Elke vrijdag laat GeenCommentaar zijn licht schijnen op een bekende of minder bekende artiest. Van politiek gedreven zanger(es) tot stevige no-nonsense rock, we bespreken elke week een spraakmakende muzikant.
Wat hebben de bands Queens of the Stone Age, Screaming Trees, Soulsavers, The Twilight Singers en artiesten als PJ Harvey, Kurt Cobain (Nirvana) en Isobel Campbell (Belle & Sebastian) allemaal met elkaar gemeen? De titel van deze spotlight-aflevering verraadt het eigenlijk al: Mark Lanegan. Begonnen als zanger bij de te weinig geprezen grunge outfit Screaming Trees, heeft Lanegan zich door de jaren heen ontpopt als muzikale duizendpoot. Zowel als gastzanger en solo bewijst hij keer op keer dat hij behoort tot een hele selecte groep, de absolute top van de hedendaagse rock!
(‘Driving Death Valley Blues’ / album ‘Bubblegum’)
Mark Lanegans stem begon al redelijk ruw, maar is door de jaren heen steeds meer richting brulboei Tom Waits gegaan. Waar Tom Waits zijn stem volledig is kwijt geraakt en echt een -zij het geweldige- brulboei is geworden is Lanegan’s stem donker, diep en vol met warmte. De naar waarschijnlijkheid grote hoeveelheden whiskey en kettingroken heeft zijn stem eigenlijk alleen maar goed gedaan.
Screaming Trees
I`m blind every mile that you burn
There`s a rider that`s fallen and
It`s clear theres no time to return”
In de hoogtijdagen van de grunge, toen bands als Nirvana, Alice in Chains en Soundgarden hits scoorden, was er nog een ander bandje. Een bandje dat kwalitatief absoluut niet onderdeed voor de grote namen, maar desondanks nooit zo bekend is geworden; The Screaming Trees. Het begin van Mark Lanegans muziekcarrière.
Lanegan was een beetje een vreemde eend in de bijt bij The Screaming Trees. Afkomstig uit een probleemgezin was hij al op jonge leeftijd aan de drugs en met zijn 18 jaar niet echt de ideale kandidaat voor een, toen nog, highschool bandje: Lanegan werd tot 1 jaar gevangenis veroordeeld, maar wist hier onderuit te komen door een verplichte afkickcursus te volgen.
(‘Nearly Lost you’ / Album ‘Sweet Oblivion’)De albums van de Screaming Trees zijn altijd goed door de critici ontvangen, maar de grote doorbraak is nooit gekomen. In het begin zong Lanegan niet op een wijze die optimaal van zijn stem gebruik maakte. Hij stelde zich schappelijk op richting de wensen van de overige bandleden en paste zijn zang aan om “beter” bij de muziek te passen. Op de latere albums begint Lanegan echter zijn eigen weg te gaan en gaat daarbij optimaal zijn unieke stemgeluid gebruiken. Dit leidt uiteindelijk tot een vele malen beter resultaat. De laatste albums worden daardoor ook door velen als de sterkste gezien.
Absolute hoogtepunt naar mijn bescheiden mening is het album ‘Sweet Oblivion’, hierop staat ook hun best bekende nummer ‘Nearly Lost you’. Iedere grungefan moet dit album toch op zijn minst een keer beluisterd hebben.
Solo carriere
One whiskey for evey ghost
And I’m sorry for what I’ve done
Cause it’s me who knows what it cost”
Lanegan is reeds in zijn periode bij de Screaming Trees begonnen aan een solocarrière. Screaming Trees-fans viel het al snel op dat zijn vroege solowerk een stuk minder scheurende gitaren bevat dan het werk van de Screaming Trees. Het vroege solowerk van Lanegan wordt gekarakteriseerd door ingetogen, duistere luisternummers, gecombineerd met zware en soms moeilijk verteerbare rock.
Dit is het sterkst aanwezig op zijn eerste twee albums ‘The Winding Sheet’ en het absoluut briljante ‘Whiskey for the Holy Ghost’. Dit album is naar mijn mening zijn absolute hoogtepunt. De totale verslagenheid, de totale misère overheersen. Bij nummers als ‘Borracho’, ‘Kingdoms of Rain’ en ‘Carnival’ heb je het idee dat deze alleen maar geschreven kunnen zijn door een man die door het leven gebroken, maar ook wijs geworden is.
(‘Pendulum’ / album ‘Whiskey for the holy ghost’)Binnen zijn solo carriere is zijn vierde soloalbum ‘I’ll take care of you’ opmerkelijk. Dit album bestaat uit covers van een rijk scala aan artiesten. De nummers zijn over het algemeen toegankelijker dan het normale repertoire van Lanegan en vormen dan ook de gemakkelijkste instap voor hen die minder rockgeörienteerd zijn.
Het meest recente album van Lanegan genaamd ‘Bubblegum’ klinkt alles behalve hoe de naam doet vermoeden. Een stevig rockalbum met een vreemd donker kantje. Het is minder depressief dan de voorgangers en wordt om die reden misschien wel als zijn beste werk gezien door veel fans. Het hele album staat vol met ijzersterke nummers. Als ik een paar uitspringers moet noemen denk ik vooral aan het sterke ‘Hit the city’ (duet met PJ Harvey) en ‘Methamphetamine Blues’. Dit laatste nummer is allesbehalve een gemakkelijke introductie voor mensen die Lanegan niet gewend zijn. De muziek is bijna net zo ruw als zijn stem.
(‘Hit the city’ / album ‘Bubblegum’)Queens of the Stone Age
Veel mensen zijn er misschien niet van op de hoogte, maar Mark Lanegan is verantwoordelijk voor een aanzienlijke hoeveelheid zangpartijen bij desert rockers Queens of the Stone Age. Hij zingt voor het eerst mee op ‘Rated R’, waar hij op het nummer ‘In The Fade’ de volledige zang voor zijn rekening neemt en verder op veel nummers backing vocals verzorgt.
Hij is zeer prominent aanwezig op het meest succesvolle QotSA album ‘Songs for the Deaf’. Luister maar eens goed naar de nummers ‘Song for the Dead’, ‘Hangin’ Tree’ en ‘God is in the Radio’. Hij heeft ook meerdere periodes getourd met QotSA, zowel ter ondersteuning van ‘Songs for the Deaf’ als later als voltijds zanger. Op zich niet zo verrassend gezien zijn goeie vriendschap met QotSA oprichter Josh Homme (QotSA / Kyuss). Deze laatste heeft ook in een ver verleden the Screaming Trees op tour bijgestaan als gitarist. Beiden kennen elkaar ook van de befaamde Dessert Sessions.
(‘Hanging’ Tree’ / Live)Lanegan is ook te zien in een aantal video clips van QotSA, vaak van nummers waar hij zelf geen noot op heeft gezongen! Ineens zie je hem erbij zitten als “extra bandlid” of komt hij in een cameo rol kort in beeld. Hij wordt nog steeds genoemd als vocalist op de laatste QotSA album. Dit terwijl ik hem op geen enkel nummer terughoor.
Soulsavers en de Twilight singers
Or diamonds shining there
Without a hope, without a prayer
This rain beats down like death”
Twee bands die misschien minder bekend zijn waarbij Lanegan een belangrijke rol heeft gespeeld, zijn Soulsavers en de Twilight Singers. Hoewel hij bij beide enkel als gastzanger optreed heeft hij substantiële bijdragen geleverd.
Voor de Twilight Singers heeft hij op niet minder dan drie albums gastzang verzorgd. Daarnaast is hij ook langdurig met ze op tournee geweest. De Twilight Singers is een creatieve rockact begonnen als nevenproject van Greg Dulli bekend van The Afghan Whigs. Bij het uiteenvallen van The Afghan Whigs is The Twilight Singers de primaire focus geworden van Dulli.
(‘Revival’ / album ‘It’s Not How Far You Fall, It’s The Way You Land’)Soulsavers is een project van twee Engelse remixers; Rich Machin en Ian Glover. Op hun tweede album ‘It’s Not How Far You Fall, It’s The Way You Land’ heeft Lanegan niet alleen het leeuwendeel van de zang verzorgt, maar ook actief deelgenomen aan het schrijven van nummers. Het album bevat ook een heropname van een van zijn beste solonummers ‘Kingdoms of Rain’. De mix van rock en gospel die overheerst op dit album kan echter even wennen zijn.
Isobel Campbell en meer
Oh demons I shall shame you!
Look down the barrel of my gun and one by one I’ll name you
Day on day my brothers leave go marching off to war
Yet we never understand for what we’re fighting for”
Het aantal artiesten waar Lanegan mee heeft samengewerkt is bijna ontelbaar. Van samenwerkingsprojecten met PJ Harvey tot het feit dat Kurt Cobain de achtergrondzang op een van zijn solonummers heeft in gezongen (vaak door Nirvanafans verkeerd gezien als een Cobain nummer met gastzang van Lanegan). Het zijn er teveel om in dit artikel allemaal te noemen zonder te vervallen tot een bijna bijbelachtige opsomming van namen. Een samenwerkingsverband verdient echter wel speciale aandacht, dat met Isobel Campbell (ex-Belle and Sebastian).
Lanegan en Campbell vormen het ideale Beauty and the Beast duo. Het ruwe, doch warme stem geluid van Lanegan past perfect bij het zoetsappige en dromerige geluid van Campbell. Samen hebben ze een album opgenomen genaamd ‘Ballad of the Broken Seas’ wat zeer het beluisteren waard is. Het album is bijna geheel geschreven door Campbell en daardoor een stuk minder rock geörienteerd dan men normaal van Lanegan verwacht. De pret mag er echter niet door worden gedrukt. Sterker nog het is een juweeltje en naar mijn mening het beste album dat in 2006 is uitgebracht!
(‘Ramblin Man’ / album ‘Ballad_of_the_Broken_Seas’)Update 10-03-2008:
– Mark en Greg Dulli’s nieuwe project The Gutter Twins is inmiddels verschenen op CD en verkrijgbaar in Nederland.
– De tweede CD van Mark samen met Isobel Campbell is af, aangekondigd en inmiddels ook al gelekt op het internet.
Reacties (5)
Voor de volledigheid: Mark Lanegan doet ook mee met het belgische Creature With The Atom Brain (cd I am the Golden Gate Bridge, nummer Crawl like a dog)
Heel goed stuk over een hele goede zanger. Mark Lanegan mag wat mij betreft heel wat meer credits krijgen voor alles wat hij doet en heeft gedaan. Ik zit te popelen tot er een nieuw solo album van hem verschijnt.
De Twilight Singers cover “Live With Me” van Massive Attack met Mark als zanger is trouwens zelfs een stuk beter dan het origineel.
@1, Die wist ik zelf nog niet. Hij is dan ook zo extreem actief en zingt bij zoveel bands wel eens een nummertje mee dat het moeilijk is soms het overzicht nog te behouden :D
@2, Qua “covers” die beter zijn dan het origineel vind ik grappig genoeg de “cover” van zijn eigen nummer ‘Kingdoms of Rain’ met de soulsavers beter het origineel op zijn solo werk! *gasp*
Helemaal vergeten te vermelden dat als je echt alles van Mark Lanegan wilt beluisteren of bij elkaar sparen er een (denk ik) volledig overzicht is van alles waar hij ooit zijn stem voor heeft geleend op.
Had ik daar eerder aan gedacht had ik ook mezelf kunnen verbeteren over QotSA. Hij doet blijkbaar de backing vocals op ‘River in the Road’ van de laatste CD. En zingt zie ik nu eigenlijk zelf net pas ook mee bij de Eagles of Death-metal (waar ook Josh van QotSA in speelt). Moet met schaamte toe geven dat hoeveel ik die CD(s) beluisterd heb ik Lanegan niet herkend had nog :D
Kleine update:
Mark en Greg Dulli’s nieuwe project The Gutter Twins is inmiddels verschenen op CD en verkrijgbaar in Nederland.
De tweede CD van Mark samen met Isobel Campbell is af, aangekondigd en inmiddels ook al gelekt op het internet.