‘Post-truth’ politiek en de euro

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Martin Sommer over de invoering van de euro:

De criteria waren boterzacht en de zuidelijke landen voldeden niet. Maar minister Kok mopperde dat er altijd Cassandra’s zijn en premier Lubbers deed alsof hij niks hoorde. Het verhaal stemt overeen met wat een oud-topambtenaar me onlangs vertelde. CDA-minister Bert de Vries was de enige die begreep wat het gevolg was als landen niet langer konden devalueren: economische tegenwind kon alleen nog met loonsverlaging en bezuinigingen worden opgevangen – werkloosheid en ellende dus (…) De euro is een fraai voorbeeld [van post truth politics]. Feiten telden niet, wensdenken maakte de dienst uit.

Is de euro de schuld van alle ‘ellende’? Was er niet al jaren sprake van loonsverlaging en bezuinigingen? En is wensdenken a-politiek?

 

0

Reacties (28)

#1 Le Redoutable

“wat het gevolg was als landen niet langer konden devalueren: economische tegenwind kon alleen nog met loonsverlaging en bezuinigingen worden opgevangen ”

In deze geglobaliseerde wereld, waar de meeste goederen uit het buitenland komen, is dat vrijwel hetzelfde. Of je nu iemand zijn loon verlaagd of de munt waarmee je hem betaald minder waard maakt is lood om oud ijzer, hij kan nog steeds minder kopen. Dat 2e verkoopt politiek alleen wat makkelijker, loonsverlaging doet gelijk pijn op het loonstrookje, devaluatie merk je pas als je ermee naar de winkel gaat.

Voor bezuinigingen geld hetzelfde, je kan je munt wel devalueren, maar je buitenlandse schuld blijft even hoog alleen de wisselkoers wordt anders. Hooguit dat je je binnenlandse schuldeisers hiermee een tijdje voor de gek kan houden, maar die zullen uiteindelijk ook gaan beleggen in een hardere munt tenzij je de rente fors verhoogd, dus ook hiermee snij je jezelf in de vingers.

Uiteindelijk jaag je alleen de inflatie op wat alles bij elkaar een negatief effect op de economie heeft. De enige optie om hieruit te komen is een combinatie van harder werken en bezuinigen, dat is het echte eerlijke verhaal.

  • Volgende discussie
#2 Geband van Joop

Ik heb altijd begrepen dat de euro om politieke redenen is ingevoerd. Allereerst was de euro wisselgeld voor de eenwording van Duitsland: Duitsland mocht één worden als het zich liet vastklinken aan de rest door middel van de euro waardoor er ook geen almachtigde D-Mark binnen Europa zou ontstaan. Tegelijkertijd zou de euro de mondiale hegemonie van de Amerikaanse dollar kunnen beconcurreren (opnieuw vooral een Franse wens). En naast deze verzwakking van Duitsland en versterking van Europa, wist men dat de euro financiële crises zou voortbrengen (publiceerden in Nederland niet 100 economen een advertentie in de krant waarin ze waarschuwden tegen de invoering van de euro?), welke crises men juist hard nodig had om de EU tot verdere politieke eenwording te dwingen (zoals centralisering toezicht op de banken en op de begrotingen van de lidstaten).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Michel

Is de euro de schuld van alle ‘ellende’?

Niet alle ellende, maar de manier waarop de regels zijn ingericht – landen moeten als een winkeltje beheerd worden: draaien we verlies? Personeel er uit!, maar is wel een heel belangrijke oorzaak.

Was er niet al jaren sprake van loonsverlaging en bezuinigingen?

Ja, en de euro is zodanig ingericht dat het bezuinigen nu noodzakelijk is gemaakt. Men heeft als het ware de schepen (de drukpers) achter zich verbrand.

En is wensdenken a-politiek?
Wat bedoel je met a-politiek? Slechte politiek is ook politiek.
Maar de euro is inderdaad wensdenken: men wil bezuinigen, de maatschappij kort houden (geen jaren zestig revoluties meer), dat kan alleen door druk op de ketel te houden. Mensen staan continu onder druk om werk te vinden, te houden, zich bij te scholen om competitief te blijven. Geen tijd voor revolutie. In dit geval is het ‘wensdenken’ heel slimme politiek geweest.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Winston Smith

@3: Ik vind het wel vrij bizar om te zien hoeveel ellende er eerst aangericht moet worden voordat er ook maar een begin van een politieke beweging voor solidariteit ontstaat, bijvoorbeeld in Griekenland en Spanje. De onrust wordt vervolgens rustig de individuele lidstaten/culturen verweten; hadden ze maar eerder “het huishoudboekje op orde” moeten krijgen. Dat hadden ze niet, nu zit het keurslijf wel erg strak en is er geen internationaal gedragen gevoel dat het ook wel wat losser kon (en kan) zonder dat we elkaar kapot hoeven te concurreren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Jos van Dijk

@2: dat klinkt wel erg paranoïde: de euro invoeren terwijl je weet dat die tot crisis leidt en daar dan van profiteren om te dwingen tot grotere politieke eenheid. Volgens mij ligt het allemaal wat simpeler. De grotere politieke eenheid bleek, anders dan Lubbers had gedascht, in 1992 (Maastricht) niet haalbaar. Maar de euro werd wel noodzakelijk geacht in het belang van ‘de economie’. In Maaastricht is de gok genomen dat de politiek die economie wel de baas zou blijven. Een grote vergissing. Andersom is meer in overeenstemming met de feiten. Als tegelijk met de euro ook een gezamelijke economische politiek zou zijn overeengekomen hadden we al de ellende die hieruit is voortgekomen niet gehad.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Jos van Dijk

@3: Wensdenken is een vast onderdeel van de politiek. Waar het over moet gaat is waar politici uiteindelijk naar streven (idealen), wie daarvan het meeste zullen profiteren en hoe realistisch dat is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Michel

@4: Je hebt helemaal gelijk, maar dat komt omdat we in Europa maar heel weinig van elkaar weten. Daar was nu juist de EU voor bedoeld, maar dat is door de euro verkwanselt.

@5 een beetje heeft @4 wel gelijk: men rekende er op dat een crisis ons dichter bij elkaar zou brengen, of in ieder geval de politiek zou dwingen om stappen naar meer eenheid te ondernemen (schepen verbrand immers). Dat idee zou je wensdenken kunnen noemen. Het is was ongelooflijk naïef en cynisch tegelijkertijd. Naïef om twee redenen: het blijkt dat men niets van economie snapt en omdat men laat zien niet te begrijpen hoe democratieën werken: populisme, anti-Europa en anti-euro stemming was het gevolg waardoor de kans op effectieve maatregelen kleiner is dan ooit.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Michel

@6: Ik had je vraag normatief geïnterpreteerd. Wensdenken, als in ‘feiten negeren die strijdig zijn met je wensen’ is inderdaad vast onderdeel van de politiek omdat men het gebruikt om beleid te verkopen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 KJH

Konden we maar een middel verzinnen waardoor het betalingsgemak van de Euro blijft, maar er toch – under the hood – in lokale valuta kan worden afgerekend. Zodat voordelen van lokale valuta blijven – een fiscale eenheid kan zelf beslissen of er geld bijgedrukt wordt of niet – maar die van de Euro ook. Iets met een plastic kaartje zou handig zijn. Iets wat in je portemonnee past. Chip erop. Beetje authenticatie misschien, een cijfer-code ofzo.

Nee, ik kan het echt niet verzinnen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Michel

@9: Ik denk dat dat een soort vierkante cirkel is die je wilt. De euro had overigens wel kunnen werken, ook zonder eenheidsstaat of federatie staat, maar dan had het economisch beleid heel anders aangepakt moeten worden. En dan bedoel ik niet dat Grieken en Italianen harder hadden moeten werken. Niet de begrotingstekorten van de overheid maar handelsbalansen moeten in evenwicht zijn, en loonkosten moeten stijgen met productiviteit. Dat heeft men niet gedaan, en dat is de kern van het probleem. De euro had dan als een Bretton Woods systeem gewerkt. Kan wel, maar dan moet politiek het willen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 børkbørkbørk

@5: Klinkt dat paranoïde? Dat je paranoïde bent betekent niet dat je niet achtervolgd wordt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Bernard Weiss

@2: Het waren er 70, en het was in 1997. Maakt hun waarschuwing niet minder terecht. Twintig jaar later zijn veel van de gevaren waarvoor ze waarschuwden bewaarheid. Maar we gaan door.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Bernard Weiss

@3: Vergeet niet de enorme druk die er was en nog steeds is om de burgers te verleiden tot de aanschaf van een eigen woning. Niemand kan dat ècht betalen, dus wordt het lenen van geld desnoods zelfs zonder te hoeven terugbetalen mogelijk gemaakt. En daarna ben je voorgoed afhankelijk ven het systeem:: van de banken die de feitelijke eigenaar van je belangrijkste bezit is, en de overheid die de voorwaarden en subsidies bepaalt waardoor je je je huis kunt veroorloven.

Iedereen heeft alles te verliezen: zo komt er dus nooit een revolutie meer. De burger zit op z’n zwakste plekken vastgenaaid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 basszje

Jep 1992 Maastricht was een slecht plan. Sowieso dat hele conservatieve geld-voor-alles idee van een land inrichten heeft het huidige fascisme voortgebracht uiteindelijk. Kwestie van de kaasschaaf totdat er weinig meer over is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Flappie

@14: Jij komt gewoon ff langs om te scoren met het woordje fascisme. Grote knul.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Flappie

@13: En toch worden we allemaal ouder. Maar met je strekking ben ik het wel eens. Behalve je laatste bijna infantiel te noemen alinea. Revolutie??? Waartoe???

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 børkbørkbørk

@13: Hypotheken zijn helemaal geen probleem zolang er inflatie is. Ten eerste hoort bij een hypotheek de verwachting dat je een tijdje ergens blijft wonen en dat je het hele bedrag in bv. 15 jaar bij elkaar zou kunnen sparen. Omdat niemand 15 jaar op straat gaat leven om te sparen leen je dan en betaal je rente. En bij inflatie zullen de prijzen van de huur stijgen t.o.v. de hypotheeklasten terwijl je huis meer waard wordt. Neem bv. 3% inflatie en 1000 euro hypotheek voor een huis van €250.000 vs 800 euro huur. Na 10 jaar betaal je nog steeds 1000 euro voor je hypotheek, maar is je huis meer dan €330.000 waard en is de huur €1072, terwijl de bank z’n geld en onderpand heeft. En na 25 jaar woon je vrij. Dat is toch helemaal geen probleem?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 KJH

@10: Nee, ik wil geen vierkante cirkel, mijn stelling is dat de Euro volledig achterhaald is door de techniek. Jouw en mijn bankpasje doen namelijk precies dat wat ik schets. Ik reis soms nogal eens wat voor mijn werk, en ook als ik naar Engeland of Polen ga, heb ik geen enkel probleem meer. En wie nog wel? Ik trek niet eens meer automatisch cash uit de machine op de ontvangende luchthaven. (Bijna) alles kan op de kaart. En de bank rekent af.

De Euro is geconceptualiseerd op het moment dat mensen nog dachten: ik ga volgende week naar het buitenland, dus ik kan beter even een afspraak maken met de bank om wat geld om te wisselen. En tenzij je naar Kazachstan oid gaat, is dat tegenwoordig een volstrekt absurde gedachte.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Michel

@18: Jij ziet alleen het persoonlijk betalingsverkeer, maar er is natuurlijk veel meer dan dat. Als je als bedrijf internationaal handelt gaat wel degelijk om de waarde van de valuta.

De eerste ideeën voor de euro ontstonden toen Bretton Woods uit elkaar viel. Vooral voor de Europese Landbouw was het erg lastig. Men had grote behoefte aan één valuta systeem.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Geband van Joop

Nog eentje dan van Johan Sanctorum, nu over de huidige “hoax” van de ‘post-truth’:
https://sanctorumblog.wordpress.com/2017/01/10/abou/

Politici liegen nog uit zelfbehoud, journalisten maken er een levenskunst van.

Mediakritiek zou an sich eigenlijk overbodig moeten zijn, want de media zijn de zelfverklaarde waakhonden van de democratie. In werkelijkheid moeten we ze heel de tijd in ‘t oog houden, die journalisten, en hebben wij er een volle dagtaak aan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Henk de Waal

@19:

De eerste ideeën bestonden al in de 19e eeuw. Echt, er zijn al heel wat clubjes geweest die fantaseerden over een ‘ euro ‘. En het is logisch dat hij op het particuliere focust. We zijn mensen, geen multinationals. Wie is er nou eigenlijk belangrijker?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Michel

@21: Ik wil het hem wel vergeven hoor.

Internationale handel maakt een groot deel uit van onze economie. Volgens deze meting uit 2009 c.a. is drie kwart van onze economie ‘verweven’ met internationale handel, en omdat de economie er is voor is voor ons, is dat daarom ook belangrijk voor ons. Hoe groot het aandeel ‘persoonlijke uitgaven op vakantie of werkbezoeken’ is weet ik niet, maar ik vermoed dat het niet erg groot is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Henk de Waal

@22:

mensen maken een nog groter deel uit van onze economie. Maar, ik maak uit je reactie op dat je het belang van multinationals groot acht, omdat onze economie ervan afhankelijk is. Zou je zeggen dat de voordelen van de euro voor die multinationals opwegen tegen de nadelen voor de mensen? @18 heeft immers wel fijn beargumenteerd dat de euro totaal een onnodig iets is voor particulieren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Michel

@23: Nee, niet alleen multinationals, ook midden en klein bedrijf, en sowieso, zijn veel bedrijven indirect afhankelijk van de handel.

De vraag of ik multinationals belangrijk vind moet je goed scheiden van de vraag wat ik daarvan denk. Het eerste is een feitelijke constatering het tweede mijn mening. Het eerste wordt denk overdreven en wat het tweede betreft: ja ik heb er weinig mee op, en vind dat ze een bedreiging zijn omdat ze door hun omvang te veel macht hebben en omdat ze door hun internationale karakter niet democratisch gecontroleerd kunnen worden.

Ik maak dus geen afweging zoals jij voorstelt (euro = goed voor multinationals = goed voor ons mensen).

@18’s argumentatie is te beperkt zoals ik al heb laten zien.

Het probleem van de euro is vooral een gevolg van de manier waarop men er mee omgaat (geen democratische controle, supply side economische politiek, bezuinigen, deflatoir beleid – de bekende riedel die ik hier al vaak heb verkondigd in mijn stukjes). De euro is deel van het probleem, en afschaffing er van zou alleen al daarom geen oplossing zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Henk de Waal

@24:

” ook midden en klein bedrijf, en sowieso, zijn veel bedrijven indirect afhankelijk van de handel.”

Juist niet voor het kleinbedrijf. Zoals wel vaker wordt gesteld, de bakker haalt z’n meel niet uit Zuid-Frankrijk. Die gaat gewoon naar dezelfde groothandel als voor 2002. Daarbij neig je erna handel gelijk te schakelen met de euro. Dat is natuurlijk helemaal niet nodig.

“Het probleem van de euro is vooral een gevolg van de manier waarop men er mee omgaat (geen democratische controle, supply side economische politiek, bezuinigen, deflatoir beleid – de bekende riedel die ik hier al vaak heb verkondigd in mijn stukjes). De euro is deel van het probleem, en afschaffing er van zou alleen al daarom geen oplossing zijn.”

Niet dus, de euro veroorzaakt vele problemen. In Nederland zijn die problemen anders dan in Italië bijvoorbeeld. Zoals al veel economen hebben laten zien is de euro zelf het probleem. Omdat het een munt is die losstaat van de politieke realiteit. Zelden zijn er winnaars (behalve de Unilevers dus), maar geregeld zijn er verliezers.
De oplossing is afschaffing ervan en wat anders proberen, een neuro bijvoorbeeld.

Hier een artikeltje waarom het gewoon niet werkt: http://www.dagelijksestandaard.nl/2011/12/waarom-de-eu-constructie-niet-werkt/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Michel

@25: Nee, ook de bakker en de boer zijn van internationale handel afhankelijk, al was het maar voor voer en meel.

En wat Europa betreft: landen zijn geen winkeltjes, die om ‘belangen strijden’ of ‘geld moeten verdienen’. Lees mijn verhalen over economie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Henk de Waal

@26:

De bakker: geloof je het zelf? En je verhalen heb ik gelezen. Ik vond ze interessant, maar velen hebben er gedegen kritiek op gegeven. Jouw visie is niet bepaald mainstream. De euro is 1 van de problemen van vandaag de dag en zal afgeschaft moeten worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Michel

@27: ja, ik geloof het zelf ;)

Inderdaad, mijn mening is geen ‘mainstream’ , dat is een van de redenen dat het de komende jaren nog erger zal worden.

  • Vorige discussie