Ontslag voor wetenschappers is geen enkeltje Auschwitz

OPINIE - Op donderdag 19 september verscheen er een open brief in de media, afkomstig van zes stafleden van de faculteit Geesteswetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen. De hoogleraar en docenten wonden zich op over het feit dat ze bij een reorganisatie hun functie kwijt gaan raken en dat ze op korte termijn in een re-integratietraject geplaatst worden. Hun nieuwe functietitel is daardoor niet langer “docent”, maar “herplaatsingskandidaat” of, kortweg, HPK.

De kwestie staat helaas niet op zichzelf. Universiteiten kampen al jaren met dalende financiering en stijgende studentenaantallen, waardoor bezuiniging op bezuiniging gestapeld wordt. En aangezien managers de dienst uitmaken in de academische wereld en marktdenken de norm is, zijn minder rendabele opleidingen en afdelingen logischerwijs de eerste en meest voor de hand liggende slachtoffers. Dat lijkt in deze zaak het geval. De stafleden in kwestie houden zich allen bezig met het bestuderen van Scandinavische talen, wat een cynicus zal doen verzuchten dat het nutteloos is om hier geld aan te besteden en dat wetenschappers zich beter kunnen bezighouden met onderzoek waar we ook daadwerkelijk iets aan hebben.

Ik ben het niet eens met de cynicus. Kleine wetenschappelijke afdelingen hebben ook – en misschien wel juist – bestaansrecht. Sterker nog, een universiteit waar alleen praktisch, toegepast onderzoek wordt gedaan, veronachtzaamt een belangrijk deel van haar maatschappelijke functie en concurreert voornamelijk met HBO-opleidingen. Nu zijn zowel toegepast onderzoek als HBO-opleidingen een vitaal element van de Nederlandse samenleving, en het onderwijssysteem in het bijzonder, maar datzelfde geldt voor afdelingen die zich bezighouden met onderzoek dat niet direct in klinkende munt om te zetten is.

In dat opzicht begrijp ik het sentiment achter de eerdergenoemde brief dus goed. Maar de toon van de brief slaat zo enorm de plank mis, dat ik me afvraag of de betreffende stafleden wel beseffen wat ze opgeschreven hebben. Gedreven door frustratie en wanhoop vergelijken ze hun overplaatsing namelijk met zowel de Holocaust als het Apartheidssysteem. Niet impliciet, maar letterlijk. Willen de heren en dames academici nu werkelijk hun ‘ontslag’ gelijkstellen aan een enkeltje Auschwitz? Of willen zij zichzelf, door deze aanklacht, vergelijken met Nelson Mandela?

Je kunt deze brief moeilijk serieus nemen en dat is een kwalijke zaak, want de onderliggende boodschap is namelijk wel degelijk van belang. En verdient beter gekwalificeerde ambassadeurs. De discussie over de vele bezuinigingen op Nederlandse universiteiten moet zeker gevoerd worden, maar Alkema, De Bie, Hasselblatt, Van der Hoeven, Klok en Zsadányi hebben zichzelf overduidelijk gediskwalificeerd.

De genoemde dames en heren dienen zich dan ook hevig te schamen en dat allen werkzaam zijn – en binnenkort: waren – aan de faculteit Geesteswetenschappen(!) maakt het alleen maar pijnlijker. Maar, één ding moet nog wel gezegd worden: de frustratie over hun plaatsing in het re-integratietraject van de universiteit deel ik zonder meer. Maar om een andere reden: geesteswetenschappers die een zo schandalig, dom en kwaadaardig gebrek aan historisch besef laten zien, mogen wat mij betreft met pek en veren de academische wereld uitgejaagd worden.

Reacties (19)

#1 mamalouk

Dit is geen open brief pipo, dit is een geinig bedoeld mailtje dat door geenstijl in een pdf’je is geplakt zodat ze er een goed verhaal van kunnen maken.

Jammer dat ook sargasso gelijk opgewonden in de pen klimt, alvorens een gedegen onderzoek te doen naar de bron.

Beetje flauw, maar in het licht van het nieuws van gisteren, zou ik van een antropoloog aan de VU op dit moment een meer gedegen bronnenonderzoek verwachten.

  • Volgende discussie
#2 houtman

En aangezien managers de dienst uitmaken in de academische wereld en marktdenken de norm is, zijn minder rendabele opleidingen en afdelingen logischerwijs de eerste en meest voor de hand liggende slachtoffers.

Hoe het nu mogelijk is dat weer een prof alles bij elkaar loog, het zal wel marktdenken en managers zijn.
Wetenschap heeft geen rendement.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Bismarck

Je zou wel verwachten dat ze de Engelse taal wat meer machtig waren (of op zijn minst even een collega hadden aangeschoten die dat wel was om hun brief te redigeren).

Overigens wel goed dat deze onderzoekers deze niet bepaald fraaie afhandeling door de faculteit aankaarten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Folkward

Hoewel er zeker een Godwin in het stuk voorkomt (wat overigens niet geheel de juiste benaming is, aangezien dat gaat om internetdiscussies, dus geen posts en al helemaal geen offline brieven), zoekt de auteur er iets anders achter dan er daadwerkelijk achter zit.

Het gaat de schrijvers van de brief er namelijk helemaal niet om dat ze ontslagen worden (al zal dat wel meespelen in de toonzetting), maar hoe ze in de dagen daarnaartoe behandeld worden.

Als ontslagenen-in-wording krijgen ze een aparte status, waar veel voor te zeggen is. Ze worden verplaatst van hun oude werkplek, wat gegeven de schaarste van kantoorruimte toch enigszins te rechtvaardigen is, al kon dat beter met overleg. Ze worden -zo begrijp ik- dan wél weer in aparte kamertjes ‘gezet’, dat lijkt me in eerste instantie verre van nodig.

Het bezwaar dat ze hebben is niet dat ze ontslagen worden en de afdeling (Scandinavische talen en cultuur) opgeheven; dat station is allang gepasseerd. Het bezwaar dat ze hebben is dat dit niet past in wat in het personeelplan van de reorganisatie is vastgelegd. Dit zou een eigengereide actie zijn van het reorganisatiebestuur, niet conform wat is vastgelegd in het personeelplan.

Hoewel de vergelijking met Auschwitz gechargeerd is, zijn een aantal elementen in overeenstemming: het groeperen, het benoemen van mensen als afkorting (i.c. HPK), wat al snel dehumaniserend werkt, het verplaatsen van personen naar een andere locatie, voordat er een definitieve oplossing komt. De vergelijkingen kloppen, maar zijn erg gechargeerd. Door het zo te stellen ben je óf erg bang, óf dramatisch aangelegd. Het *kleine* (kuch) detail dat het hier niet gaat om een hele grote groep die afgezonderd wordt om hun afkomst, doet er voor de medewerkers niet toe.

Nu zullen ze natuurlijk niet worden vergast, maar door zo tegen medewerkers op te treden, toont de RuG zich geen betrouwbare partner. In een reactie laat een faculteitsbestuurder weten dat dit een doordachte actie is: alle banden met hun oude werkplaats worden opzettelijk doorgeknipt of -zonodig- doorbroken, om de overgang van de vorige situatie naar een volgende werkplek zo makkelijk mogelijk te maken voor de betrokkenen. Ook hier lijkt ‘Herplaatsingskandidaat’ dus een mooi vaag begrip waar geen intentie van herplaatsing lijkt te zijn.

Martijn Dekker sympathiseert -hoe sympathiek ook- om de verkeerde redenen. Martijn Dekker ageert ook om de verkeerde redenen: tegen de toonzetting en niet tegen de argumenten van de schrijvers. Oh, en Martijn Dekker post hier naar een archief van een tendentieus, ongefundeerd en nodeloos kwetsend roze shockblog, waar de originele locatie prima volstaat, met -onder andere- een reactie van een van de ondertekenden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 pedro

@1: wie heeft dat mailtje geschreven dan?

En wanneer dat pdfje op GS onzin is, is de aanleiding om het artikel te schrijven wellicht onzin, maar dat maakt de rest van het artikel nog geen onzin. Het artikel gaat over “dalende financiering en stijgende studentenaantallen, waardoor bezuiniging op bezuiniging gestapeld wordt. En aangezien managers de dienst uitmaken in de academische wereld en marktdenken de norm is, zijn minder rendabele opleidingen en afdelingen logischerwijs de eerste en meest voor de hand liggende slachtoffers”, niet over de brief of het mailtje.

Maarre, ik ben wel nieuwsgierig geworden. Je schrijft dat GS hier een goed verhaal van heeft gemaakt, maar ik kan dat op GS niet vinden. Ik kan alleen een artikeltje vinden waarin ze deze boze brief, zoals ze dat zelf noemen, gebruiken om een aantal wetenschappers zwart te maken door ze met nazi’s te vergelijken. Dat is niet bepaald een goed verhaal.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 JoostdeV

Stel je voor dat je werkt in een organisatie waarin collega’s, waarschijnlijk managers, je mail doorsturen naar de afbraak machine die geenstijl heet.

Dit lekken is een indicatie dat de wijze waarop deze reorganisatie wordt uitgevoerd van achterbakse streken aan elkaar hangt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Hal Incandenza

Alleen al voor deze brief zouden ze ontslagen moeten worden. Met daarna een verplicht bezoekje aan het Auschwitz museum…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 De echte Rob

@6 Je interpreteert teveel. Er is helemaal geen sprake van het lekker van een E-mail en collega’s of managers hebben daar dus geen ene fuck mee te maken. De brief is als mening gepubliceerd in het magazine van de RUG: http://www.ukrant.nl/english/this-is-an-insult.html. Dikke kans dat de opstellers van de open brief http://nl.wikipedia.org/wiki/Open_brief die zelf hebben ingestuurd.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 pedro

@5: oeps. Ik heb weer op wat roze teentjes getrapt, zo te zien.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Andy Cap

Dit stukje is ook al in de Volkskrant verschenen onder de titel: ‘De openbriefschrijvers dienen met pek en veren de academische wereld uitgejaagd te worden’ – http://tinyurl.com/k4juyqk

Welke interesse heeft Martijn Dekker eigenlijk bij dit negatieve publiciteitsoffensief? Een wit voetje halen ergens?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 gronk

Maar de toon van de brief slaat zo enorm de plank mis,

Nee, eigenlijk niet. Martijn Dekker daarentegen laat zien dat-ie niet bekend is met de bureaucratie van grote (overheids)organisaties. Die hadden ‘beleid’ voor reorganisaties: de mensen die ‘overtollig’ werden verklaard moesten afgezonderd worden van de rest. Ze mochten namelijk niets doen; op het moment dat ze wel wat deden dan zouden ze daarmee kunnen aantonen dat ze nog steeds nut hadden voor de organisatie. Dat kon natuurlijk niet de bedoeling zijn; de bedoeling was dat ze ontslagen werden. En om te voorkomen dat ze de hele dag koffie gingen drinken en collega’s (die nog wel ‘nuttig werk’ deden ) van hun werk hielden, of -godbetere het- andere collega’s gingen opruien tegen het Gezag, kon je die lui maar beter op een aparte gang zetten, die gang op slot doen na 9 uur en pas om 5 uur weer open doen. Overigens was dit in de tijd zonder internet, dus dat was iedere dag 8 uur lang eindeloos de krant lezen, schaken, etc.

Tegenwoordig mogen ambtenaren dat ‘verplicht niets doen’ ook thuis doen. Maar iedereen die in zo’n situatie terecht komt moet een kafka-eske ervaring krijgen. En dat is waar die open brief op gebaseerd is: de 21e-eeuw ontmoet de jaren 50-80 van de vorige eeuw.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Folkward

Jongens, dit had ik niet achter jullie gezocht. In #4 geef ik aan dat het geen lek was, maar al eerder geplaatst in de universiteitskrant. Dit kan #1 tot #3 niet verweten worden, maar #6 en #7 echt wel (dus nee, het is geen lek). Dat #8 het herhaalt, zonder blijk te geven van dat het al verteld is, is ook jammer. Ik heb ook al genoemd dat er reacties zijn gegeven in diezelfde UK met verwijzing! Voor de rest vraag ik me hetzelfde af als #10. Dekker is afgestudeerd bij de UvA en werkzaam bij de VU, dus wat heeft hij te zoeken bij -in feite- een intern conflict van de RuG? En ook voor #11 geldt: huiswerk! Gewoon op de auteur klikken levert al het resultaat op van ‘werkzaam bij de VU’. Bij de oorspronkelijke plaatsing van deze brief in de VK staat ook dat hij antropoloog is bij de UvA. Ik mag aannemen dat de VU en UvA ‘grote (overheids)organisaties’ zijn. Op zijn hoogst heeft Martijn Dekker laten zien dat hij niet bekend is met reorganisaties in een grote ambtelijke organisatie.

Ik raad jullie aan om mijn reactie in #4 nog eens door te nemen, of in ieder geval de links uit te pluizen…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Andy Cap

@12: “Dekker is afgestudeerd bij de UvA en werkzaam bij de VU, dus wat heeft hij te zoeken bij -in feite- een intern conflict van de RuG?”

Precies, dat verbaasde mij nou ook. Daarbij komt dat de manier waarop dit uitgespeld wordt een heel wat slechtere indruk achterlaat dan de nogal gechargeerde toon van de brief zelf.

Het zou me niets verbazen als we Dekker ooit terugzien bij een nogal rechts georienteerde politieke partij.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Gladiool

Duidelijk het knikkeren met mensen onder het mom van ‘wij weten wel wat goed voor jullie is’. Psychopatische trekken van een demagogische management cultuur. Daar kweek je geen begrip mee, alleen maar vijanden. Verdeel en heers enzo en winner takes all. Prima inkijkje in de staat van het bestuur. De open brief slaat de plank maar weinig mis, Martijn Dekker des te meer. Wat @10: zegt: ‘Welke interesse heeft Martijn Dekker eigenlijk bij dit negatieve publiciteitsoffensief?’ ‘Een wit voetje halen ergens?’ Ik denk zijn positie bestendigen in een soort ‘new world order’. Hedendaagse toekomstmuziek?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Gladiool

Oeps, ik tik te langzaam. Excuus.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 De echte Rob

@12

Dat #8 het herhaalt, zonder blijk te geven van dat het al verteld is, is ook jammer.

Ik had niet gedacht dat je zoiets jammer zou vinden. Bij deze: jij was eerst en ik heb de bron via jou ontdekt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Hagrid

‘Sterker nog, een universiteit waar alleen praktisch, toegepast onderzoek wordt gedaan, veronachtzaamt een belangrijk deel van haar maatschappelijke functie en concurreert voornamelijk met HBO-opleidingen.’

Het dient wel gezegd te worden dat het werk van voornamelijk post-docs en promovendi van een andere orde is dan mensen met een hbo-opleiding. Uitvoering van onderzoek wordt voornamelijk gedaan door analisten (met veelal een hbo-opleiding) en promovendi, het onderzoek wordt bedacht en gecoördineerd door professoren en postdocs. Ik spreek hierbij wel voornamelijk over de life sciences, maar ik vermoed dat het onderzoek in de alfawetenschappen nog meer door universitair geschoolden gedaan zal worden. Ik denk daarom niet dat een op toegepast onderzoek gerichte universiteit concurreert met een hbo-opleiding.

Ik ben het zeker eens met het punt dat kleine wetenschappelijke opleidingen ook bestaansrecht hebben. Het nuttigheidsdiscours begint te grote vormen aan te nemen en bedreigt de (fragiele) autonome positie van universiteiten. Een universiteit moet een plek blijven waar kennis wordt vergaard en mensen hun interesses kunnen verdiepen, geen publicatiefabriek. Ik vrees tevens voor een kaalslag in het fundamentele onderzoek, letterlijk het fundament voor al het toegepast onderzoek. Want van dat onderzoek is zeer vaak niet op voorhand het nut te bepalen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Folkward

@16 Excuses, door de opbouw kreeg ik -onjuist dus- het idee dat je dit had gevonden via bijv. Google, in plaats van een van mijn links.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 De echte Rob

@18 Ah, wat grappig. Ik dacht dat je het jammer vond dat ik niet netjes aangaf dat ik het van jou had, terwijl je het eigenlijk jammer vond omdat je dacht dat ik jouw reactie niet had gelezen.

Is dat ook weer opgelost. Een potentiële WW3 is voorkomen :) (butterfly effect he?)

  • Vorige discussie