Rutte op zoek (2) – De anti-antiglobalist

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De VVD is bezig met een nieuw beginselprogramma. In een reeks gastbijdragen gaat Ad van der Stok nader in op deze belangrijke stap voor die partij.

Mark Rutte zoekt naar liberale waarden. Die zoektocht kende een bijeenkomst in de Rode Hoed, over waar volgens hem het liberalisme staat. Een artikel in het NRC, “Liberalisme: naar nieuwe woorden voor bekende waarden“, in andere vorm ook op de VVD-site te lezen. En een concept-beginselprogramma, dat onlangs het licht zag en op 15 november aan het congres zal worden voorgelegd.

Rutte zoekt dus, maar vindt hij ook iets? En wat valt daarvan te vinden?

Hoewel er in het beginsel-programma weinig van terugkomt, vindt de Rutte uit het NRC zeker iets. Over antiglobalisten bijvoorbeeld. Zodra hij er één in het oog krijgt, beweegt hij zich in de politieke arena naar links en haalt naar ze uit. In de hoop ter rechterzijde applaus in ontvangst te nemen. Die uithalen naar antiglobalisten zijn alleen weinig onderbouwd en het doel is ook niet helemaal duidelijk. Want als je als liberaal je eigen partij en je eigen programma wilt hervormen levert een uithaal naar een ander niet veel op.

Ter vermaak van de handenklappende VVD-er noemt hij twee punten. Antiglobalisten erkennen de verdiensten van wereldwijde vrijhandel niet en dat is onbegrijpelijk, want die vrijhandel verbetert de wereld. Daarbij wijzen antiglobalisten – volgens Rutte – nieuwe technologische ontwikkelingen af. Bij de VVD echter, is “de grondhouding […] ten opzichte van technologische ontwikkeling onmiskenbaar positief“. [applaus]

Vrijhandel

Eerst die vrijhandel, dat zit volgens Rutte zo. De jaren tachtig waren de hoogtij-jaren van het liberale vrijemarktdenken. Er ontstond een geïntegreerde wereldmarkt, waarin voormalige derdewereldlanden via vrijhandel hun economieën ontwikkelden. En “met meer dan een miljard mensen opgeheven uit een staat van abjecte armoede en sterk dalende kindersterftecijfers lag het voor de hand dat links de verworvenheden van de globalisering zou beschermen“. [applaus] Tijdens de WTO top van 1999 – de battle in Seattle – bleek dat niet het geval. Rutte vat de reden voor de betoging samen: “De antiglobaliseringsactivisten zagen in de door de WTO gegarandeerde internationale vrijhandel – en vooral in Amerikaanse multinationale ondernemingen als McDonald’s, Nike en Coca Cola – de bron van alle armoede en achterstelling in ontwikkeling in de Derde Wereld.

Het is ook wel raar dat die antiglobalisten niet inzien dat McDonalds en Coca Cola de kindersterfte omlaag hebben gebracht. Net als dat ze niet begrijpen dat Nike mensen juist heeft ‘opgeheven uit een staat van abjecte armoede’.
Al zou je ook kunnen beweren dat Rutte hier een beetje kort door de mocht gaat. Rutte beweert dat vrijhandel slechts goed heeft gebracht en beweert dat de antiglobalisten beweren dat het de bron van alle kwaad is. De alternatieve benaming voor de antiglobalisten – andersglobalisten – suggereert echter al een nuance, die Rutte blijkbaar liever onderbelicht laat.

Als liberaal kun je de vrijheid van grote in vele landen opererende bedrijven bepleiten, omdat je denkt dat vrijhandel uiteindelijk in ons aller voordeel zal zijn. Als liberaal kun je ook de individuele vrijheid bepleiten om voor jezelf op te komen, bijvoorbeeld door je te organiseren en je daarmee te beroepen op de vrijheid van vergadering en meningsuiting. Zoals onderdrukte arbeiders in fabrieken die de westerse wereld van kleding voorzien, misschien wel graag zouden doen. De andersglobalisten komen op voor die tweede groep en zijn daarmee misschien wel liberalen. Rutte komt hier op voor die multinationale bedrijven en is daarmee een heel ander soort liberaal. Ironisch genoeg wijst hij zichzelf aan het eind van het artikel terecht met de volgende woorden: “Als wij, staande in de traditie van Samuel van Houten, de sociale rechtvaardigheid als kernbeginsel willen handhaven, zijn wij het dan niet aan deze mensen verplicht om op zoek te gaan naar een volledig nieuwe betekenis van dat begrip – een die de spiraal van uitzichtloosheid kan helpen doorbreken?” Ik denk dat veel liberale andersglobalisten het in verband met die fabrieksarbeiders hier volledig mee eens zijn.

