Kredietbeoordelaar Moody’s dreigt Barclays af te waarderen. Daar zit pervers gedrag achter, zegt historicus Jeroen Laemers.
Barclays heeft bekend schuldig te zijn aan het manipuleren van de interbancaire rentetarieven Libor en Euribor. Verschillende directeuren, waaronder Barclays’ CEO, zijn inmiddels afgetreden en de bank moet boetes betalen van in totaal 290 miljoen pond. Kredietbeoordelaar Moody’s heeft het nieuws inmiddels ook te horen gekregen en dreigt Barclays’ kredietwaardigheid af te waarderen vanwege de ‘onzekerheid’ die het gevolg zou zijn van opstappende bestuurders.
Allereerst kan men zich afvragen waarom het opstappen van directeuren die wellicht direct medeplichtig waren aan grootschalige fraude (en ondertussen tientallen miljoenen ponden opstreken) niet heeft geleid tot een verhoging van Barclays’ kredietwaardigheid. ‘Opgeruimd staat netjes,’ zou een normaal mens zeggen.
Veel belangrijker nog is de vraag waarom kredietbeoordelaar Moody’s de kredietwaardigheid van Barclays pas nú dreigt af te waarderen. Hoewel de schikking tussen Barclays en financiële toezichthouders inmiddels iets meer dan een week oud is, is al veel langer bekend dat verschillende zakenbanken, waaronder Barclays, werden onderzocht in verband met manipulaties van de Libor en de Euribor. Een financiële insider als Moody’s zou toch van dit soort onderzoeken op de hoogte moeten zijn om zodoende investeerders te beschermen tegen vervelende verrassingen.
Vaker te laat
Het geval Barclays is niet de eerste keer dat Moody’s te laat is met het bijstellen van een kredietbeoordeling. In de jaren voorafgaand aan de financiële crisis van 2008, verstrekte Moody’s de hoogste AAA-rating aan tienduizenden investeringsproducten die uiteindelijk waardeloos bleken te zijn. Banken die later met miljarden aan publiek geld overeind moesten worden gehouden konden eveneens rekenen op glanzende kredietbeoordelingen. Moody’s beoordelingen werden pas bijgesteld toen talloze investeerders hun geld al lang en breed kwijt waren.
Ondanks overweldigende bewijzen dat de ratings van Moody’s en andere grote kredietbeoordelaars het papier niet waard zijn waarop ze worden gedrukt, fungeren deze toch vaak als richtlijn voor publiek beleid. Ook landen krijgen namelijk credit ratings toegewezen. Vooral de laatste jaren is het modieus om zo’n beetje alles te doen om maar een AAA-rating te houden. Zodoende wordt er in veel Europese landen enthousiast bezuinigd in ruil voor de twijfelachtige goedkeuring van een stelletje zelfbenoemde financiële goeroes.
Opzettelijke incompetentie
Op de wereldwijde markt voor kredietbeoordelingen zijn drie grote spelers actief: Moody’s, Standard & Poor’s en Fitch Ratings. Samen hebben deze drie bedrijven ongeveer 95 procent van de markt in handen. Investeerders kunnen daardoor nauwelijks om deze drie bedrijven heen.
Moody’s, Standard & Poor’s en Fitch Ratings verdienen hun geld door hun beoordelingen van kredietwaardigheid in rekening te brengen bij de beoordeelde partij. De uitkomsten van deze onderzoeken zijn vervolgens gratis voor potentiële investeerders beschikbaar. Uiteraard is niemand bereid te betalen voor een lage beoordeling. Het verlagen van een credit rating levert financieel dus niks op en heeft alleen zin als dit de zichtbaarheid van de kredietbeoordelaar zelf vergroot.
