzonnen wereld Pandora, over de astrofysica, ze passeren allemaal de revue. Mij viel ook het werk van die ene Ph.D. op de aftiteling van de film op: de verzonnen taal van de Na’vi, de blauwe reuzen die Pandora bevolken.

Voor de ontwikkeling van deze taal riep James Cameron de hulp in van Paul R. Frommer. Frommer is professor aan de University of Southern California (USC) en schnabbelt bij als linguistic consultant. Hij kreeg van Cameron de opdracht een nieuwe taal te maken die volledig nieuw was, niet teveel op één bestaande taal leek en relatief gemakkeliijk te leren viel.

Dat Frommer deze opdracht serieus nam blijkt uit het uiteindelijke product: het Na’vi. De taal heeft zo’n 1000 woorden (je kan een lijst hier downloaden) en een uitgebreide grammatica. De auteur van de taal geeft zelf een mooi overzicht van de fonologie (hoe woorden gesproken worden) in een post op een taalblog van de University of Pennsylvania. In december verscheen een stuk in de New York times waarin hij het Na’vi bespreekt, bij de digitale versie zit als bonus een stukje gesproken dialoog van een Na’vi-sprekende Frommer.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ochtendgloren 20100127

Met het merk Spyker, producent van luxe, onbetaalbare auto’s, ging het jarenlang slecht. Het bedrijf stapelde fiasco op fiasco en leed voornamelijk verlies. En toch kan het nu een heleboel geld ophoesten voor Saab. Grote vraag dus: waar komt al dat geld ineens vandaan? Van de Russen in elk geval niet. Dat het nietige Spyker het grote Saab uit het moeras kan trekken, lijkt ons trouwens zeer onwaarschijnlijk.

Databeveilingsbedrijf Imperva stelde onlangs een top tien samen van de meest gebruikte wachtwoorden op internet. Hoe slecht gekozen de meeste wachtwoorden zijn? U gelooft uw ogen niet!

Meer dan 300.000 mensen in Nederland hebben volgens het RIVM ooit de Q-koorts gehad. Vandaag is er in de Tweede Kamer een spoeddebat. Onderwerp? De Q-koorts!

Verstokte theedrinkers opgelet! Theedrinken wordt vier keer zo leuk met deze theeduikboot!

De Gamburtsev-bergketen, gelegen onder het ijs op de Zuidpool, behoort tot de ruigste gebergten in de wereld. Over de bergketen is echter nog vrij weinig bekend. Wetenschappers maakten pas onlangs de eerste gedetailleerde plaatjes van Antartica’s “Ghost Mountains”…

Heel goed of heel slecht: de film Avatar is nu officieel de grootste kaskraker allertijden…

Waar piraterij al niet goed voor is. Het commerciële vissen langs de Afrikaanse kust is vrijwel tot stilstand gekomen. Oorzaak? De georganiseerde piraterij die, zo blijkt nu, heel goed is voor de algehele visstand!

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

James Cameron versus Werner Herzog

Werner Herzog (Foto: Flickr/erinc salor)

In een recent artikel in de Guardian werd de neergang van de filmcultuur beklaagd. Waren er vroeger fijnzinnige meesters als Yasojiru Ozu actief, daar wordt het nu beheerst door megalomanen zoals James Cameron. Vergeten wordt dat er een regisseur actief is die bijna het volmaakte tegenbeeld van Cameron is.

Werner Herzog en James Cameron zijn slechts bij één gelegenheid direct de concurrentie aangegaan. De Amerikaanse National Science Foundation bood een beurs aan voor een filmmaker om naar Antarctica te gaan. James Cameron schreef erop in, met het voorstel om een crew van 36 man mee te nemen. Omdat het 10.000 dollar per dag kost om een mens op Antarctica in leven te houden keek de stichting toch even verder, en kwam bij Werner Herzog uit, die voorstelde om met een crew van twee mensen te komen – een cameraman, en zichzelf als geluidsman. Het resultaat was de documentaire Encounters at the End of the World.

Deze episode benadrukt het fundamentele onderscheid tussen de beide heren. In een film als Avatar met veel geld en speciale effecten wordt de veronderstelde werkelijkheid tot een bedrieglijk sprookje gemaakt. De film zou gaan over de strijd tussen een authentiek, in harmonie met de natuur levende maatschappij, losjes geinspireerd op pre-columbiaans Amerika, en een westerse samenleving. De vraag is dan waarom Cameron niet het echte verhaal van de verovering van de Amerika’s in beeld brengt. De reden ligt zeer voor de hand. De werkelijke samenlevingen van bijvoorbeeld de Indianen in het Amazone-gebied voldoen niet aan het ideaalbeeld. Cameron vervalst de natuur, spiegelt een mooiere natuur voor die niet in werkelijkheid kan bestaan. Hij komt feitelijk nooit met de natuur in aanraking. Tussen hem en de natuur staan de mensen die hij in dienst heeft, en in laatste instantie de technologie.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het sinistere wereldbeeld van ‘Avatar’

Avatar (Foto: Flickr/OfficialAvatarMovie)

Avatar‘ is een spectaculair vormgegeven SF-film, met een boodschap die, oppervlakkig gezien, vanuit een progressief-links perspectief prijzenswaardig is. De film is voor het milieu, voor een natuurlijke manier van het leven in overeenstemming met de natuur, tegen militarisme en roofkapitalisme. De vernietiging van de planeet Pandora lijkt nadrukkelijk geinspireerd op de diverse imperialistische projecten van de Verenigde Staten. Het is een beetje Vietnam, een beetje Iraq, een beetje Afghanistan, en het bevat zelfs een snufje Somalië. Op het oog is de film, met zijn Amerikaans snauwende schurken, het volmaakte tegendeel van de patriottische, schreeuwerige, western-achtige films waarop Hollywood ons soms tracteert. Op een iets dieper niveau blijkt echter, dat de film voortkomt uit een denkwijze die heel erg met die van zijn ´rechtse´ tegenhangers overeenkomt.

Het probleem is tweeledig. Enerzijds is in ‘Avatar’, net zoals in veel Amerikaanse westerns en vergelijkbaar ongenuanceerde films, het kwaad altijd iets externs. De inheemse bevolking van Pandora, de Na’Vi, leeft in een volmaakte harmonie met de natuur. Zoals columnist Ross Douthat in de New York Times opmerkt, zijn echte natuurvolkeren nooit zo volmaakt en harmonisch als in deze film. De Na’Vi zijn niet corrumpeerbaar – ze voelen geen nieuwsgierigheid voor de leefwereld van de menselijke kolonisten, en kunnen niet afgekocht worden.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.