ANALYSE - Duitsland is al een maand in de ban van een videoclip uit 2013 waarin de Griekse minister van financiën Yanis Varoufaki zegt dat de Grieken zichzelf in 2010 beter failliet zouden kunnen hebben verklaard, Duitsland de middelvinger gegeven, en gezegd: zoek het verder zelf maar uit.
Gek genoeg is het niet de uitlating zelf die de Duitse toorn oproept, maar het gegeven dat Varoufakis dat oordeel kracht bijzette door daadwerkelijk zijn middelvinger op te steken.
Het clipje werd nationaal onder de aandacht gebracht door een videomontage door de Duitse evenknie van Arjan Lubach, Jan Böhmermann.
Het vormt de afsluiting van een satirisch liedje over hoe belachelijk het is dat men zich in Duitsland bedreigd voelt door één charismatische, wilskrachtige minister van financiën (nota bene van een land dat nagenoeg geheel afhankelijk is van Duitse welwillendheid), gezien het Duitse zelfbeeld als economische en politieke leider van Europa.
Duitse media gingen – er al dan niet klakkeloos – van uit dat het clipje van de middelvingerwapperende Varoufakis authentiek was, en in de talkshow van Günther Jauch (zeg maar de Duitse Paul Witteman) werd de Griekse minister op het matje geroepen.
Die antwoordde ferm en een beetje bozig dat het clipje gemonteerd was, maar dat vond vrijwel niemand geloofwaardig. Het zag er gewoon te naturel uit, en bovendien heeft Jauch een reputatie hoog te houden.
Onlangs kwam de komiek die het clipje onder de aandacht had gebracht echter met een bekentenis. Zijn team en hij hadden die middelvinger (Duits ‘Stinkefinger’) inderdaad gemonteerd in een fragment uit een toespraak van Varoufakis uit 2013.
Met beelden achter de schermen maakt Jan Böhmermann aannemelijk dat Varoufakis het inderdaad bij het rechte eind had en Böhmermann’s redactie met behulp van greenscreen-technologie en videomontage de middelvinger heeft gefingeerd om een krachtiger beeld neer te zetten.
Böhmermann steekt in zijn bekentenis flink de draak met alle serieuze journalisten en politici die met open ogen in de grap trapten. “Ze hadden ons alleen maar even hoeven te bellen. Eén telefoontje was voldoende geweest”, aldus Böhmermann. “Maar zijn we gebeld? Niet één keer!”
Oké, duidelijke zaak, zo lijkt het. Case closed.
Maar is dat wel zo? De New York Times haalt de organisatoren aan van de manifestatie waar Varoufakis in 2013 sprak, en achterhaalde de videomonteur die de oorspronkelijke opname gereed maakte voor verspreiding op Youtube, en die geven te kennen dat de middelvinger ook als gebaar wel degelijk door Varoufakis zelf gemaakt werd en gewoon door de camera opgevangen werd.
Dat roept de vraag op of de bekentenis van Böhmermann zelf niet een satirische hoax is, waarin de komiek commentaar levert op de neiging van journalistiek en politiek om hijgerig bovenop non-issues te springen, detailkwesties uit de context te rukken om ze zo symboolwaarde te geven, om zo controverse te creëren.
Hoe het ook zit, de kwestie biedt in ieder geval een vermakelijke aanleiding om verder te denken over hoe mediabeelden – echt of niet – een eigen leven gaan leiden, en de onbedwingbare neiging van media en politiek om daar achter aan te hollen.
Reacties (12)
Rellen over die middelvinger lijkt meer op een afweermechanisme. Angst voor de waarheid: Varoufakis heeft gelijk.
Het liedje is wel erg kritisch op de Duitsers zelf trouwens. Dat is ook niet echt gewoon daar, dat zal wennen zijn.
Prediker, volgens mij haal je de volgorde doorelkaar.
Het clipje met de middelvinger werd eerst vertoond in de show van Jauch, waar hij in gesprek was met Varoufakis. Varoufakis ontkende daar dat het filmpje echt was en klaagde over de montage.
Vervolgens heeft Böhmermann er een satirisch filmpje over gemaakt, a la Lubach, waaruit zou blijken dat het in scene gezet was. Maar dit is dus satire. Het filmpje is dus wel degelijk echt, en het is ook meer wensdenken van supporters van Varoufakis dat dit zo’n ding werd.
Blijft over wat de relevantie hiervan nu eigenlijk is. Varoufakis was toen nog geen minister, dus wellicht moet je dit niet zo opblazen. Aan de andere kant, waarom dan wegduiken voor de verantwoordelijkheid? Het maakt Varoufakis er niet betrouwbaarder op.
@1:
Waarmee? Hij praat lekker, maar concrete maatregelen bedenken waarmee zijn land weer toegang krijgt tot geld gaat hem niet zo soepel af. En dat is uiteindelijk toch waar hij voor is aangenomen.
Hij praat lekker, maar concrete maatregelen bedenken waarmee zijn land weer toegang krijgt tot geld gaat hem niet zo soepel af.