Dat zichtbaarheid nuttig is voor een kredietbeoordelaar (en bedreigend kan zijn voor de beoordeelde partij) wordt geïllustreerd door het geval van de Duitse verzekeraar Hannover Re. Omdat Hannover Re weigerde een betalende klant van Moody’s te worden, besloot laatstgenoemde het schuldpapier van de verzekeraar af te waarderen tot junk status – ondanks het feit dat andere kredietbeoordelaars geen problemen constateerden. Binnen enkele uren was Hannover Re’s marktwaarde met 175 miljoen dollar gedaald.
Het is dus geen verrassing dat landen, lokale overheden en bedrijven doorgaans graag betalen om ‘vrijwillig’ op kredietwaardigheid te worden beoordeeld. En natuurlijk is het ook geen verrassing dat kredietbeoordelaars er geen enkele moeite mee hebben kredietbeoordelingen te verstrekken die veel en veel te positief zijn. De kassa moet rinkelen, nietwaar?
Parasitisme als business model
Een bedrijf als Moody’s verdient dus zijn geld op dezelfde manier als een parasiet aan voedsel komt: zoek een onvrijwillige gastheer, profiteer zo lang als het gaat, geef niks van waarde terug en vind een nieuwe prooi als er écht niks meer te halen valt. Gelukkig voor Barclays is het voor deze bank nog niet zo ver. Er is vast nog wel ergens budget voor een extra waarderinkje dat Moody’s mag uitvoeren.
Foto flickr cc calafellvalo
Reacties (14)
Onder het kopje Trivia bij de wiki-entry van Parasiet staat:
“Muggen worden niet tot de parasieten gerekend; ze leven wel ten koste van maar niet samen met hun prooi.”
Beter was er een plaatje van een vlo of een teek gebruikt.
Werd ik toch even op het verkeerde been gezet, want ik verwachtte werkelijk dat de met rente manipulerende directeuren van Barclays de parasieten in dit verhaal zouden zijn. Volgens mij heeft een bedrijf gewoon de keuze om een factuur van zo’n kredietboordeler als spookfactuur (niet) in behandeling te nemen.
Los daarvan vind ik het begrip “parasiet” al misleidend, want het “free rider probleem” bestaat op een biologisch niveau helemaal niet. Alsof parasieten alleen maar nemen. Elke diersoort heeft een evolutionaire functie en is op zijn eigen manier weer nuttig. Als je ze zou weghalen uit het systeem, zou het ecologisch evenwicht verstoord raken.
Bijvoorbeeld insecten: het zou een vergissing zijn te denken dat alleen de predators je tuintje op orde kunnen houden, want parasieten kunnen dat net zo goed. Neem nou de rondworm (familie van de aarsworm geloof ik). Vroeger dachten ze dat die alleen maar plantenziekten als aardappelmoeheid veroorzaakte, maar tegenwoordig worden die gebruikt als natuurlijke pesticide:
* Insect parasitic nematodes are small round worms that kill insects but are harmless to other organisms.
* Several species of these nematodes are being developed as biological insect controls.
* Among the pests effectively controlled are most turf insects and several other insects that live in soil.
Of de aloude bloedzuiger:
De medicinale bloedzuiger beschikt over een stof, het zogenaamde hirudine die de bloedstolling tegengaat. Hierdoor is het dier in staat ongestoord te zuigen. Vroeger kon men bloedzuigers in de apotheek kopen. In sommige grote Amerikaanse staten en in Azië wordt de bloedzuiger nog gebruikt.
precies barclays is weldegelijk schuldig, moody’s reageert gewoon (na oplopen van potentiele schade voor barclays)
“Veel belangrijker nog is de vraag waarom kredietbeoordelaar Moody’s de kredietwaardigheid van Barclays pas nú dreigt af te waarderen.”
Een antwoord is wel te geven. De schikking is een belangrijke mijlpaal.
De geruchten zijn geen geruchten meer, maar ze zijn als het ware gematerialiseerd in de schikking. De schikking creeert een totaal nieuwe situatie waardoor de balans opnieuw gemaakt kan worden en totaal anders uitvalt.
In andere situaties zijn de ratingbureaus maar wat bereid om wél te reageren op geruchten.
