Nederland vertrekt in stijl uit Afghanistan

Een gastbijdrage van Daan Ficheroux. Je moet onze Ank Bijleveld één ding nageven. Als je net 20 jaar 'nation building' zo volledig en zo abrupt in elkaar hebt zien storten, is er veel lef voor nodig om op te merken dat je het Afghaanse volk hebt laten zien “dat het anders kan”. Maar gezien het feit dat onze Minister van Defensie vrolijk naar de film ging terwijl er nog niets geregeld was om honderden Afghanen die met ons samengewerkt hebben in veiligheid te brengen, is een betere uitleg voor haar uitspraken dat het lot van de Afghaanse bevolking haar gewoonweg niets interesseert. Wat dat betreft is Bijleveld de juiste persoon om onze aftocht te begeleiden, want voor de machthebbers in het Westen konden de Afghanen de afgelopen decennia vaak letterlijk doodvallen. Jimmy Carter en Ronald Reagan trokken zich het lot van Afghanistan bepaald niet aan toen ze het land vanaf 1979 lieten vollopen met wapens, geld en Jihadisten om de Sovjet-Unie het leven zuur te maken. Het was George W. Bush ook al worst wat er met de Afghaanse bevolking zou gebeuren toen hij op jacht was naar Osama Bin Laden. Al-Qaeda kwam overigens voort uit de hierboven genoemde 'Jihad' tegen de Sovjet-Unie, maar dat terzijde. De Taliban was bereid geweest om Bin Laden aan een neutraal land naar keuze uit te leveren om berecht te worden, maar de Amerikanen wilden hier niets van weten. Dus vielen Amerikaanse bommen op steden en op mensen die niks met 9/11 te maken gehad hadden. Na een paar weken hopeloze strijd gaf de Taliban zich over, maar de VS negeerde dit totaal en bleef Afghanistan bestoken. Hierbij werkte Bush samen met een groep Afghaanse krijgsheren die onder de bevolking net zo gevreesd waren als de Taliban en al even weinig ophadden met de rechten van vrouwen. Enkele van deze krijgsheren hadden tot het einde belangrijke posten in de regering. Bush luisterde ook al niet naar Afghaanse vrouwen, om wie het zogenaamd allemaal te doen geweest was. Op 31 oktober 2001 sprak Tahmeena Faryal van the Revolutionary Association of the Women of Afghanistan (de oudste vrouwenrechtenorganisatie van het land) het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden op toe. Ze voorspelde dat de oorlog de Taliban en andere fundamentalisten in de regio alleen maar sterker zou maken en de Afghaanse bevolking niets dan ellende zou brengen. De VS zou volgens haar worden gezien als een vijandige bezettingsmacht en op weinig steun kunnen rekenen. Helaas kreeg Faryal gelijk. Volgens onderzoekers van Brown University zijn ten minste 47.000 onschuldige Afghaanse burgers door direct geweld (voornamelijk van de Taliban) om het leven gekomen, om niet te spreken over ontelbare anderen die door honger en andere oorzaken gestorven zijn. Wanneer coalitietroepen de burgerslachtoffers maakten, door vanuit de lucht met bommen te strooien of in het wilde weg te schieten, zijn zowel Nederlandse als Amerikaanse politici hier nooit transparant over geweest. De Volkskrant heeft bijvoorbeeld flink moeten graven om feiten over de slag bij Chora boven tafel te krijgen, waar ten minste 50 burgers omkwamen bij Nederlandse bombardementen. Ook over de mensen die zonder proces doodgemarteld werden in Amerikaanse militaire gevangenissen of de kinderen die zijn gedood door schimmige milities, werd weinig openheid van zaken gegeven. Zelfs de Nederlandse media, die terecht ongerust is over de wreedheden van de Taliban, besteedt op dit moment nauwelijks aandacht aan de chaos en de doden die wij zelf hebben veroorzaakt. Uit de in 2019 door de Washington Post openbaar gemaakte Afghanistan Papers werd pijnlijk duidelijk dat de VS eigenlijk maar wat deed tijdens