Openbaarheid te koop

Foto: copyright ok. Gecheckt 18-03-2022

Voor 64,20 komt een ambtenaar uit zijn stoel om een paar openbare documenten voor je te zoeken. Je krijgt een een aantal kopietjes en er wordt 35 minuten gesnuffeld. En o ja, er wordt ‘beperkt veldwerk’ gedaan – wat dat ook moge zijn.  Het salaris van de ambtenaar is al eerder door de belastingbetaler opgehoest. De kosten van het papier en de kopieermachine zijn al door de belastingbetaler opgehoest. De vervaardiging van de documenten zijn al door de belastingbetaler opgehoest. Hardinxveld-Giessendam, de gemeente die dit bedrag eist, heeft een vreemd idee van openbaarheid van bestuur.

Voor een groot cameraproject hebben we alle gemeenten, provincies en politiekorpsen in Nederland gewobbed (verzoek op basis van de Wet openbaarheid van bestuur). We vroegen documenten over de positie van de camera’s, wanneer ze zijn geplaatst, welke techniek ze hebben, etc. De database is compleet en binnenkort gaan we hier uitgebreid over berichten. De meeste gemeenten werkten netjes mee. Een ambtenaar van de gemeente Gouda hielp zelfs mee om gps-locaties te achterhalen. Na enige aansporing kregen we van Rotterdam een mooie lijst, ook met gps-locaties.

Een aantal gemeenten vroeg geld voor de inspanning en verwees naar een gerechtelijke uitspraak van vorig jaar. RTL Nieuws werd gesommeerd leges te betalen voor de afhandeling van een Wob-verzoek. In dat geval schreef ik een nette brief terug door de weigergemeenten erop te wijzen dat a) binnenkort het verdrag van Tromø wordt ondertekend, dat het vragen van leges verbiedt, b) de minister al heeft aangegeven dat het heffen van leges onwenselijk is omdat het een barrière opwerpt en dat de wet daarom wordt aangepast – iets waarvoor een Kamermeerderheid is en c) dat het Hof in Den Bosch de eerdere uitspraak heeft vernietigd in het voordeel van RTL Nieuws.

De gemeenten bonden in. Behalve Hardinxveld-Giessendam. En haar redenering is zo krom als een banaan.

De gemeente weerlegt mijn bezwaarschrift door o.m. te wijzen dat a) het verdrag van Tromsø nog niet geratificeerd is, b) het leuk en aardig is wat de minister zegt, maar dat er nog geen nieuwe wet ligt en c) dat het Hof niet het hoogste orgaan is en er dus nog een ander vonnis kan volgen. Dat klopt allemaal.

Maar voor het belangrijkste punt verschuilt de Hardinxveld zich achter de VNG, de gemeentelijke belangenclub die door niemand is gekozen en die – voor zover ik kan overzien – geen wetten kan uitvaardigen. ,,De heffing van leges mag naar het oordeel van de VNG nimmer zo hoog zijn dat een serieuze barrière wordt opgeworpen om informatie op te vragen. het is echter niet, op voorhand, onredelijk om aan degene die kosten veroorzaakt een bijdrage te vragen. (…) [Ik] concludeer dat de gevraagde vergoeding niet onredelijk hoog is en de openbaarheid van bestuur niet in gevaar is.”

En deze is mooi: ,,Sargasso betaalt niet voor de informatie, maar voor de inspanningen van de gemeente om de gevraagde informatie te verstrekken.” Stel je eens voor dat er is ingebroken. Je hoeft geen geld te betalen voor het doen van aangifte, maar de deur naar het politiebureau gaat pas open als je eerst even afrekent. Zoiets?

Ik kan moeilijk zelf de afdeling documentatie oplopen of in de gemeentelijke computer snuffelen. Dus ik ontkom als burger niet aan betalen. Een nieuwsorganisatie kan wel wat missen. Maar voor een gewone burger is 64,20 al best een bedrag. En dat is voor een heel simpel verzoek. Laat staan hoeveel je moet betalen als je wel een bewerkelijk, maar belangrijk verzoek doet. Die leges werpen wel degelijk een drempel op.

Breng het dan naar de rechter, hoor ik u al zeggen. Dat wil ik best doen. Ik geloof dat we zo’n 350 euro aan griffiekosten moeten betalen en als we winnen, krijgen we dat weer terug. Probleem is alleen dat deze zaak niet bij de bestuursrechter voor komt, maar bij de civiele rechter – het gaat namelijk niet om het besluit, maar om de heffing. Dat betekent dat we verplicht een advocaat moeten inhuren en dat er waarschijnlijk niet eens inhoudelijk naar het besluit wordt gekeken. Dat maakt de kans op winst gering. En als we verliezen zijn we niet alleen 350 euro kwijt, maar ook nog flink wat geld voor een advocaat.

Een barrière voor openbaarmaking? Ben je gek. Zucht.

Foto Flickr cc breahn

Reacties (23)

#1 NietJeZus

Hardinxveld-Giessendam, waar krom recht kan zijn en zuur naar zoet smaakt.