@Joost: Dat zou kunnen dat ze daar in andere gevallen wel op reageren.
Maar dan is de vraag of dat verstandig is. Zijn geruchten een solide basis voor een rating?
@Gastredacteur, goed stuk, goede vergelijking. Het wordt tijd voor een tekentang voor ratingbureaus.
@002: Jij schrijft: “Volgens mij heeft een bedrijf gewoon de keuze om een factuur van zo’n kredietboordeler als spookfactuur (niet) in behandeling te nemen.”
Dan kost je dat wel een hoop geld. Zoals ik in het originele stuk schreef:
“Omdat Hannover Re weigerde een betalende klant van Moody’s te worden, besloot laatstgenoemde het schuldpapier van de verzekeraar af te waarderen tot junk status – ondanks het feit dat andere kredietbeoordelaars geen problemen constateerden. Binnen enkele uren was Hannover Re’s marktwaarde met 175 miljoen dollar gedaald.”
Voor meer details zie: http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A8032-2004Nov23.html
Dat klinkt inderdaad een beetje als het aloude protection racket van de mafia. Maar hoe lang duurde het voor die marktwaarde zich weer herstelde? Was de schade blijvend?
Die marktwaarde hoeft ook niet perse te dalen. Volgens mij kan je dat al voorkomen door je weigering om voor zoiets te betalen op een goede manier uit te communiceren. Organiseer een PR campagne waarin je al voor Moody’s ermee naar buiten komt de “afwaardering” bekend maakt en tegelijk de legitimiteit ervan betwist.
Het probleem is bekend in de economie, ‘het slechte geld drijft het goede geld uit’.
Die uitspraak komt uit de tijd voor munten randstreepjes of zoiets hadden, en besnijden van munten dus nog kon.
Wie geld had gaf het slechte geld uit, en spaarde het goede, het onbesneden.
Toegepast op de huidige wereldeconomie betekent het dat de slechte toezichthouders de goede verdrijven.
Wellink was verplicht door EU regels de sprookjes van de IJslandse toezichthouder te slikken, en moest zo Icesave een Nederlandse vergunning geven.
Maar het gaat verder, banken vestigen zich daar waar het toezicht het slechtste is, dat is in de VS, en om banken te behouden moeten dus andere toezichthouders het net zo slecht doen.
De City of London was vanouds de Britse schaduwregering, misschien dat de schandalen die nu boven tafel komen de Britten tot bezinning brengen.
Gelukkig hebben de Britten geen euro, dus daar hoeven wij nu eens niet voor te betalen.
Wie wil lezen hoe VS big business z’n macht behield kan ik aanraden Larry G. Gerber, ´The Limits of Liberalism, Josephus Daniels, Henry Stimson, Bernard Baruch, Donald Richberg, Felix Frankfurter and the Development of the Modern American Political Economy’, New York, London, 1984.
Het hele bestaansrecht van kredietbeoordeelaars valt of staat met het vertrouwen dat anderen in hen hebben om de juiste beoordelingen te maken. Als dat vertrouwen wegvalt (wat al heel lang overtijd is), dan is het gelijk afgelopen met die clubjes.
Goed dat die duitse toko niet liet chanteren, alleen jammer dat niet de beoordeelden zijn die de macht in handen hebben maar de goedgelovige sukkels die nog steeds vertrouwen hebben in de “ratings” van die gelegaliseerde maffia.
Maandag as 20.20 ned 2 tegenlicht: de macht van de kredietbeoordelaars.. Toeval?
Kredietbeoordelaars hebben geen macht, je vertellen alleen wat elke ingewijde al wist.
Wat ze wel doen is de paniek vergroten.
Verder kun je je afvragen hoe objectief ze zijn, degenen die beoordeeld worden betalen voor de beoordeling, als ik het goed heb.
Er is nu een Europese kredietbeoordelaar in oprichting, daar betalen degenen die de informatie willen hebben.