Een kind heeft nu eenmaal grosso modo een aangeleerd normbesef. Volgens Martijn (de pedofielen-stichting, red) niet, een kind kan zelf beslissen en zijn eigen grenzen aangeven. Als dat zo zou zijn, kun je een kindsoldaat in Sierra Leone inderdaad die Uzi of AK-47 in de handen drukken. Dat kind beslist toch zelf wel of hij partij kiest voor regering of rebellen?
Sander Dikhoff, advocaat, in de Spits van gisteren (pagina 5).
Reacties (17)
Normen zijn voornamelijk cultureel bepaald. Dus ja, normbesef moet wel aangeleerd zijn.
Hij lijkt te bedoelen dat het besef voor goed en kwaad grotendeels is aangeleerd.
Dat wil ik bestrijden, aangezien een gevoel voor goed en kwaad ook bij de mens zit ingebakken. Geef een kind een AK-47 en hij gaat NIET moorden.
Daar is veel meer voor nodig. Veel mensen denken ook dat normbesef is voortgekomen uit hun geloof. Veel niet-gelovigen krijgen dan ook vroeg of laat de vraag hoe het nou is om ‘zonder wroeging misdaden te kunnen begaan’.
Het voorbeeld hierboven is grotesk en slaat totaal nergens op.
Als zijn redenering consequent zou zijn geweest had hij ook een andere vraag moeten stellen, namelijk ´Dat kind beslist toch zelf wel of hij partij kiest voor regering of rebellen, of dat hij dat wapen weigert?
@1: Normbesef heeft zowel een aangeboren als een milieu component. Zoals zo’n beejte alles.
@2: “Geef een kind een AK-47 en hij gaat NIET moorden” U wrong… U wrong Ongecontroleerd zal dat de meest waarschijnlijke uitkomst zijn. Een van de eerste vragen die ik bij filosofie kreeg is in dit kader wel toepasselijk: “Waarom is het positief voor een mus om agressief te zijn?”
Overigens kan je normbesef niet direct vertalen naar handelingen. Daar zitten nog externe factoren tussen.
Duurde het niet tot een jaar of zes voor een kind de concepten goed en kwaad door begint te krijgen? Zal Micha vast beter weten.
@4: Maar normen zijn toch cultureel bepaald dacht ik? De normen van nu bij voorbeeld komen helemaal niet overeen met die van twee eeuwen geleden en die van hier niet met die van India?
Even voor de duidelijkheid, ik vind normen niet zo veel te maken hebben met de aangehaalde quote (kiezen voor een partij in een burgeroorlog doe je op grond van een afweging, waarin normen niet noodzakelijk een hoofdrol spelen en een kind kan ook zonder zich te storen aan wat de norm is zelf aangeven wat het wel of niet wil).
@5: Mijn oudste is 3 en kan je al heel goed vertellen wat fout/stout/niet aardig is en wat lief/goed/aardig.
De basale normen en waarden zijn redelijk universeel en tijdloos. Er zit meestal een lokaal en hip sausje overeen. Normbessef is ook niet gebonden aan de mens. Onze ratten hadden b.v. ook wel degelijk een normbessef.
@6: De mens is ook niet uniek in het hebben van een cultuur of sociale context. Laten we ons niet te arrogant opstellen als soort.
Desondanks kun je je kind wel vertellen dat het stout/fout/niet aardig is om een koekje te pakken, maar als jij de kamer verlaat en je oudste van 3 denkt dat hij/zij het koekje kan pakken zonder betrapt te worden, zal hij/zij het toch doen, zonder enig schuldbesef.
@7: Ik kan me herinneren dat ik het dan wel deed, maar me d’r niet echt prettig bij voelde.