Technoscepsis

Dan de technoscepsis die Rutte denkt te signaleren. “Een […] aspect van het antiglobaliseringsdenken dat weerwoord verdient, is wat men de technoscepsis zou kunnen noemen: de onredelijke en ongefundeerde afwijzing door links van alle verworvenheden van de technologische revolutie.

Opmerkelijk deze bewering, omdat je hem onmogelijk logisch consistent kunt noemen. Hij stelt technoscepsis gelijk aan “de onredelijke en ongefundeerde afwijzing van alle verworvenheden van de technologische revolutie“. Dus stel iemand twijfelt over de vraag of genetische modificatie van voedsel, of het altijd maar opslaan van digitale persoonsgegevens, wel verstandig is. Dan betekent volgens Rutte die twijfel an sich ‘het afwijzen van alle verworvenheden van de technologische revolutie, zonder daar enige reden of fundament voor te hebben‘. Een beetje raar, want misschien hebben we voor die twijfel wel een reden. En zelfs als dat uiteindelijk een slechte reden blijkt, wil dat niet zeggen dat we nooit aan technologische vernieuwing hoeven te twijfelen.

Grappig is dat Rutte even later zelf ook een technoscepticus blijkt. “Natuurlijk is het waar dat nieuwe technologieën vragen op kunnen werpen waarop de partij niet meteen een eenduidig antwoord kan geven. Te denken valt daarbij aan het vraagstuk van de bescherming van persoonsgegevens in een tijd van grootschalige informatieuitwisseling.” Wijst hij daarmee dan zelf alle verworvenheden van de technologische revolutie af?

Nee, het gaat hem om een weerwoord tegen de antiglobalisten, “die voor het oog van de camera veldjes met genetisch gemanipuleerde gewassen vernietigen” en aan de milieuterroristen, “die zich van de meest gewelddadige middelen bedienen in hun campagnes tegen biotechnologie-laboratoria.” Laat er geen onduidelijkheid over bestaan: “Het is aan de VVD om de verworvenheden van de opeenvolgende technologische revoluties te beschermen tegen deze moderne barbarij.” [applaus]

Om deze ‘moderne barbaren’ in een zeker daglicht te zetten heeft Rutte een ludieke analogie bedacht. Hij vergelijkt ze met de Luddites: arbeiders wiens arbeid in het Engeland van de industriële revolutie overbodig werd gemaakt door de technologische vooruitgang. Hun frustratie daarover botvierde ze op het symbool van die vooruitgang: het spinnewiel. Wat Rutte ons wil doen geloven is dat die antiglobalisen en milieuterroristen, de Luddites van deze tijd zijn.

Rutte merkt op dat antiglobalisten af en toe “voor het oog van de camera veldjes met genetisch gemanipuleerde gewassen vernietigen.” Hij gaat er echter aan voorbij dat die camera er nog niet stond toen die antiglobalisten op die akker aankwamen. Die was daar namelijk neergezet door – inderdaad – die antiglobalisten. Zij willen hun acties namelijk zichtbaar maken voor een groot publiek en zetten daarvoor camera’s en het internet, oftewel, nieuwe technieken in. Technieken waar ze blijkbaar toch niet tegen zijn. Waar ze wel tegen zijn is gentech-voedsel. Misschien met reden, misschien niet.

Gelukkig geeft Rutte nog een voorbeeld. Hij haalt de gewelddadige campagnes van milieuterroristen tegen biotechnologie-laboratoria aan. Welke campagnes hij precies bedoelt maakt hij niet duidelijk, maar vermoedelijk doelt hij op acties van dierenactivisten, zoals die tegen het in Venray geplande laboratoriumpark Sciencelink. De ontwikkelaar stapte, na intimidatie door activisten, toegeschreven aan het Dieren Bevrijdings Front, uit het project. Rutte’s afkeuring daarvan is volkomen te rechtvaardigen. Gezien de naam van de actiegroep kun je je echter afvragen, of ze technologische vooruitgang afkeurt. Het lijkt erop dat ze vooral de manier waarop die vooruitgang tot stand komt, door het gebruik van dieren, afkeurt.

