Het is me van meer dan één kant gevraagd: ik was zeker wel blij dat de Franse regering had besloten een suikertax in te voeren? Ik ben immers een verklaard tegenstander van de invoering van een vettax en zeg altijd dat toegevoegde suikers vermoedelijk een veel belangrijker oorzaak zijn van overgewicht. Klopt allemaal. Waarom sta ik dan niet te juichen?
Om te beginnen moesten we door wat verwarring heen. De Telegraaf had het nieuws gisteren snel en had het over een belasting op suikerhoudende frisdrank. Al snel heette het op Twitter een “suikertax”, maar vanmorgen meldde Stephan Peters van het Voedingscentrum via dat medium dat ook light-drankjes onder de nieuwe heffing vielen. The Inquirer had het dan weer over een “soda tax”.
De redactie van De Telegraaf blijkt vroeger tijdens de Franse les het best te hebben opgelet, want France Soir meldt in zoveel woorden dat vruchtensappen zonder toegevoegde suikers, mineraalwater en frisdranken met kunstmatige zoetstoffen vooralsnog aan de heffing ontsnappen. Maar waar gaat het nou eigenlijk om?
Het gaat, zo blijkt uit de Franse media, om een maatregel in het kader van algemene bezuinigingsmaatregel–kortom, het gaat in de eerste plaats om het spekken van de staatskas. Met dat oogmerk wordt de BTW op suikerhoudende dranken, geconcentreerd vruchtensap en nectars op hetzelfde niveau als dat van wijn gebracht, waarmee 120 miljoen extra voor de sociale zekerheid kan worden binnengehaald. Als welkom neveneffect hoopt de Franse regering op een gunstig effect op het nationale overgewicht.
Dat laatste klinkt alvast als een praatje voor de Bühne. Een blikje fris gaat in de praktijk één cent meer kosten dan het nu doet. Ik weet niet hoe het met u is, eetlezer, maar ik zie nog geen enorme drommen jongeren hun blikje cola laten staan omdat die ene cent ze anders aan de bedelstaf dreigt te brengen. Het is in feite weer hetzelfde verhaal als wat ik inbracht tegen het betoog van Evelien Tonkens: “ongezonde” spullen zijn helemaal niet goedkoper dan “gezonde”. Ze zijn over het algemeen een stuk duurder, en dat lijkt weinigen tegen te houden om zich er flink mee vol te stoppen. Ik bedoel maar: al eens de prijs van Coca-Cola met die van kraanwater vergeleken?
Wat we dus krijgen? Eigenlijk dezelfde situatie als met tabak. Onder het mom van een flinke prijsverhoging om consumptie te ontmoedigen, is de staat van plan een flinke grijpstuiver mee te pikken van de omzet van allerlei goed verkopende producten. Allemaal met het oog op de volksgezondheid, zo heet het. Het zal niets, maar dan ook niets uithalen. Eén cent? Laat me niet lachen.
Ik juich dus niet. De Nederlandse voedingsvoorlichters en opiniemakers wel, net als een aantal kennelijk optimistische actualiteitsconsumenten. Maar die wil ik over een jaar of tien nog wel eens spreken. Ik verwed er zestien miljoen cent onder dat a) er niet minder maar elk jaar weer meer frisdrank zal zijn gekocht en b) het gemiddelde gewicht van de zestienjarigen opnieuw fors zal zijn toegenomen. Wie?