Kunst op Zondag | Dag van de handenarbeid

Als ooit het laatste restje handwerk de wereld uit is, zal de Dag van de Arbeid wellicht vervangen worden door de Dag van de Machines. Vooralsnog is er een enorm tekort aan handen. Tot zover de toestand in ’s werelds economie en arbeidsomstandigheden. Rob Møhlmann schildert al jaren niet meer. Een tragische gebeurtenis leidde er toe dat hij in 2013 besloot het schilderen te laten liggen en al  zijn energie in zijn museum te steken. Vorig jaar werd hij 65 (u weet wel, de leeftijd waarop vroeger iedereen met AOW ging) en dat wil hij luister bij zetten met de jubileumtentoonstelling ‘Het schilderen voorbij….’ (tot en met 31 juli). Een drieluik zelfs. Drie tentoonstellingen waarbij drie goedgevulde boeken horen. Over zijn werk, over zijn geboortejaar en over zijn handicap. Hij heeft een wat onhandige erfelijke aandoening: zijn vingers zijn te kort. Dat is ook de inspiratie voor ‘De meesterhand’, de eerste ‘Galerij der Meesterhanden’. De hand als zelfportret van de kunstenaar. Zo’n 94 kunstenaars maakten voor Møhlmann een portret van hun hand. Rob Møhlmann - Meesterlijk mislukt (2001), olieverf op paneel, 42x20 cm, Collectie Galerij der Meesterhanden Tobias Baanders - De Linkse Meesterhand en de Museumdirecteur (2022), olieverf en alkyd op paneel, 30x30 cm, Collectie Galerij der Meesterhanden De eigen handen, en andere lichaamsdelen,  zijn natuurlijk ook uitstekend oefenmateriaal. Bijvoorbeeld deze wereldbekende handen: Albrecht Dürer - Studie van handen (1506) Het is niet ongebruikelijk dat kunstenaars zich zelf portretteren als hun hand. Het is immers hét instrument dat hun hersenspinsels ten uitvoer brengen. Glen Clancey - The Artist's Hand (2015) https://www.youtube.com/watch?v=PzMLf5BAykg De volgende kunstenaars passen het idee van de hand als instrument wel erg letterlijk toe. David Catá – de hand als canvas. https://www.youtube.com/watch?v=PWPhxZRa8ug Russell Powell – de hand als stempelaar. https://www.youtube.com/watch?v=zMdr5-a320k Terug naar waar dit stukje begon: De Dag van de Arbeid.  Het heet een feest te zijn, ter herinnering aan de ooit gewonnen strijd voor de invoering van de 8-urige werkdag. Een van de argumenten om het aantal dagelijks arbeidsuren in te korten was het idee dat er dan meer arbeiders nodig en dus de werkloosheid zou afnemen. Dat bleek een fabeltje. Werkloze handen werden In 1934 bezongen door Willy Derby: “Geen mens kan begrijpen hoe zo iemand lijdt, als hij kijkt naar zijn werkloze handen”. Maar later (1938) zong hij: “Al de armoe en nood, van het stempelaar bestaan is gedaan”. Derby wenst iedereen ‘Werkende handen’ toe: “Ik koester één ideaal, Dat u straks allemaal, Dat u straks aan de arbeid kan jubelen met mij”. https://www.youtube.com/watch?v=F_CVGdg0PYA Dat het ambachtelijke handwerk steeds meer een museumstuk dreigt te worden, is nog tot daar aan toe. Dat niet de noeste handvaardigheid maar de financiële beurs de economie dicteert, dat is een foutje dat nodig hersteld moet worden. Maurizio Cattelan ontwierp L.O.V.E. ('libertà, odio, vendetta, eternità' / vrijheid, haat, wraak, eeuwigheid) als commentaar op de economische recessie en als antifascistisch statement. Cattelan maakte korte metten met de fascistische handgroet uit dertiger jaren door de vingers van de hand te hakken. De hand staat voor de beurs in Milaan, het financiële epicentrum van Italië. Maurizio Cattelan -  L.O.V.E. (2010) Laten we niet al te zwaar op de hand eindigen. Weliswaar met een vleugje ironie, meent David Shrigley toch dat deze hand een zelfvervullende voorspelling kan zijn. David Shrigley - Really Good (2016) In dit filmpje legt David Shrigley het uit. Meer handen bij Sargasso en bij 'de hand in de kunst'. Fijne dag verder (en vergeet museum Møhlmann niet…)

Door: Foto: Adventures of KM&G-Morris (cc)
Foto: cc Flickr FNV 1 mei 2015 Dag van de Echte banen

Gans het raderwerk

, door

COLUMN - Herinnert u zich de 1 april grap van Rutte nog?

We zijn natuurlijk een land dat in de kern diep socialistisch is. (..)een diep Scandinavisch land, een diep Rijnlands model-land. (…) Daar voel ik me als liberaal ook zeer bij thuis.

Dat was niet grappig bedoeld, hij was uiterst serieus in het Kamerdebat van 1 april. Dus kunnen we vandaag Ruttes 1 mei toespraak nog verwachten? Met zinnen als “hun strijd, onze strijd, internationale solidariteit”?

“Landgenoten, we danken onze Chinese kameraden voor de zending van een paar dozen mondkapjes. Een daad van internationale solidariteit. Het inspireert ons solidair te zijn met onze zo geplaagde  kameraden in Italië en we zullen dan ook , net als zij, een aanvraag indienen bij de Europese Commissie voor steun uit het Europese solidariteitsfonds.”

Niets van dat al, hoewel dat laatste misschien nog werkelijkheid wordt als het kabinet alle stakende bazen gaat compenseren.

Huh? Wat? Een bazenstaking? Jazeker. Door het coronavirus afgedwongen, dat wel, maar menig werkgever, groot en klein, hebben hun productiviteit moeten staken. Waardoor de Dag van de Arbeid we een heel bijzonder karakter heeft gekregen.

Maar wel mooi tijd over om eens na te denken over wat het allemaal betekent als gans her raderwerk op zijn gat ligt.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Waan van de dag

Carillonprogramma op Dag van de Arbeid

, door

Groepsbijeenkomsten om de Dag van de Arbeid te vieren zijn natuurlijk uitgesloten. Maar er zijn veel alternatieven bedacht.

In Deventer zal stadsbeiaardier Bauke Reitsma van 12.30 tot en met 13.30 uur een speciaal programma uitvoeren op het carillon van de Lebuïnustoren.

Het programma (Improvisaties op liederen in het kader van de Dag van de Arbeid):

De Internationale – International socialistisch volkslied
Solidariteitslied van Brecht/ Weil
Socialistenmars van Gramm/ Levita
Wat zullen we drinken…of Op socialisten…van Bots
Zwart wit van Frank Boeijen
Meneer de president.. van Boudewijn de Groot/ Lennaert Nijgh
Universal soldier van Bob Dylan
“Dublin City 1913” – de arbeidersstrijd 1913-1916, geschreven door Donagh MacDonagh
Bella Ciao – Italiaanse partijdige lied
Bandiera Rossa – Geschreven door Carlo Tuzzi 1908
Solidarity Forever
Sar Oomad Zemestoon – Lied van de Organisatie van de Iraanse People’s Fedai Guerrillas
Morgenrood (Troelstra/De Nobel)
De Solidarity Song – linkse pro-revolutie song van Hanns Eisler
Song of the United Front – Duitse arbeidsmarkt lied, Hanns Eisler en Bertolt Brecht
Houd het Fort – Engels Transport Workers
Solidariteit voor altijd – Anti-kapitalistische union nummer geschreven door Ralph Chaplin 1915

Foto: Fibonacci Blue (cc)

1 mei

, door

OPEN DRAAD - De meesten van u zullen vandaag natuurlijk weer aan het noeste werk tijgen. We kunnen het ons tenslotte niet permitteren om van de minste geringste historische aangelegenheid een feestelijk vrije dag te maken. We zouden onze economie te grabbel gooien. Kijk maar eens naar veel landen waar men wel op 1 mei met rode vanen loopt rond te hossen. De meeste van die landen zijn arm.

Wat zegt u? Met een beetje internationale solidariteit zou dat wel anders zijn? Of u bent een grapjas, of u bent toch een rooie rakker, hier te lande een uitstervend verschijnsel.

Als u vandaag wel vrij bent, zal dat vast niet zijn omdat u een vakantiedag hebt opgenomen om ergens De Internationale te gaan zingen. Of wel, maar dat publiekelijk toegeven valt tegenwoordig niet licht.

Terwijl over heel de wereld de dag van de arbeid wordt gevierd, valt diezelfde wereld uit elkaar. Dat wil zeggen: de wereld van De Internationale. Het lied wordt vandaag op menig bijeenkomst gezongen, maar de bijbehorende internationale solidariteit is ver te zoeken.

Het is treurig te moeten constateren dat juist de kapitalisten internationale solidariteit concreet hebben weten te maken. Globalisering noemen we dat. Samen zijn de kapitalisten sterk geworden. Sterker dan ooit. De roemruchte één procent die meer bezit dan de overige 99 procent van de wereldbevolking.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ankara aan de Amstel

, door

COLUMN - Nog één week en dan is het weer 1 mei. In Amsterdam mag die dag alleen onder beperkende voorwaarden worden gevierd.

Het was tijdens een grote demonstratie in Brussel dat ik een stukje opliep met Ton Heerts. Het was april 2014 en op een of andere manier kwam het ter sprake. Nu Koningsdag niet meer op 30 april valt ontstaat er wat lucht om 1 mei terug te pakken. Ton vond dat een goed idee en we liepen verder zoals dat in een demonstratie gaat. In de “rush” van een grote demonstratie spreek je wel vaker wat vrijblijvende verklaringen naar elkaar uit.

In Januari 2015 kwam het onderwerp terug. Ik was in de fusie inmiddels vrijgesteld van mijn primaire taken en had nog enkele resterende taken waaronder het zogenaamde campagne team. Toen het ter sprake kwam ben ik eigenlijk onmiddellijk gaan denken hoe we dit zouden kunnen doen en maakte een eerste presentatie voor ons campagneteam en daarna het dagelijks bestuur.

Open, vrolijk, positief en een goede balans tussen informatie, inhoud en amusement. Waarbij de amusementsfactor mensen zou moeten trekken die normalerwijs thuisblijven. Een evenement waarvan je achteraf tegen de thuisblijvers zegt: je had erbij moeten zijn. En natuurlijk moet dat net als in andere landen in de hoofdstad, in Amsterdam. Ik had de hele kermis in het Vondelpark bedacht. Een totaal concept.

Waan van de dag

Scheepstoeters op de Dag van de Arbeid

, door

Spits uw oren vandaag om 12 uur. Scheepvaartkapiteins over de hele wereld laten wellicht de scheepshoorns, in de havens waar zij op dat moment zijn.

Een initiatief uit solidariteit met de meer dan 1,6 miljoen zeevarenden over de gehele wereld en tevens ter ondersteuning van vakbondscampagnes om bemanningswisselingen te vergemakkelijken.

Vele duizenden zeevarenden hadden al lang afgelost moeten worden, maar door de coronacrisis is dat nagenoeg onmogelijk, door allerlei (vooral reis-)restricties die er gelden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 01-03-2022

1 Mei op de UvA

, door

OPINIE - Ik kwam er donderdag toevallig langs fietsen maar was te laat om nog iets te zien van de bezetting van het Service- en Informatiecentrum van de UvA. Het was al voorbij. Er hing een bordje dat studenten op een ander adres welkom waren, het communiqué van het “Students’ 1st of May Committee” hing nog achter een raam, een zwart spandoek wapperde vergeten in een hoek. “Schorem is het,” gaf een passerende wandelaar als ongevraagd commentaar. “De lafaards zijn zojuist gevlucht,” meldde een medewerkster.

Begrijpelijke meningen. Dit was de meest bizarre protestactie in tijden. De bezetters keerden zich tegen “the university’s blatant marketisation under the managers’ neoliberalism”, wilden die terugdraaien en eisten daarom – om te beginnen – dat de eerste mei opnieuw een vrije dag zou worden. Alsof er geen urgentere kwesties zijn. Alsof het van deze tijd is werknemers voor te schrijven wanneer ze hun vrije dagen dienen op te nemen.

Maar het is nog bizarder. Om vier redenen.

Reden één. Iedereen erkent dat het rendementsdenken is doorgeschoten, zelfs minister Bussemaker. Het is sympathiek dat ze toegeeft dat ze het beleid dat ze in haar vorige functies uitvoerde, als lid van het CvB van de UvA en als rector van de HvA, niet had behoren uit te voeren. Omdat iedereen het nu eens is over de onwenselijkheid van het rendementsdenken en er volop wordt overlegd over alternatieven, was de bezetting overbodig.

Foto: cc Flickr IISG's photostream Bloom May small copyright ok. Gecheckt 23-09-2022

Het feest dat arbeid heet

, door

Werken is een feest. Elke dag weer is het in de vroege ochtenduren een kabaal van jewelste van duizenden mensen die fluitend naar hun werk gaan. Wat een tegenstelling met de oorverdovende stilte aan het einde van de werkdag, als de werkenden weer chagrijnig huiswaarts keren.

De Dag van de Arbeid heet een feestdag te zijn. Wie de geschiedenis van de eerste mei kent, zal verbaasd zijn dat juist de bolwerken van het kapitalisme, de beurzen, deze dag gesloten zijn. In tegenstelling tot de fabrieken, kantoren en winkels, waar gewoon wordt door gewerkt. En daar heerst nog steeds de traditionele ontevredenheid van de werkende klasse.

Het schorriemorrie ervaart de combinatie van werk en privé als een zware last. Dat zou blijken uit een representatief onderzoek (pdf), dat Maurice de Hond uitvoerde voor SBI, een bureautje dat klanten zoekt die  training en advies willen, om hun werkzame leven op orde te krijgen.
Er is in de geschiedenis van de arbeid veel veranderd. De schamele acht uren die arbeiders ooit hadden om bij te komen van gedane arbeid, werden al zo’n 128 jaar gelden omgezet in de 8-urige werkdag. Na aftrek van een 8-urig slaapje, moesten werknemers dus zelf verzinnen wat ze in de resterende 8 uren moesten doen. Van de zevendaagse werkweek is voor velen niet meer overgebleven dan vier vreugdevolle dagen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Arbeidsethos: niet bij werk alleen

, door

GC heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag de maandelijkse bijdrage van, P.J. Cokema.

Het is beroerd gesteld met de Nederlandse arbeidsethos. We willen niet werken. Nou vooruit, een klein beetje nog wel, maar het moet niet te gek worden. En waarom willen we niet werken? Omdat we het veel te goed hebben.
Dat is, zo meldt Elsevier, de conclusie van sociologen Ferry Kosten en Rudi Wielers, die twee stellingen over de oorzaken van een veranderend arbeidsethos, toetsten aan het bruto nationaal product en een wereldwijd onderzoek naar opvattingen over werk.

Onder sociologen heerst verdeeldheid over de hedendaagse arbeidsethos in vooral welvarende landen. Eén groep stelt dat de arbeidsethos er niet minder om is, maar dat werk niet langer als zaligmakend wordt ervaren voor portemonnee en behoud van baan. De kwaliteit van het werk is belangrijker geworden. Leuke collega’s en zelfontplooiing zijn de leidende drijfveren.
Een andere groep meent dat vrije tijd, familie en vrienden belangrijker worden gevonden dan werk. Volgens Kosten en Wielers is dat laatste waar.

Nu kan er over de invulling van het begrip arbeidsethos verschillend worden gedacht. Heb je een hoge arbeidsmoraal als je alleen maar hard en veel werkt? Of getuigt het ook van een uitstekende werkhouding, als je in korte tijd de hoogste kwaliteit levert?
Wat je er ook over denkt, de overheid wil dat we harder en langer gaan werken. De vergrijzing wordt er met de haren bijgesleept om mensen te motiveren tot minstens hun 67e levensjaar te blijven werken. En in deze bezuinigingstijden zullen op veel plekken minder mensen dezelfde hoeveelheid werk moeten gaan doen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.