@8: Ik alleen achteraf als mijn ouders de koekjes geteld hadden en dus de diefstal konden vaststellen. Als er dan gevraagd werd of ik de koekjes had gepakt, altijd ontkennen, want dan wisten mijn ouders niet zeker dat ik was (ik was niet de enige thuis). Als je bekende kreeg je altijd (meer) straf. Ik had daardoor ook geen enkel onprettig gevoel bij liegen.
het enige “enge” gevoel bij het gappen zat hem in het risico op heterdaad betrapt te worden, omdat je wist dat je straf kreeg als je betrapt werd.
het feit dat straf nodig was om je tegen te houden, zegt eigenlijk al genoeg.
@9: Ah ja, inderdaad. Maar dan gaat het hier om dingen zonder slachtoffer. Waar moet je je evolutionair-technisch immers rot om voelen?
Zodra er slachtoffers komen is het anders. Kinderen slaan elkaar ook niet zomaar voor de lol in elkaar (op uitzonderingen na, maar degene die dat deden op de lagere school zijn eigenlijk allemaal ‘slecht’ terecht gekomen).
@10: Op de lagere school ben je ook al een jaar of 6. En zelfs daar sloegen kinderen elkaar in verhouding behoorlijk veel (de jongens toch), zeker vergeleken met volwassenen. Bovendien had je daar ook repercussies (nablijven). Voor die leeftijd heb je nog meer risico dat peuters elkaar slaan, voor de lol (of eigenlijk vooral als ze daardoor iets van de ander af kunnen pakken dat ze graag willen hebben).
Pin me even niet vast op de exacte leetijd waarop mensen, ik ben geen gedragspsychooloog, maar het duurt toch een aantal jaren voor kinderen iets van een normbesef krijgen, dat wil zeggen dat ze zich aan gedragsregels gaan houden, ook als dat niet noodzakelijkerwijs met beloning/bestraffing gepaard gaat.
In de woorden van mijn vrouw. “Hij gaat weer iets stouts doen, je ziet het meteen aan zijn ogen”…en inderdaad.
Verder houdt hij zich best aan regels. Ook zonder beloning. Die krijgt hij daar doorgaans ook niet voor omdat dat juist afpersing tot gevolg heeft.
Het je op latere leeftijd beter houden aan “normregels” wil niet zeggen dat je daarvoor geen normbesef hebt. Het zegt alleen dat je ouder en wijzer bent geworden. Van het stelen van koekjes mag niet naar je moet gewoon niet gepakt worden.
http://www.scholieren.com/werkstukken/23718
Sander Dickhoff redeneert als een compleet gestoorde kleuter van twee jaar oud.
@12: Dat impliceert al dat je erbij zit. Wat je vrouw in die ogen ziet, is de angst van het kind voor de straf die hij gaat krijgen. Of doe je daar ook niet aan?
@bismarck: “Als er dan gevraagd werd of ik de koekjes had gepakt, altijd ontkennen, want dan wisten mijn ouders niet zeker dat ik was (ik was niet de enige thuis). Als je bekende kreeg je altijd (meer) straf”.
Dan heb jij daardoor waarschijnlijk een iets ander normbesef dan ik. Mijn ouders hebben altijd goed beseft, dat er naast de door hen ingestelde ge en verboden ook externe prikkels bestonden dat wij koekjes erg lekker vonden, bijvoorbeeld, en daardoor grote aantrekkingskracht op ons uitoefenden). Zij zijn er in geslaagd om ons (de kinderen) aan te leren, dat het van verantwoordelijkheidsgevoel getuigt, wanneer je mans genoeg bent om een gemaakte fout te erkennen. Toe te geven, dat jij het was, die een koekje had gepikt dus, waardoor je je broers en zussen (degenen, die ook de kans hadden koekjes te pikken) straf bespaarde, leverde meestal ook en juist minder straf voor je zelf op.
Ook nu werk ik nog steeds veel liever samen met mensen, die gewoon toegeven, dat ze fouten maken, dan met de mensen, die dat nooit toegeven (= blijven ontkennen). Iedereen maakt immers fouten.
@15: Ja weet ik nu ook wel, maar toen ik 4 was…
@14: Het is meer een duivelse glinstering van kijk wat ik lekker toch ga doen. Geen greintje angst te bekennen tot de reactie van papa volgt.