Arts-onderzoeker Annemarie Nijboer gaat binnenkort promoveren op een studie naar zo’n dertienhonderd mensen die gewond raakten na een verkeersongeval. Ze keek naar de traumazorg in Nederland, en volgens haar resultaten hebben steeds meer zwaargewonden nek- en hoofdletsel na een ongeluk. Dat is een zeer zorgelijke ontwikkeling en er moet volgens Nijboer dan ook meer aandacht komen voor preventie. Ze oppert daarom ‘voorzichtig’ dat de fietshelm verplicht moet worden.
Pardon? Dit onderzoek ging toch over de traumazorg? Ik mis het onderdeeltje ‘effectiviteit van fietshelmen bij het voorkomen van letsel bij ongelukken’ in haar dissertatie een beetje. Want wie zegt dat het dragen van een helm een oplossing voor het probleem is?
Zij heeft immers alleen de mensen gezien die door een ongeluk in het ziekenhuis terecht kwamen, en niet degenen die na een ongeluk slechts een blauwe plek hadden. Het lijkt er daarmee een beetje op dat je het nut van staatsloten kopen onderzoekt onder alleen de prijswinnaars. Daarnaast kan zij niet zeggen of deze mensen met het dragen van een helm ook niet in het ziekenhuis terecht waren gekomen.
Sterker nog, er is voldoende onderzoek beschikbaar dat aantoont dat het dragen van een helm juist veel gevaarlijker kan zijn doordat de automobilisten onbewust meer risico nemen met fietsers die een helm dragen, dat het dragen ervan niet significant bijdraagt aan het voorkomen van letsel, dat fietsers met helm meer risico’s nemen dan fietsers zonder helm en dat het effect van een verplichte helm er toch vooral voor zorgt dat mensen minder gaan fietsen. Dat laatste zou natuurlijk wel een daling in het aantal verkeersdoden onder fietsers kunnen veroorzaken, ware het niet dat automobilisten zo minder rekening zullen gaan houden met fietsers. Daarbij is fietsen gezond, en zal een afname van fietsers zorgen voor een toename van bijvoorbeeld hart- en vaatziekten die het voordeel van een verplichte helm ruimschoots compenseert.
Het is dan ook niet voor niets dat de Europese Fietsers Federatie, net als de Engelse fietsersbond CTC, de verplichte helm afwijst als contraproductief.
Kortom, Nijboer mag na haar promotie gezien worden als expert op het gebied van traumazorg in Nederland, maar we doen er het beste aan haar adviezen, voorzichtig of niet, op het gebied van traumapreventie met een schep zout te nemen, en echte experts te raadplegen voor advies.
Reacties (7)
Strak hoor.
Je vraagt je af wat zo’n promotie voorstelt. En wat de taak van de promotoren betekent.
De meeste promotie onderzoeken zijn niet meer dan een aardige afstudeer scriptie. 1300 reports over fietsongelukken is ook een tamelijk schamele dataset. Wel een weekje werk om dat statistisch uit te pluizen! D’r zijn wel wat meer datapuntjes te verzinnen.
Schamele dataset? En ik kan je verzekeren dat gemiddelde promotieonderzoek heel wat meer is dan een afstudeerscriptie. Wel eens zo’n scriptie gemaakt, richard?
Volslagen achterlijk idee. De beste manier om te zorgen dat mensen nooit meer op de fiets stappen.
Voor racefietsers en kleine kinderen zou ik het nog wel een idee vinden om het aan te moedigen omdat die minder controle hebben. Maar verplicht stellen…
Ook ben ik het niet helemaal met Joost eens over dat ze zich niet moet uitspreken over preventie. Ten eerste moet je als promovendus ook verder kijken dan je neus lang is. En ten tweede kan een discussie over fietshelmen (of het nu over een gebod, stimulering of wat dan ook gaat) natuurlijk best vanuit medisch oogpunt opgestart worden. Tot slot staat er in het artikel: “ze oppert voorzichtig…”.
Ik ben het ook niet met je eens dat ze per se gekeken moet hebben naar de effectiviteit van fietshelmen. Als zij tijdens haar onderzoek naar traumazorg concludeert dat fietsslachtoffers met bovengemiddeld veel en ernstig hoofdletsel binnen gebracht worden, dan mag ze zo’n conclusie toch trekken? Daar heb je ook stellingen voor.
Vooropgesteld: het is fijn dat Mw. Nijboer onderzoek doet naar traumahulp in Nederland en daar verbetervoorstellen voor doet.
Maar… de gevolgen van ongevallen voorkomen of beperken door te ad viseren de helmplicht voor fietsers in te voeren is naar mijn mening een verkeerd uitgangspunt. (Gevolgen van) ongevallen voorkomen of beperken begint met bronbestrijding. Waardoor ontstaat een ongeval? Een onoverzichtelijke kruising? (de zg. Black Spots) De kruising verbeteren. Roekeloos rijgedrag van een automobilist? De dader aanpakken op grond van artikel 5 van de Wegenverkeerswet. Roekeloos rijgedrag van de fietser? (geen verlichting, niet aangeven dat hij/zij van richting verandert) Idem.
Betere en structurele voorlichting, een verplichte nascholingscursus voor automobilisten… Zo zijn er nog wel een paar dingen te noemen die PREVENTIEF werken. Persoonlijke bescherming is de laatste strohalm waar je je aan moet vastklampen.
Een fietser die zonder licht in donkere kleding op een buitenweg rijdt, is levensgevaarlijk bezig. Vaak beseft hij/zij het zelf niet. Maar als automobilist schrik je je wezenloos als er weer zo’n potentiële zelfmoordenaar uit het donker opduikt. Vooral schoolgaande kinderen behoren tot deze groep. En daar hebben ouders hun verantwoording: controleer regelmatig of de verlichting van de fiets van het kind nog in orde is, en controleer of hij/zij die verlichting gebruikt!
Dat is m.i. een stuk effectiever dan de helmplicht voor elke fietser.
Een helmplicht zal er inderdaad voor zorgen dat er minder gefietst wordt en dus weer meer autokilometers, dus zal de helmplicht voor de fiets ook nadelig voor het milieu uitpakken.
Er zijn evenveel argumenten zijn om een helm te verplichten in de auto dan op de fiets. Gezien een helmplicht minder hinderlijk is voor autogebruikers dan voor fietsers stel ik voor dat er eerst een helmplicht voor autogebruikers wordt ingevoerd.
Hetzelfde geldt voor fluo-vestjes. Ik ben voor een verplichting op voorwaarde dat nieuwe auto’s enkel nog geel of wit mogen zijn. Ook dat zal de veiligheid ten goede komen.