de bezetting. Er werd heel veel geld in het land gepompt, vooral in het leger, maar niet goed gekeken wat ermee gebeurde. Zo bleef gigantisch veel geld achter allemaal strijkstokken hangen en werden hoge ambtenaren en krijgsheren steenrijk. Ook de opbrengst van de opiumhandel, die de coalitie nooit heeft weten te beteugelen, kwam natuurlijk niet bij het gewone volk terecht. Onderzoek van Mirjam Grandia bevestigt dit beeld ook voor Nederland. Volgens haar zaten wij in Afghanistan om te laten zien dat we een betrouwbare bondgenoot waren en om het trauma van Srebrenica van ons af te schudden. Verder was het hoe en waarom van de missie volstrekt onduidelijk. Geen wonder dus dat veel van de scholen die door de coalitie (waaronder Nederland) met veel bombarie gebouwd zijn, nooit een leerling ontvangen hebben. Maar dat is niet het ergste. Volgens Associated Press bestond het budget van de Afghaanse overheid vorig jaar voor 75% uit buitenlandse noodsteun, terwijl tussen 2012 en 2020 het percentage Afghanen onder de armoedegrens (minder dan 1 dollar per dag!) steeg van 37% naar 55%. Dit is geen goede basis voor een sterke staat, maar het is helaas wel onze nalatenschap in Afghanistan. De krijgsheren die in de Afghaanse provincies effectief de macht hadden, waren vaak nauwelijks beter dan gangsters. Zo zijn er sterke aanwijzingen dat Asadullah Khalid (tussen 2005 en 2008 gouverneur van Kandahar) persoonlijk gevangen gemarteld heeft, vrouwen en meisjes verkracht heeft en een aantal VN-medewerkers liet vermoorden omdat ze zijn drugsimperium op het spoor waren. Khalid 'diende' tot een paar maanden geleden als minister van Defensie. Met zulke vrienden heeft het Afghaanse volk geen vijanden nodig. Bush, Obama, Trump en andere Amerikaanse beleidsmakers van allerlei niveaus waren zo begaan met het lot van Afghanistan dat ze jarenlang de hele zooi onder het tapijt geschoven hebben. Ze logen over de misstanden in de Afghaanse regering, de eigen oorlogsmisdaden en het gebrek aan resultaat van zowel de militaire campagnes als de wederopbouw. Is het heel gek dat de Afghaanse bevolking dit regime niet tot het einde bleef verdedigen? De manier waarop de Amerikaanse aftocht tot stand kwam, gaf ook maar weer eens aan hoeveel het Trump, en later Biden, interesseerde hoe we Afghanistan zouden achterlaten. De regering van Ashraf Ghani werd buiten de onderhandelingen gehouden die de VS voerde met de Taliban. Het akkoord richtte zich puur op de militaire aspecten, met garanties dat Afghanistan niet als thuisbasis voor aanvallen op de VS gebruikt zou worden. De rest, inclusief blijkbaar opeens onbelangrijke zaken als de status van vrouwen in Afghanistan, moest Ghani vanuit een vreselijk verzwakte onderhandelingspositie maar met de Taliban uitvogelen. Hebben we Bijleveld de afgelopen dagen over deze laatste messteek gehoord? Het is dus geen wonder dat de staat die wij achterlaten de strijd gewoon opgegeven heeft. De afgelopen twintig jaar zijn door het Afghaanse volk al duur genoeg betaald: volgens Brown University hebben naast de eerder genoemde 47.000 burgers ruim 60.000 Afghaanse soldaten en agenten de dood gevonden in de strijd tegen de Taliban en andere rebellen. Dit tegenover zo'n 3.500 coalitietroepen, waarvan 25 Nederlanders, en 3.800 huurlingen. De volgende keer dat Bijleveld of Biden zegt dat de Afghanen niet bereid waren om hun eigen vrijheid (in de praktijk dus vaak de vrijheid om overheerst te worden door gangsters) te verdedigen, zijn dit nuttige cijfers om in het achterhoofd te houden. Daan Ficheroux studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en heeft een master in de Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen.