Het valt mij op dat er ontzettend gespind wordt rond de hele griekenland-crisis. Wat er in de kranten terechtkomt is alleen maar emotie. Terwijl waar het over gaat ontzettend technisch is, omdat Griekenland z’n hele begroting moet herstructuren. Maar daar verschijnt nauwelijks iets van over in de krant.
Alsof je een woningverkoop gaat beschrijven aan de hand van het uiterlijk van de verkopers.
Nee, het clipje werd eerst vertoond aan het einde van die satirische muziekvideo uit de show van Böhmermann. Pas nadat dit een politiek mediarelletje werd, kwam Böhmermann met zijn bekentenis.
25 februari – V for Varoufakis (Neo Magazin Royale), met fragment middelvinger aan einde.
15 maart – interview Varoufakis in ARD-talkshow Günther Jauch.
18 maart – Bekentenis Jan Böhmermann, presentator van Neo Magazin Royale.
Verder ben ik het met je eens dat die bekentenis zelf een hoax is, aangezien je de gehele lezing op Youtube terug kunt kijken en die middelvinger er daar al inzit.
Maar ’t is vermakelijk hoezeer Böhmermann erin slaagt verwarring te zaaien. Het maakt wel dat ik me ga afvragen hoeveel van die mediahypes over deze of gene onderwerpen zijn gebaseerd op uit de context gerukt materiaal, tendentieuze montage, of überhaupt eigenlijk niet de moeite waard zijn om je druk over te maken.
Voor de volledigheid dan nog even dit: http://tinyurl.com/ks2fy8c
@4: Dat het filmpje eerder ook al bij Böhmermann vertoond was, wist ik niet.
oh, heel veel. Je moet je standaard afvragen: wat is het hele verhaal? Maar:
– als je een verhaal langer volgt, en meerdere bronnen gebruikt, is vaak wel een completer beeld van iets te krijgen, met dank dus aan diezelfde media
– dit geldt niet alleen voor de traditionele media, maar ook voor nieuwe media, inclusief sargasso. Misschien juist wel voor internet, waar iedereen zijn verhaal kwijt kan, hoe idioot het ook is.
@3: Er wordt zeker heel veel gespind over Griekenland, en het is heel technisch. Maar wat er in de kranten komt is niet alleen maar emotie. Zeker in de goede Nederlandse kranten staan ook achtergrondverhalen waaruit meer duidelijk wordt.
De kern van het conflict is wel wat breder dan de begroting. Mijns inziens gaat het in de kern over de voorwaarden waaronder Griekenland geld kan lenen. Aangezien dit geld komt van andere eurolanden, is dit een politiek probleem (en dus niet zozeer puur economisch). En het probleem is praktisch, niet theoretisch van aard. Dus met alleen retoriek kan dit niet opgelost worden.
@6 Technische achtergrond? Wat ik in Duitse kranten zie is niks van dat, alleen karaktermoord op de persoon Varoufakis. Iedere andere zin gaat over hoe arrogant die wel niet zou zijn.
@6: Conditionality is the problem indeed. Daar kunnen zelfs de grootsten vergissingen in maken die decennia blijven na zeuren:
‘When crunch talks go wrong’ met John Maynard Keynes:
https://medium.com/sky-news/when-crunch-talks-go-wrong-2322bc7ba88a
Hoe dat nou met die middelvinger zit, tendentieuze montage of niet, komt wel in een ander daglicht te staan als je naar Sachverständigen als o.a. Dirk Müller und Heiner Flassbeck luistert:
https://www.youtube.com/watch?v=BSOTgQoz20g
Zelfs indien het filmpje echt was , zou Varoufakis gewoon hebben gedaan, wat de meeste politici doen als de camera’s stoppen ;-)
Het is niet dat ze zich bedreigt voelen, maar meer dat ze constant met NAZI”s vergeleken worden. Dat vond de eerste generatie die na de oorlog geboren was al erg, omdat ze er niks mee te maken hadden en toch met de nek aangekeken werden.. en tegenwoordig bijten ze nog meer van zich af.
Kort gezegd pikt de Duitser het niet meer dat ze voor de zonden des vaders worden aangesproken. Helemaal als het constant gebeurd en andersom nog geen grapje gemaakt mag worden, zodat het stereotype van de “Duitser zonder humor” maar niet mag vervagen.
@10 Wat een onzin. De Duitsers zijn zich zeer bewust van hun geschiedenis en er is niemand die zegt “zullen we er eens over ophouden?”. Het Griekse gemor over die herstelbetalingen wordt door de Duitsers gezien als flauw, als een laffe smoes van de Grieken om onder hun verplichtingen uit te komen en niet, zoals jij stelt, als beledigend omdat de Nazi’s erbij gehaald worden. Dat is helemaal geen taboe voor de Duitsers en ze doen het zelf ook voortdurend. Zij zijn zich zeer bewust van hun geschiedenis en daar wordt niets aan verbloemd of doodgezwegen.
@10 Don’t mention the war!