Tot slot. Had Rutte zich een beetje verdiept in de organisatie van die ‘battle in Seattle’, dan had hij begrepen dat die antiglobalisten niet tegen techniek zijn. Het samenraapsel van NGO’s en actiegroepen waaruit het protest bestond, waren niet centraal georganiseerd. Toch werd het een gigantisch protest, wat overal ter wereld zichtbaar was. Dat kwam omdat ze met elkaar verbonden waren door het internet, e-mail en mobiele telefonie. Nieuwe techniek maakte het protest zo grootschalig en zichtbaar.

Tweemaal haalt Rutte naar de antiglobalisten uit en tweemaal slaat hij de plank mis. Daar kan volgens mij geen weldenkende VVD-er voor applaudiseren. Ondertussen laat de liberale vernieuwing op zich wachten.

Aflevering 1 uit deze reeks.

Reacties (24)

#1 Kalief

Zo’n lang artikel zou aan leesbaarheid winnen met een onderverdeling en tussenkopjes. Al is het om de twee punten van elkaar te scheiden. Nu is het een opsomming als in een schoolopstel.

  • Volgende discussie
#2 Steeph

U vraagt, wij draaien.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Sikbock

tsja.. Rutte: vlees noch vis. Ik hoop dattie snel opzout

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Naam

Heeft de VVD daar niet vaker last van, ergens tegen ageren zonder gedegen feitenkennis?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 TRS

gestopt met lezen na het stukje over vrijhandel.. try again

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Hayek

Het probleem van Rutte is dat hij niet begrijpt hoe inconsistent het liberalisme is geworden door het prediken van positieve vrijheden. Nou ja, misschien begrijpt hij het wel, maar is hij is gewoon te veel politicus om er wat aan te doen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Kalief

Ene Ned Lud zou in 1779 twee breimachines hebben vernield. Machines die al twee eeuwen eerder waren uitgevonden en dus nauwelijks revolutionair konden worden genoemd. De wijze van aandrijven veranderde wel geleidelijk van voet naar water naar stoom. Geleidelijk, dus niet revolutionair. Ook het vernielen van apparaten zelf was dat niet, het was al sinds 1710 aan de gang. Pas na 1810 noemden actievoerders zich naar die Lud.

Dus de Luddites voerden actie ver nadat de veranderingen al op brede schaal waren ingevoerd. De huidige antiglobalisten zijn er daarmee vergeleken dan nog enigzins op tijd bij.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 keest

Leest Pynchon voor een geweldige analyse van de Luddites (dd 1984): Is It OK to be a Luddite?: http://www.themodernword.com/pynchon/pynchon_essays_luddite.html

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Naam

TRS, het valt me op dat nagenoeg elk bericht van jou wel enige vorm van kritiek bevat, maar dat je ook zelden iets constructiefs bijdraagt. Je lijkt de PVV wel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 ALO

TRS kan heel constructief schrijven over parkeerproblemen bij voedselbanken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 m44

En Marokkaanproblemen bij ambulancebroeders. Kwestie van zoek/verbang, zou het niet ?

Overigens dank aan kees voor Pynchons stuk en Lord Byrons yell

As the Liberty lads o’er the sea
Bought their freedom, and cheaply, with blood,
So we, boys, we
Will die fighting, or live free,
And down with all kings but King Ludd!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 ALO

Ik moet bij Rutte steeds denken aan de voorzitter van de VVD die wenste dat politici Jip en Janneke-taal zouden gebruiken. Dat wilde het volk immers. Nu, het heeft in Rutte zijn zin gekregen.

Rutte over liberalisme horen praten vind ik misselijkmakend gezien zijn opstelling over boerka’s, over loyaliteit en 2 paspoorten en bij het Cramer-debat. Economisch liberalisme ben ik ook voor maar ik hou er van als iemand erkent dat dat ook niet zaligmakend is en nadelen kent en derhalve bijsturing behoeft.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Broodje Bal

Ik vind zo’n zin-voor-zin “debunking” weinig verhelderend. Waarom die hele zinnen van Rutte geknipt en geplakt? Dit maakt het onleesbaar.

Blijkbaar is het doel van deze tekstanalyse op de vierkante millimeter het betrappen van Rutte op logische inconsistenties. Nogal overbodig. Waarom zouden politici consequent moeten zijn? De meest consequente politici in Nederland zijn juist diegenen die je niet aan de macht wil hebben.

Verder heeft Rutte wel een punt. De omarming van Internet door antiglobalisten is vergelijkbaar met de omarming van techniek door de ayatollah’s in Iran: je neemt het over als het middel nuttig voor je is (kernbommen) maar wijst vruchten van de wetenschap af als die zich tegen je ideologie keren (evolutieleer).

Tot slot noemden antiglobalisten zich oorspronkelijk zelf antiglobalisten. Pas toen ze doorkregen dat dit een beetje dom (of inconsequent…) was gingen ze de gruwelijke politiek correcte term “andersglobalist” gebruiken.

Wat veel eigenaardiger is waarom Rutte uberhaupt denkt dat het zinvol is om tegen antiglobalisten aan te schoppen. Wie kan het ene zier schelen wat hij vindt van deze marginale figuren?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Bismarck

@13: “De omarming van Internet door antiglobalisten is vergelijkbaar met de omarming van techniek door de ayatollah’s in Iran: je neemt het over als het middel nuttig voor je is (kernbommen) maar wijst vruchten van de wetenschap af als die zich tegen je ideologie keren (evolutieleer).”

Hier sla je de plank toch volledig mis. De Ayatollah’s in Iran wijzen de evolutieleer niet expliciet af.

Van Andersglobalisten kun je dat overigens ook niet zondermeer stellen. Er zullen er allicht onder dat label rondlopen die antitechnologie zijn (de mercantilist-conservatieven), maar er lopen ook genoeg andersglobaisten rond, die juist geen probleem hebben met technologie an sich, maar meer met de ongelijkheidvergrotende toepassingen ervan, die door IMF en andere “globaliserende” instellingen min of meer door de strot geduwd worden.

Los van dit puntje denk ik dat het onzinnig is om alle andersglobalisten op 1 hoop te gooien, net zo min als het zinvol is om alle nee-stemmers tegen de EU-grondwet op 1 hoop te gooien. Het betreft een (veel) te heterogene groep.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 wammez

De term anti-globalisme verwijst naar de het protest tegen de de neoliberale variant van het globalisme namelijk vrijhandel als oplossing voor alle problemen. Niet zo zeer tegen globalisering als gegeven feit.
Het zou interessant zijn om er achter te komen wanneer die term geintroduceerd werd, door wie, en wanneer het toegepast werd op de demonstranten en activisten.

Overigens is het lastig om politici te betrappen op een consistent wetenschappelijk verhaal met enige verdieping en inzicht in de materie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Broodje Bal

“Hier sla je de plank toch volledig mis. De Ayatollahs in Iran wijzen de evolutieleer niet expliciet af.”
Nee, daarom kan je op Iraanse websites dit soort spelletjes downloaden

Ze wijzen het ‘niet expliciet af’? Wat houdt dat in hemelsnaam in? Net als iedere gelovige proberen ze wetenschap naar hun hand te zetten door theorie in overeenstemming te brengen met hun geloof. Dus zullen de wat intelligentere Mullahs met iets als intelligent design komen. Maar dacht je dat je op een Iraanse Havo evolutieleer bij biologie leert?

Een deel van de kritiek op (bijvoorbeeld) genetisch gemanipuleerd voedsel komt wel degelijk voort uit angst voor het nieuwe. De zgn ‘anders’globalisten die ik ken vinden zich zelf vooral verschrikkelijk hip en alternatief maar de meesten roepen dogmatisch ‘boe’ tegen alles wat ‘fout’ is zonder zelf na te denken. En genetische manipulatie is gewoon ‘fout’. Wat dat betreft zijn het net orthodoxe christenen. Dat dat niet voor iedereen geldt, of dat sommige manipulatie-o-foben een mobieltje hebben doet daar verder niet aan af.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Bismarck

@16: “Maar dacht je dat je op een Iraanse Havo evolutieleer bij biologie leert?”

Ik stel voor dat je dat even vraagt aan Onzemaninteheran, maar het ligt wel voor de hand, aangezien er in Iran het nodige aan biomedisch onderzoek gedaan wordt (en allerlei gentechnieken zijn echt niet goed aanleerbaar als je doet alsof evolutie niet bestaat).

Uiteraard moet de evolutie aldaar (net als bij de helft van de wereldbevolking die in versie 1.0, 2.0 of 3.0 van de Torah gelooft) ingepast worden in het geloof, maar ze wordt zeker bij de sji-ieten niet afgewezen.

Uit je reactie maak ik op dat je graag aan vooroordelen hangt, dat zal dan ook wel gelden voor je ideen over andersglobalisten, van wie de meesten (ken je er zoveel dan?) blijkbaar als hoofdreligie hebben het dogmatisch genetische manupilatie afwijzen als waren het orthodoxe christenen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 keest

‘anti-globalisten’ is een etiket dat journalisten bedacht hebben om het verwarrende zootje te beschrijven dat rond de eeuwwisseling plotseling voor hun neus stond. De term ging al snel rond in het kippenhok en iedereen (behalve de demonstranten zelf) gingen het gebruiken. Er deden in die tijd wel meer, voornamelijk pejoratief bedoelde benamingen de ronde (minister Herfkens had het altijd over ‘globalofoben’). Vervolgens gingen politici die een deel van de de kritici wilde paaien, de term ‘andersglobalisten’ hanteren (min of meer uitgevonden door de belgische premier Verhofstad, die na Seattle en Genua de meute naar zijn EU-top-hoofdstad zag komen.
Veel activisten hebben niets met beide etiketten, en noemen zich gewoon activist, of anti-capitalist of ook wel (neutraal) globaliserings-activist.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Spees

Eigenlijk heb ik weinig zin om die kletskoek van Rutte te lezen. Ik vraag me af waarom jullie hem uberhaupt serieus nemen, met vage pseudo-intellectueel geneuzel over ‘liberalisme’ (kan je ook alle kanten mee op) gecombineerd met het verplichte populistisch boe-roepen. Het liefste over alles wat in zijn ogen ‘links’ is. Zoals je het liberalisme van het eerste uur overigens ook mag noemen.
Rutte sleept de ooit voorname VVD mee naar een partij die vergelijkbaar is met Voetbalclub Verdonk; voorspelbaar, dom, pretentieus en egoistisch. Rutte is afgestudeert als historicus bij dezelfde faculteit als de mijne. Laat hem alstublieft weer een ondersteunde rol vervullen als penningmeester of iets dergelijks, want zijn ‘leiding’ is te genant voor woorden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Broodje Bal

@17″…maar het ligt wel voor de hand, aangezien er in Iran het nodige aan biomedisch onderzoek gedaan wordt”

Biomedisch onderzoek is niet hetzelfde als evolutionaire biologie. Bovendien onderschat je techniek van doublethink.

” ken je er zoveel dan?”
Ja. Lang in dat circuit rondgehangen. Ook daar maakte ik kennis met de typische pavlovreactie om een onwelgevallige mening als ” vooroordeel” te typeren. Dat is geen argument, maar het belasteren van je tegenstander.

“Inpassen in het geloof” zoals ook creationisten in de VS dat doen komt op hetzelfde neer als afwijzen. Dan onderwijs je geen evolutieleer, maar een groteske, onmogelijke variant ervan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Ad van der Stok

@13 “Ik vind zo’n zin-voor-zin “debunking” weinig verhelderend. Waarom die hele zinnen van Rutte geknipt en geplakt? Dit maakt het onleesbaar.”

Ik kan natuurlijk wel zelf zinnen gaan verzinnen om Rutte te “debunken”, maar als ik zijn eigen woorden tegen hem kan gebruiken is dat makkelijker en effectiever.

@19 “Ik vraag me af waarom jullie hem uberhaupt serieus nemen, met vage pseudo-intellectueel geneuzel over ‘liberalisme’ (kan je ook alle kanten mee op) gecombineerd met het verplichte populistisch boe-roepen.”

Tja, je kunt hem natuurlijk gewoon negeren. Maar als je van de mensen die over liberalisme neuzelen er één serieus zou willen nemen, dan maar de partijleider van de liberale partij dunkt me…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 m44

En goedwillende VVD-ers die over liberalisme neuzelen, neem je die echt wel of niet serieus ?

“Klauwen naar de hand die je voedt
Is schieten in je eigen voet.”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie