Veel mensen, en volken, zijn min of meer bewust de menig toegedaan dat “elke vreemdeling een vijand is”. Meestal ligt die overtuiging ergens diep weggestopt, als een sluimerend virus; ze komt alleen in losse, toevallige reacties tot uiting en leidt niet tot een samenhangend gedachtensysteem. Maar als dat wel gebeurt, als het onuitgesproken dogma het uitgangspunt van een sluitende redenering wordt, dan staat aan het eind van de keten het Lager. Het Lager is het product van een met uiterste consequentie in praktijk gebrachte wereldbeschouwing; zolang die wereldbeschouwing bestaat, dreigen ons de consequenties.
Primo Levi, uit het voorwoord bij “Is dit een mens” (Se questo è un uomo), 1958.
Reacties (3)
‘Is dit een mens’ behoort tot mijn selecte lijstje boeken waarbij ik niet in staat bleek deze in een ruk uit te lezen. De gedetailleerde beschrijvingen van Auschwitz zijn zo weerzinwekkend en aangrijpend dat ik na het lezen van ieder hoofdstuk een week pauze moest nemen om er van te bekomen. Wat bijblijft, ook na (langzame) herlezing, is de onderlinge wreedheid van de gevangenen, niet eens verwijtbaar want een mechanisme om te overleven.
De ellende, de misere, de kou, de honger… het is allemaal zo invoelbaar beschreven dat je er koud van wordt.
Volgens Lévi-Strauss betekent bij de Filippijnse Ifugao het woord ?aidu? vreemdeling. Daarvan is bij dat volk de begripsmatige waardering 1. geallieerde, 2. vijand.
Met een vreemdeling kun je daar dus twee kanten op. Gegeneraliseerd hebben we in deze waarschijnlijk met een aanleg, een ?condition humaine? te maken. Pas op met vreemdelingen, lijkt de redelijke boodschap. Er ?het Lager? bij te halen kan, maar is extreem.
@2
Vandaar dat het ook een ‘uiterste’ consequentie wordt genoemd..