Closing Time | White As Diamonds

‘Er is een cd-box verschenen van Nick Cave, B-Sides & Rarities Part II. Er staan zeldzaam mooie uitvoeringen op van bekende en onbekende songs van Nick Cave & The Bad Seeds zoals Vortex. Fans schijnen – sorry, wat? Deze Closing Time gaat over Alela Diana? Sorry. Beginnen we gewoon overnieuw.’

Alela Diane is een Amerikaanse singer-songwriter, folkzangeres. En ze kan en doet dingen met haar stem die andere zangeressen niet doen. Of niet kunnen. Ze draait krullen aan haar noten, ze schiet ineens omhoog, of omlaag, of de hoek om, maar ze mist geen noot. En ik vind die viool zo mooi.  Dit liedje is eigenlijk een verzoekje. Ik vroeg: waarom niet Pirate’s Gospel van Alela Diane, die is toch veel bekender? ‘Ja, maar deze is recenter. En ook mooi.’

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Kancelaria Premiera (cc)

Poolse regering in de problemen

Verwarring in het Poolse parlement. Nadat een besluit over een omstreden mediawet aanvankelijk was uitgesteld tot september vroeg de parlementsvoorzitter een nieuwe stemming aan omdat er geen datum was genoemd. In tweede instantie bleek er een nipte meerderheid tegen uitstel en vòòr de nieuwe wet die een Amerikaans TV-station mogelijk de licentie gaat kosten. De populaire nieuwszender TVN24, via een Nederlandse holding onderdeel van het Amerikaanse Discovery,  is al jaren een doorn in het oog van de PiS-regering vanwege zijn kritische berichtgeving. De nieuwe wet beperkt de uitgifte van licenties tot Europese bedrijven. Het wetsvoorstel “is rechtstreeks gericht op TVN en is een ongekende aanval op de vrijheid van meningsuiting en de onafhankelijkheid van de media”, zei het management van TVN in een verklaring na de stemming, eraan toevoegend dat het 30 jaar Pools-Amerikaanse betrekkingen dreigt te ondermijnen. Duizenden Polen hadden dinsdag al in verschillende steden tegen de wet gedemonstreerd.

Het is opmerkelijk dat de PiS-regering het risico heeft genomen van een verkoeling van de betrekkingen met de VS. Die zijn sinds de omwenteling altijd gekoesterd door achtereenvolgende Poolse regeringen als garantie voor bescherming tegen mogelijke Russische agressie. De reactie van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken op de mediawet moet Kaczynksi c.s. toch aan het denken zetten.  Blinken toonde zich ‘zeer verontrust’ over de wet die volgens hem is gericht ’tegen het meest bekeken onafhankelijke nieuwsstation, dat ook een van de grootste Amerikaanse investeringen in het land is.’ Hij kan nog hoop putten uit de Senaat, waar PiS geen meerderheid heeft en die volgens voorzitter Tomasz Grodzki de wet nooit zal goedkeuren. Maar dan is het kwaad van het geschokte vertrouwen tussen de VS en Polen al geschied. Met alle risico’s voor een afname van Amerikaanse investeringen. Er gaan zelfs al geruchten dat de VS troepen wil verplaatsen naar Roemenië.

Foto: Parlement van Texas. Foto door Jonathan Cutrer. Zie https://jcutrer.com/photos/ copyright ok. Gecheckt 22-11-2022

Herhaling van zetten: Amerika en de nieuwe kieswetten

ACHTERGROND - “Verlaat het gebouw discreet en ga niet naar de publieke tribune.” Dat was de boodschap van de Democratische fractieleider aan zijn fractie op 31 mei jongstleden. Even later lieten alle Democratische Afgevaardigden het Lagerhuis van Texas achter zich. Die nacht zou namelijk gestemd worden over een nieuwe Republikeinse kieswet die het vroegtijdig stemmen en stemmen per post inperkt. Maar zonder aanwezigheid van de Democraten waren er niet genoeg afgevaardigden aanwezig om tot stemming over te gaan. De Texaanse kieswet is van de tafel geveegd – voor nu.

Van alle tijden

De strijd in Amerika rondom verkiezingswetgeving is van alle tijden. Het is dan ook niet de eerste keer dat deze strijd escaleert. Zo wilde de Republikeinen in 2003 de kiesdistricten van Texas opnieuw inrichten nadat zij een meerderheid in het lokale parlement van die staat hadden verworven. Ook toen liepen de Democraten weg. Pas bij de vierde poging lukte het de GOP om hun plannen door het parlement te drukken.