  • Volgende discussie
#2 Bolke de big

Leges = diefstal.

Inderdaad de volledige organisatie is al betaald door de burger en als die burger dan nog eens moet dokken voor diensten van diezelfde organisatie dan houd dat maar 1 ding in, die organisatie kan geprivatiseerd worden, dan kan je er voor betalen wanneer je het nodig hebt en niet dubbelop.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Anoniem

Het besluit om je om heffing te vragen is toch wel een besluit in de zin van de awb?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 zmmoccc

Gewoon Hardinxveld-Giessendam weglaten. Ontkennen. Wit maken op de kaart. Als enige.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Stephen Hero

We kunnen wel met z’n alle gaan hier gaan klagen, maar dat helpt geen zier. In plaats daarvan stel ik voor een leermomentje te scheppen: we wachten rustig tot het verdrag van Tromsø geratificeerd is. Daarna doen we allemaal een leuk wob verzoekje in Hardinxveld-Giessendam. Als de vaste (en losse) reaguurders alhier beloven mee te doen wil Dimitri vast wel wat informatie te posten over hoe dat in z’n werk gaat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5.1 gronk - Reactie op #5

Count me in.

  • Volgende reactie op #5
#5.2 Harm - Reactie op #5

Juist, zo moet dat.
Kan dat ook via het internet?

Geef tzt instructies en ik doe ook mee.

  • Vorige reactie op #5
#6 dimitri

kijk dat zijn goede ideeen…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6.1 sikbock - Reactie op #6

Een drempel opwerpen is noodzakelijk want de ambtenarij is al duur genoeg. Ook nog een keer gratis de hobby’s van bloggers en activisten faciliteren? Dacht het niet, daar moet de gewone burger weer voor betalen ( * kijkt met een scheef oog naar z’n ozb aanslag *)

#6.2 Noortje - Reactie op #6.1

Wij betalen de overheid om gecentraliseerd enkele taken uit te voeren (en inderdaad, het kost de gemiddelde burger behoorlijk wat geld).
Normaal wanneer je iemand inhuurt voor een taak heb je recht op nette en relevante informatie over hoe die taak is uitgevoerd (als ik een loodgieter inhuur krijg ik ook te horen wat hij precies gedaan heeft en hoe). De overheid heeft zich ingekapseld in een web van voorlichters en pr medewerkers. Indien we een goede rapportage over de uitgevoerde werkzaamheden zouden krijgen, zou wobben niet nodig moeten zijn. Dat de rapportage over uitgevoerde werkzaamheden (in collectieve opdracht van burgers) beroerd is, wordt helaas regelmatig via een wob-onderzoek aangetoond.

#7 sikbock

..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 alt. johan

Helemaal eens met sikbock (@9). Ik wil niet meebetalen aan al die – in mijn ogen – onzinnige onderzoeken.

Een drempel is nodig, anders zijn ze ook nog kwetsbaar voor een DOS attack.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8.1 gronk - Reactie op #8

Ik wil eigenlijk ook niet betalen om jouw gelul te lezen. Iedere reactie van jou moet door mijn browser op het scherm worden gezet, terwijl dat helemaal niet hoeft (want ik heb d’r toch nooit iets aan). Waar kan ik de factuur naartoe sturen voor de stroomkosten en afschrijvingskosten van m’n PC?

  • Volgende reactie op #8
#8.2 Spuyt12 - Reactie op #8

Vertel mij dan eens, Johan (en sickbok), WIE gaat bepalen of een verzoek wel of niet onzinnig is? De overheid?

Of moet er een drempel worden opgeworpen zodat alleen bedrijven met (veel) geld nog kunnen wobben?

Misschien moeten we het eens hebben over een systeem waarin ambtenaren alle gegevens kunnen, nee moeten, gooien die er vervolgens kinderlijk eenvoudig uit te halen zijn zonder tussenkomst van ambtenaren.

  • Vorige reactie op #8
#8.3 sikbock - Reactie op #8.2

ben ik het helemaal mee eens.. ( serieus) laat de overheid alle info maar op het internet zetten. Er ligt dan een dusdanige stapel rotzooi dat niemand er meer wijs uit kan worden.

Het is alleen zo’n gedoe voor de overheid om alle persoonsgegevens weg te lakken. Dat alleen houdt ze nog tegen denk ik. De gemeente Nijmegen is – zeg ik uit mijn hoofd – op dat punt lelijk van de koude kermis thuisgekomen. Was een duur grapje

#8.4 sikbock - Reactie op #8.3

en om nog even op je calimero-argument in te gaan: we hebben het hier godbetere over 65 euro (!) die jullie moesten betalen. Wat wil je nou?

Een zekere drempel is noodzakelijk. Er wordt ook misbruik gemaakt van de Wob. Er zijn mensen ( en actiegroepen) die zich bijvoorbeeld richten op wobben rondom de feestdagen. Met onzinnige wobverzoeken hopen ze dat gemeenten gedurende de feestdagen hun termijnen overschrijden en ze hun zakken kunnen vullen met behulp van de wet bestuurlijke dwangsom.. so much for good faith

#8.5 sikbock - Reactie op #8.4

en dan heb ik het nog niet eens over de linksradicalen die in aanloop van de verkiezingen NAW-gegevens van onwelgevallige kandidaats-raadsleden proberen te wobben.. lees jij wel eens wat?

  • Volgende reactie op #8.4
#8.6 M - Reactie op #8.4

en dan heb ik het nog niet eens over de PVV die in aanloop van de verkiezingen persoonsgegevens van onwelgevallige journalisten verzamelen.. lees jij wel eens wat?

http://www.nrc.nl/nieuws/2011/08/18/d66-heeft-kamervragen-over-opvragen-persoonsgegevens-pvv/

Meer te lezen, via:
https://encrypted.google.com/search?hl=nl&output=search&sclient=psy-ab&q=pvv+verzamelen+persoonsgegevens&btnG=&gbv=1&sei=EKPIT4ryPMKW0QXowLDqAQ

  • Vorige reactie op #8.4
#9 mb

Voldoen aan een WOB verzoek kost veel tijd. Het is heel lastig om in een keer aan de vraag te voldoen. Er gaat wat correspondentie heen en weer. (‘heb je ook nog de gps-coordinaten’?). Het is pas goed als degene die vraagt tevreden is.

Gewoon in het kader van empathie, even los van wetten en verdragen: Is iemand van de tegenstanders van leges ‘zelf’ wel eens gewobd? De meest krankzinnige verzoeken, en maar doorzeuren.

Je betaalt verzekeringspremie, maar dat betekent niet dat je voor ieder wissewasje naar de huisarts moet. Ergens een drempeltje dat duidelijk maakt aan de aanvrager dat hij of zij een aanvullend beroep doet op het ambtelijk apparaat, lijkt me zinnig.

Totdat we er echt anders over denken (ratificeren verdragen, echte wetten ipv uitspraken ministers), kan ik me voorstellen dat een gemeente keuzes moet maken. Steek ik ambtelijke capaciteit in optimale uitvoering WMO, of in het eindeloos en kosteloos behandelen van WOBverzoeken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9.1 Noortje - Reactie op #9

Of steek je de gelden in voorlichters en pr medewerkers die tot taak hebben de burger niet het ware verhaal maar het gewenste verhaal te vertellen?

Keuzes m.b.t. Besteding gelden zijn relevant, maar wmo en alle mensen die daar noodzakelijk gebruik van moeten maken afzetten tegen de kosten van een wob verzoek (namelijk verantwoording afleggen tegenover de burger over uitvoering van taken) is flauw.

Ik be nooit gewobt, maar heb wel meegewerkt aan een vrij uitgebreid wob verzoek aan diverse grote gemeentes en politiediensten. De hoeveelheid werk die ze kregen was enorm. Evenals de tegenwerking die we kregen. Toen de ondezoeksresultaten bekend waren bleek dat de weerstand echte ging over openbaar maken van beleid (dat afweek van de publieke opinie) en niet over de hoeveelheid werk.

  • Volgende reactie op #9
#9.2 Dimitri Tokmetzis - Reactie op #9

Ik begrijp dat er best iets gevraagd mag worden. En dat er idioten tussen zitten die de Wob als melkkoe zien, is niet goed te praten.

Maarrr… Het is wat Noortje zegt. De Wob is vaak de enige manier om stukken te krijgen. Woordvoerders/voorlichters houden erg veel tegen. Sterker nog, ook juristen houden veel tegen. Ik heb onlangs een hoorzitting gehad waarin een jurist letterlijk zei dat hij het stuk niet wilde geven omdat de inhoud het beleid in een bepaald daglicht zou stellen (het ging over bedragen overigens). Zelfs de jurist zit op dat moment op de stoel van een pr medewerker. Kijk, daar moet je tegenop boksen als je eens wat dieper wilt graven. Het is niet dat ik het fijn vind om Wobverzoeken te doen: ik heb vaak geen andere keuze.

De huidige Wob is voor niemand prettig.

Daarnaast: van de bijna 500 wobverzoeken die we eruit hebben gegooid is Hardinxveld de enige die geld vraagt.

  • Vorige reactie op #9
#10 Bernard Weiss

Als overheden in de productie van hun gegevens rekening houden met openbaarheid en toegankelijkheid, en bij het opslaan van de gegevens al standaard rekening houden met een goede ontsluiting, dan kan de burger zonder problemen zélf de gegevens (al of niet via internet) opzoeken, en is de WOB uitsluitend nodig voor gegevens waarvan de overheid gemotiveerd aangeeft dat ze niet openbaar mogen zijn. Bij veel buitenlandse overheden is dit al het geval.

Het feit dat de Nederlandse overheid zich op dit moment niet niet aan deze eenvoudige vuistregel houdt, mag niet leiden tot een belasting voor de burger die deze informatie wil verwerven.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie