Goede schrijvers kunnen dingen zeggen die ik altijd al dacht, maar waar ik de woorden niet voor kon vinden. Hoe komt dat toch? Waarom heb ik toch telkens het nakijken bij hun mooie opmerkingen, waarvan ik me bijna inbeeld dat ik ze zelf had kunnen maken, als ik er maar op tijd om gedacht had? Wat in mij leeft blijft verborgen totdat ik het vergeet, en zij zeggen het, dat is het verschil. Zij hebben blijkbaar een innerlijke vrijheid die ik mis. Ze denken niet aan geld of status, ze zijn niet bang voor autoritaire heersers en ze identificeren zich al helemaal niet met de macht.
Echt een reden om veel goede boeken te lezen. Dat is een kans om zelf beter te worden. Van goede schrijvers leer je denken. Dat komt doordat ze niet bang en niet zelfzuchtig zijn. Daardoor hebben ze geen belang bij de leugens van alledag. Hun denken is niet verstopt. Ze leggen een heerlijke, inspirerende vrijmoedigheid aan de dag.
Daar ben ik weer eens aan herinnerd, nu Adriaan van Dis in China, in het hol van de leeuw, het vrije woord moedig en met zelfopoffering heeft verdedigd. Hij heeft daar immers gezegd:
,,Ze kunnen me nog zo’n leuk en interessant uitstapje naar een ver land bezorgen, er kan in China nog zo’n goede afzetmarkt voor mijn boeken liggen, ik ben niet te koop. Hier wordt het vrije woord gekneveld, hier worden schrijvers opgesloten. Juist nu ik hier ben, zal ik niet verhelen hoe schandelijk ik dit vind.”
Quod non, dat wil zeggen: Dat is niet zo. Ik heb deze zogenaamde uitspraak van Van Dis verzonnen omwille van het contrast met de werkelijkheid. Hij heeft juist gezegd: ,,Dit is geen land dat je kan besturen zoals Nederland, dit is een land dat alleen maar krachtig geleid kan worden.” Dat gebruikt hij als argument om niet te voldoen aan het verzoek van Amnesty, om door het dragen van een speldje de Chinese schrijvers zijn solidariteit te betuigen. Er huist onwaarachtigheid in het hoofd van deze schrijver. Hopelijk zal hij het wat opschudden.
Reacties (19)
Het is dat ik dit stuk heb gelezen op Frontaal Naakt, anders zou ik helemaal niet snappen waar het allemaal over gaat.
China organiseert een boekenbeurs. Kennelijk worden ook Nederlandse schrijvers in China vertaald en gelezen, en worden die dit jaar in het zonnetje gezet. Amnesty International heeft contact gezocht met het Nederlandse Letterenfonds en ze het idee aan de hand gedaan dat die Nederlandse auteurs daar een speldje op hun revers zouden kunnen prikken, waarin ze aandacht vragen voor de verdrukking van Chinese intellectuelen en kunstenaars. Amnesty zou dan voor de speldjes zorgen.
Wilden ze niet aan bij het Nederlandse Letterenfonds. En de schrijvers durven de confrontatie ook niet aan. Ze zijn daar om hun boekjes te promoten en goed te eten uit de Chinese staatsruif, en dan krijg je maar ongemakkelijke situaties als zij met zo’n speldje op gaan lopen…
Maar als Shell weer eens iets fout doet in het buitenland is de wereld te klein.
Nou, daar hoor ik Nederlandse schrijvers ook nooit over. Maar o, wat waren ze begaan met Zuid-Afrika en toen Rushdie een fatwa aan zijn broek kreeg door Iran gingen ze op de barricaden voor de vrijheid van meningsuiting. En ze liepen allemaal weg met dissidenten uit het Oostblok zoals Aleksandr Solzjenitsyn en Vaclav Havel.
Maar in China zelf je ongenoegen kenbaar maken met de wijze waarop de politieke leiding van dat land omgaat met haar dissidenten, daar zien die bange poeperts dan weer te lamlendig voor.
“Het is dat ik dit stuk heb gelezen op Frontaal Naakt, anders zou ik helemaal niet snappen waar het allemaal over gaat.” Bedankt voor de kritiek, ik zal er mijn voordeel mee doen.
zeker weer iemand die Frontaal Naakt alleen leest voor de plaatjes
Wel jammer dat Ramsey Nasr’s gloedvolle betoog voor Beschaving hiermee achteraf gezien net zo oprecht gemeend was als pakweg, de excuses van een brievenbuspisser.
Is niemand dan meer onkreukbaar?
Ha! Ik zie zojuist dat Thomése principieel nooit zou zijn gegaan. Waarvoor hulde.
Van Dis is geen schrijver die je kan besturen zoals Nederland, het is een schrijver die alleen maar krachtig geleid kan worden. Door Halbe Zijlstra, natuurlijk.
Ach die arme van Dis ,het valt ook niet mee voor een schrijver om er een beetje sjiek bij te zitten.China is een enorme afzetmarkt, van Dis heeft financiering nodig en als daar een beetje voor gedraaid moet worden och waarom niet?De meeste mensen zijn het morgen weer vergeten,en die paar bij wie het blijft zeuren in het achterhoofd:so what.Jammer
Het klopt wat Van Dis zegt, Chinezen hebben namelijk een genetisch gebrek waardoor ze geen democratie kunnen verdragen, net zoals Duitsers dat niet hadden na de tweede wereldoorlog. Daar werkt alleen dictatuur….
Ja hoor, hier op Sargasso zijn de echte helden. Ze trekken met opgeheven zwaard naar China. Een nieuwe kruistocht om de heidense barbaren mores te leren.
Koop nou gewoon eens boeken van Chinese schrijvers. Lees, verdiep je en ik denk dat je dan meer betekent voor de Chinese literatuur dan de vrijblijvende stoerheid die ik hier lees.
Eh nee? Hoe je van een kritisch woord (over oa mensenrechten) een kruistocht maakt is mij een raadsel.
Wat fijn om te lezen dat er nog allemaal politiek correcte mensen zijn, die vast en zeker in WOIII ook het verzet in gaan. Zeker te weten, toch?
Ben je gek? Als de Russen straks Europa onder de voet lopen, houd ik me lekker gedeisd. Heb je gezien wat ze daar met dissidenten doen? Als je geen polonium-4 in je eten krijgt, wordt je afgetuigd of op straat doodgeschoten.
Kanttekening achteraf. Nu ik dit een weekje later nog eens zie, vind ik dat Gulikx (011) en anderen er gelijk in hebben, dat ik makkelijk praten heb en me onvoldoende in de situatie en het land heb ingeleefd. Wat ik Van Dis spottend voorhoud dat hij niet gezegd heeft, had hij ook helemaal niet moeten zeggen. Hij had dan in China met niemand kunnen praten en zo ja, dan had hij degenen met wie hij praatte wellicht in gevaar gebracht. Met zo’n speldje als waar Amnesty mee kwam, was er hetzelfde probleem. Ik vind de zaken nu dus ingewikkelder en signaleer in dit geval ook bij mij de kwaal van het zonder reflectie reageren op het dagelijks nieuws. Bovendien die van opwinding over een non-issue.
Lieverdjes zijn jullie: zoals wij vroeger de wereld koloniseerden, met de bijbel in de ene hand, de kortjans in de andere, zo is het ook nu.
We willen als koopman verdienen, maar als dominee iedereen de maat nemen.
Het is allemaal te dubbel: ik zou zeggen, ik ga niet naar een land waar schrijvers niet veilig zijn en waar het vrije woord wordt gekneveld. Maar de wereld wordt vrij klein van zulke principes.
Hou toch op man. Wie dwingt de Chinezen met grof geweld (wat dat was kolonisatie) tot beter gedrag? Niemand. Je reacties zijn bijna even onzinnig als de blabla-stukjes die je neer kleddert.
Dat betekent dat de Chinezen hun eigen problemen moeten oplossen en als volk hun eigen weg naar democratie en persvrijheid moeten vinden, voorzover ze dat willen en kunnen. Wij kunnen dat niet van buitenaf commanderen. Misschien dat Van Dis, die zich voor de mensenrechten eerder niet onbetuigd heeft gelaten, dit bedoelt met zijn opmerking over strakke leiding. We hebben weinig context van die uitspraak, ook daarom vind ik mijn spotternij achteraf een beetje onnadenkend.
Er is een groot verschil tussen commanderen en negeren. Nee, geen enkele Nederlandse schrijver hoeft China voor de laatste maal te waarschuwen. Maar door deel te nemen aan zo’n officieel event negeer je de mensenrechten situatie in het land.
Als je echt vindt dat Nederland zich niet met Chinese aangelegenheden dient te bemoeien, moet je er ook geen boeken gaan promoten.