Acht jaar later werd in dezelfde staat een wet doorgevoerd die voor het stemmen een identiteitskaart met foto vereiste – iets dat het stemrecht voor arme gezinnen (die voornamelijk Democratisch stemmen) bemoeilijkte. Dat er nu opnieuw allerlei restricties worden voorgesteld, is niet onverwacht.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Closing Time | The Unwelcome Guest

Met de Woonopstand in mijn hoofd, was ik op zoek gegaan naar een protestliedje van Billy Bragg. Hij zou er vast wel een paar hebben, rechtsreeks uit het Thatcher tijdperk. Zo’n song waarin het gaat over klassenongelijkheid, armoede, werkloosheid, deurwaarders, huisuitzetting – kortom drama. Maar toen ik de naam Billy Bragg plus House intoetste op Google, was de eerst hit die ik kreeg een artikel waarin hij min of meer geshamed werd: hij verkocht zijn huis met een winst van 2 miljoen Pond. Uiteraard vermeldde de krant erbij dat Billy Bragg socialist was. Dus een protestsong van Billy Bragg leek me nu niet helemaal passend in deze week.

Foto: DoD photo by Lisa Ferdinando copyright ok. Gecheckt 21-03-2022

Een Nieuwe Democratische Partij

ANALYSE - Joe Biden, de populaire progressieve politicus. Het is niet bepaald een zinsnede die je pakweg een jaar terug had verwacht. Biden won als gematigde “compromiskandidaat” de Democratische voorverkiezingen. Hij mocht dan niet de meest inspirerende beleidsplannen hebben, maar hij zou tenminste wel Trump verslaan.

Maar presidentskandidaat Biden is niet dezelfde als president Biden. Hoewel de 78-jarige Democratische politicus als gematigde staatsman campagne voerde, is zijn presidentschap tot dusver verbazingwekkend progressief.

Underpromise

Reeds tijdens de campagne viel op dat de presidentskandidaat weliswaar niet alle progressieve paradepaardjes overnam (Medicare for all, uitbreiding Hooggerechtshof), maar wel voor zijn doen een grote stap naar links maakte.

Zo bepleitte Biden een significante uitbreiding van de Affordable Care Act (Obamacare), het afschaffen van collegegeld voor het overgrote deel van de Amerikanen en een grondige hervorming van het Amerikaanse faillissement-stelsel.

Desalniettemin stond de presidentskandidaat bekend als een gematigde “traditionele” Democraat, een label waar hij maar al te graag in mee ging. Ook heerste bij progressieve Democraten eerst nog scepsis. Zij vreesden dat Biden een hoop water bij de wijn zou doen in een tevergeefse handreiking naar de Republikeinen

Overdeliver

Die angst blijkt, voor nu, ongegrond. Binnen twee maanden na zijn aantreden, drukte President Biden tot verbazing van de GOP zijn COVID-steunpakket door het Congres met de kleine Democratische meerderheden in het Huis en de Senaat.[1]

Foto: Official White House Photo by Shealah Craighead copyright ok. Gecheckt 04-11-2022

Trump staat er heel slecht voor

ANALYSE - “Fox is terrible” twitterde Trump afgelopen vrijdag. Aanleiding voor zijn woede was een peiling van Fox News waarin Joe Biden twaalf procentpunt voorstond op Trump. Eerder deze maand eiste Trump al excuses van CNN nadat deze een peiling publiceerde waar de president veertien procentpunt achterstond op Biden.

Terwijl Trump alle vege tekens voor zijn herverkiezing afdoet als zijnde “fake news”, groeit de onrust in het Witte Huis. De president was altijd al verre van populair (vergeleken met zijn voorgangers), maar de laatste weken lijkt het bergafwaarts te gaan voor zijn herverkiezing.

Peiling na peiling toont een ruimte voorsprong van Biden in de “swing states” en krimpende marges van Trump in traditioneel Republikeinse staten. Ook al tracht Trump in het openbaar de indruk te maken onoverwinnelijk te zijn, zijn campagneteam geeft miljoenen uit in staten die eerder werden beschouwd als “veilig” voor Trump.

Impopulair

Trump is nooit een bijzonder populaire president geweest. In 2016 wist hij het presidentschap te behalen met zo’n 46% van de stemmen, het laagste percentage dat de winnende kandidaat heeft binnengesleept sinds 1992.

Ook in de peilingen presteert Trump slecht: al sinds februari 2017, een maand na zijn inhuldiging, geeft een constante meerderheid van de kiezers aan geen vertrouwen te hebben in de president.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Closing Time | Country Boy

Blues is hip want The Black Keys immers. Dus is Robert Finley (geboren in 1954) nu hip want Blues. En hij is niet alleen blues, maar ook soul en gospel. In zijn jongere jaren speelde en tourde Robert Finley met zijn muziek. Maar toen kwam het leven ertussen, met verplichtingen in het leger en ander werk, hij was o.a. timmerman. En hij werd blind. Hij debuteerde desondanks met een plaat die kennelijk de aandacht trok van Dan Auerbach van The Black Keys. En nu is er een nieuwe plaat van Robert Finley, geproduceerd door Dan Auerbach waarop de song Country Boy staat. Op internet staan allerlei vergelijkingen met andere grote Amerikaanse blues-artiesten, maar ik moet vreemd genoeg denken aan het Nederlandse Brainbox en Kaz Lux.

Foto: Indrid__Cold (cc)

Shit storm (met wc-papier)

COLUMN - Daar zijn we mooi klaar mee: een heuse pandemie. Welke strategie je overheid ook kiest: iedereen moet er doorheen, we hebben weinig keus. Individueel en als groep moeten we immuniteit opbouwen, en onderwijl iedereen die ziek en zwak is naar vermogen beschermen. Pas als dik de helft van de bevolking een besmetting heeft doorgemaakt, hebben we de eerste klap achter de rug.

Op veel punten staan mensen in Nederland er redelijk voor: we hebben een goede infrastructuur, schoon water, voedsel, riolering, en een redelijke weerstand. Plus natuurlijk die kilometers wc-papier.

Alleen: als tienduizenden ziek zullen worden, wil je dat spreiden, al was het maar omdat een deel in het ziekenhuis belandt (waarvan een deel op de intensive care, waarvan nog weer een deel verdomme zal overlijden). Wanneer te veel mensen tegelijk ziek worden, stort niet alleen de zorg ineen, wegens te weinig capaciteit, maar ook de infrastructuur. Daar moet je niet aan denken. Dan sterven er aanzienlijk meer mensen en raakt zowat alles ontwricht.

Deze pandemie maakt op slag duidelijk hoe immens belangrijk maatschappelijke voorzieningen zijn, en een degelijke sociale structuur. We hebben hier bijstand. Een ziektewet. Ziekenzorg. We hebben vangnetten. In Amerika zijn miljoenen mensen onverzekerd: zij riskeren opgezadeld te worden met onbetaalbare schulden zodra hun gezondheid hapert. Dat is ‘normaal’ al een kanjer van een probleem, en thans al helemaal niet meer te overzien.

Foto: Phil Roeder (cc)

Waarom Iowa ertoe doet

ANALYSE - Hoewel President Trump pas in november op het stembiljet staat, zijn de Amerikaanse presidentsverkiezingen al in volle gang. Maar liefst twaalf prominente Democraten strijden in de voorverkiezingen voor de kandidaatsnominatie van de partij. Vandaag stemmen de kiezers van Iowa als eersten van het land op de Democratische presidentskandidaten; daarmee luidt het startschot van de zogeheten primaries.

Hoewel Iowa numeriek gezien van beperkt belang is voor het hele nominatieproces, fungeert de staat al sinds jaar en dag als politieke barometer voor de rest van de voorverkiezing. De reden daarvoor is het feit dat de historisch gezien de kandidaten die in Iowa wonnen, ook vaak in de landelijke voorverkiezingen zegevierden.


De virtueuze cirkel

Dat sinds 2000 de winnaars van Iowa ook de winnaars van de voorverkiezingen werden, heeft alles maken met het zogeheten bandwagon effect; naarmate iets of iemand als populair wordt ervaren, stijgt de populariteit nog sneller.

Naast economische toepassingen, bijvoorbeeld in reclames (“1000 anderen gingen je voor”), is het bandwaggon effect ook voor politicologen zeer relevant. Zodra een kandidaat het goed doet in één voorverkiezing, zal deze ook meer steun genieten bij de rest.


Vandaar dat een overwinning in Iowa, die standaard als eerste staat haar voorverkiezing houdt, een felbegeerde prijs is onder de Democraten. Naarmate deze dag naderde werd de ether van Iowa dan ook gevuld met spotjes en raken de Facebook-pagina’s overspoeld met advertenties.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende